تشریح جزئیات کنسرسیوم هند-ذوب‌آهن

در نشست هم اندیشی که با موضوع «چالش های تولید ریل ملی» در خبرگزاری فارس برگزار شد امراللهی ، معاون مدیر پروژه دوخطه سازی و قطارهای حومه ای راه آهن با بیان اینکه ذوب آهن هنوز ریل مورد تأیید راه آهن را نساخته است به تشریح جزئیات کنسرسیوم هند-ذوب آهن برای تحویل شمش و تولید ریل پرداخت.

مشروح به سوالاتی که امراللهی به آنان پاسخ گفت  را در ذیل می خوانید:

 یکی از نیازهای اولیه ارگان هایی نظیر شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل و راه آهن جمهوری اسلامی ایران در توسعه و بهسازی خطوط ریلی، «ریل» است که اغلب در قالب واردات تأمین می شود، در ابتدا اگر موافق باشید درباره اهمیت تولید داخلی ریل به جای واردات این محصول صحبت کنیم.

در سالهای گذشته کمبود ریل به گونه ای بوده که پروژه های نگهداری خطوط با چالش مواجه شده است؛ پروژه های نگهداری جاری و پروژه های نگهداری اساسی شامل بهسازی و بازسازی، همواره با مساله کمبود ریل دست به گریبان بوده و مشکلات زیادی به دنبال داشته است؛ پس از آنکه موضوع تولید ریلی ملی مطرح شد و ذوب آهن خبر قطعی مبنی بر تولید ریل داد، بسیار خوشحال شدیم؛ مدیرعامل وقت راه آهن (محسن پورسیدآقایی) شخصاً موضوع را پیگیری کرد تا قرارداد فعلی منعقد شود.

به تازگی مجدداً ذوب آهن اعلام کرده است که بخشی از ریل تولیدی این شرکت از لحاظ فنی نهایی شده است اما از نظر شرکت بازرس ما، باز هم بخشی از تست های انجام شده ناموفق بوده و اعلام شده است کماکان نیاز به تغییراتی در رابطه با پروسه تولید وجود دارد.

ریل U33 مورد نیاز راه آهن تا کنون از کجا تامین می شد؟

تا کنون به ناچار برای رفع کمبود، از ریل های مستعمل استفاده می کردیم و امیدوار بودیم که ریل نو را از ذوب آهن دریافت کنیم تا استفاده از ریل مستعمل از گردش کاری ما خارج شود که البته تاکنون محقق نشده است.

 درباره جزئیات قرارداد شرکت راه آهن با ذوب آهن بابت تولید ریل، توضیح بفرمایید.

تولید ریل داخلی مسأله ای است که شرکت راه آهن همواره دنبال می کرد به علت این که ریل، نیاز اساسی راه آهن جمهوری اسلامی ایران است، جدا از بحث توسعه خطوط که در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل پیگیری می شود، در بحث نگهداری خطوط و در واقع تداوم سیر، حرکت و حفظ ایمنی، قطعا نیازمند ریل هستیم و باید ریل تامین شود، بنابراین همواره در زمینه تولید ریل توسط ذوب آهن پیگیری و استقبال هم می کردیم.

از سال 82 جلسات و پیگیری ها برای تولید ریل در راه آهن وجود داشت تا این که در سال گذشته ذوب آهن اعلام کرد آماده عقد قرارداد برای تولید این محصول است، شرکت راه آهن به عنوان متولی اصلی ریل و نیازمند جدی این محصول، بلافاصله پیگیری و مجوز های لازم را اخذ کرد و قرارداد تولید 40 هزار تن ریل U33 که مناسب سرعت پایین تر و حساسیت های کمتر است منعقد کرد تا شاید این مساله در ذوب آهن فعال شود، این قرارداد در تاریخ 25 آبان 95 منعقد شد و مدت اجرای آن 5 ماه بود، یعنی ما باید عملا در ابتدای سال 96 کل این 40 هزار تن را تحویل می گرفتیم، اما با وجود گذشت یک سال از قرارداد و پیگیری های راه آهن، تا امروز این شرکت نتوانسته است ریل تأیید شده را تولید کنند. در این بازه یک ساله مرتب پیگیر تولید ریل بودیم و شرکت بازرس در محل حضور داشت و گزارش می داد.

آخرین نامه ما به ذوب آهن 23 آبان ماه امسال بود که در این نامه درخواست کردیم آخرین وضعیت تولید ریل و روند پیشرفت کار را به ما گزارش کنید،اما فعلا جواب نامه را نداده اند.

 رقم این قرارداد و نحوه تامین مالی به چه صورت بود؟

برای این که خیال ذوب آهن راحت باشد به صورت ارزی قرارداد منعقد کردیم با قیمت هر تن 625 یورو که در واقع این قیمت، قیمت تولید ریل توسط شرکت های گرید یک اروپایی تولید کننده ریل است؛ حجم قرارداد 40 هزار تن با مبلغ کلی 25 میلیون یورو است.

در مورد مساله مالی باید گفت در حال حاضر مبلغ یک صد میلیارد تومان از ذوب آهن طلب داریم که با ریل تهاتر خواهد کردیم یعنی در واقع مبلغ ریل هم پیش پرداخت شده است؛ این طلب ما بابت حمل و نقل بار ذوب آهن است که توسط راه آهن انجام شده است.

پرداخت هزینه خرید ریل توسط راه آهن به چه صورت خواهد بود؟

راه آهن به صورت مستمر با ذوب آهن مراوده مالی دارد، سنگ معدن مورد نیاز این کارخانه دائما توسط راه آهن حمل و نقل می شود در نتیجه راه آهن همیشه در طی این سال ها از ذوب آهن طلبکار بوده و این طلب عدد بزرگی است، بنابراین ما در واقع برای پرداخت هزینه ریل به ذوب آهن مشکلی نداشتیم.

از قرارداد ۴۰ هزار تنی ریل داخلی، چیزی تحویل داده شده است؟

خیر هنوز ریلی به راه آهن تحویل داده نشده است، چون شرکت ذوب آهن تاکنون نتوانسته است ریل U33 که به لحاظ فنی مورد تایید باشد تولید کند.

 آیا ذوب آهن اعلام کرده است که تا کنون چند هزار تن ریل U33 تولید کرده و در انبارها موجود دارد؟

وقتی ما قرارداد منعقد کردیم یعنی در واقع تأیید کردیم که ذوب آهن به عنوان تولید کننده توانایی تولید ریل را دارد اما به هر حال ریل قطعه حساسی است و استانداردهای سختگیرانه ای دارد، بنابراین کسی که می خواهد ریل تولید کند باید این استانداردها را تأمین کند؛ در حال حاضر بخشی از این استانداردها تامین شده و بخش دیگری هنوز تایید نشده و امیدواریم هر چه سریع تر تأیید شود.

با تلاش های مدیرعامل پیشین راه آهن، مقرر شد از کشور هند شمش تهیه شود و در کارخانه ذوب آهن نورد شود، این قضیه به کجا رسید؟

امراللهی: بله توافقی شد که از هند حدود 50 هزار تن شمش وارد شود و پروسه نورد آن در ذوب آهن برای تسریع تولید ریل انجام و به ذوب آهن کمک شود ، کارخانه هندی شمش را در اختیار کارخانه ذوب آهن قرار می دهد تا نورد ریل در داخل انجام شود.

لطفاً بیشتر در تشریح جزئیات تصمیم به تشکیل کنسرسیوم هندی و واردات شمش توضیح دهید.

در تولید ریل ، فاز اول تهیه شمش هست و در مرحله بعد پروسه نورد خواهد بود، علت تشکیل کنسرسیوم و در واقع همکاری با هند، تسریع پروسه تولید ریل بود، زیرا نیاز بود تا وقتی که ذوب آهن آماده تولید شمش شود، با دریافت شمش، عملیات نورد و تولید ریل را آغاز کند، ما به عنوان شرکت دولتی راه آهن چون با هندی ها تعاملاتی داریم، می توانیم در این مساله تاثیر گذار باشیم، اما مستقیما نقشی نداریم و عضو این کنسرسیوم نیستیم.

به هر حال در این باره تفاهم نامه ای منعقد شده اما هنوز شمشی وارد کشور نشده است، هندی ها آماده هستند که هر زمان ذوب آهن اعلام آمادگی کند شمش ها را ارسال کنند؛ ذوب آهن باید ابتدا تایید کیفی برای تولید ریل را دریافت کند وگرنه وارد کردن شمش نهایتا به انبار کردن این محصول خواهد انجامید و بازگشت سرمایه رخ نخواهد داد، بنابراین ما هم منتظریم تا ذوب آهن گواهی قطعی تولید ریل را دریافت کند تا پس از آن شمش ها منتقل شود، البته این مساله مربوط به قرارداد های آتی خواهد بود زیرا برای قرارداد حاضر (40 هزار تن با راه آهن) عملا کل وجه از محل بدهی های ذوب آهن به راه آهن تهاتر شده است

سوال: در قراردادی که منعقد شده استانداردهای وضع شده برای تایید فنی ریل چگونه است؟

 در این زمینه استانداردهای بین المللی وجود دارد، ما عضو اتحادیه UIC هستیم و این اتحادیه مشخصات فنی ریل UIC60 را اعلام کرده است، ما نیز همان را با عنوان مشخصات فنی تولید ریل ضمیمه قرارداد کردیم، برای ارزیابی این استانداردها یک شرکت بازرسی صلاحیت دار از طرف ما ناظر بر تولید هست که باید کیفیت ریل تولیدی تایید بکند.

شهریور ماه سال جاری اعلام شد تولید انبوه ریل U33 در ذوب آهن آغاز شده، جدای از بحث فنی که توضیح دادید، مشکل تامین مالی هم تاثیر داشته است؟

خیر مشخصات فنی توسط ذوب آهن باید تامین شود که هنوز نتوانستند این تأ ییدیه ها را اخذ کنند، اصلاً بحث تامین مالی نیست ، قرارداد ما 5 ماهه بوده و طبق قرارداد باید تا اردیبهشت امسال کل ریل را تحویل می گرفتیم که هنوز اجرایی نشده است.

در تفاهم نامه سال 93 عنوان شده بود که راه آهن موظف است برای خرید ریل، پیش پرداخت انجام دهد، یکی از دلایلی که ذوب آهن به عنوان ریشه تاخیر در تولید ریل عنوان می کرد، عدم ارائه منابع مالی و درواقع عمل نکردن راه آهن به این تعهد بود.

 از زمان عقد قرارداد تا کنون هیچ نامه ای از ذوب آهن مبنی بر این که تولید ریل معطل مشکلات مالی باشد، به ما نرسیده است، در این قرارداد با ذوب آهن توافق کردیم که منابع مالی هزینه خرید ریل، از محل طلب یکصد میلیارد تومانی راه آهن از ذوب آهن (که ثابت شده نیز هست) تأمین شود، یعنی ما عملا کل پول را پیش از تولید، پرداخت کرده ایم.

مدیرعامل ذوب آهن بارها اعلام کردند که گره کار، مساله عدم توانایی طرف مقابل در تامین مالی قرارداد است، آیا این گفته صحت دارد؟

در مورد بحث مشکل تامین مالی که ذوب آهن اعلام کرده است باید بررسی های دقیق تری از سوی آنها انجام شود،  البته این نکته هم وجود دارد که وقتی ذوب آهن می بیند مشتریان ساختمانی و دست به نقد برای محصولات خود دار د و حتی حاضر هستند پیش خرید کنند، قطعاً به آن ها اولویت بیشتری نسبت به راه آهن می دهد، و امروز این اتفاق رخ داده است.

اما به هر حال تولید ریل جزو سیاست های کلان دولت هست که روی آن تمرکز کرده و قطعا تولید ریل داخلی در راستای کمک به توسعه شبکه ریلی و زیرساخت های آن است، بنابراین همه حمایت می کنند، فکر نمی کنم در بحث تولید ریل داخلی، ذوب آهن بتواند ادعا کند صدای من به گوش کسی نرسیده و من مظلوم واقع شده ام.

در قرارداد راه آهن با ذوب آهن، بندی به عنوان جریمه برای تأخیر در تحویل ریل پیش بینی نشده است؟

در قرارداد، بحث تضمین هم مطرح شده است اما به دلیل این که هدف ما حمایت از تولید داخل است، موضوع جریمه را نادیده می گیرم، طبق قرارداد امکان جریمه ذوب آهن وجود دارد و اگر قرارداد هم فسخ شود، این حق برای راه آهن محفوظ است زیرا بسیاری از پروژه های ما معطل تولید ریل در ذوب آهن است.