جاذبه گردشگری در دل معدن نمک
معادن به عنوان منبعی از موادی که مورد نیاز بشر برای برآورده کردن احتیاجات روزمره هستند و می‌توانند عامل ایجاد نقدینگی هم باشند، محل توجه هستند و در مواردی نیز در اقدامی ابتکارانه به شکل یک جاذبه گردشگری ظهور و بروز می‌کنند، «ویلیچکا» در لهستان نمونه بارزی از این دست است.
معادن به عنوان منبعی از موادی که مورد نیاز بشر برای برآورده کردن احتیاجات روزمره هستند و می‌توانند عامل ایجاد نقدینگی هم باشند، محل توجه هستند و در مواردی نیز در اقدامی ابتکارانه به شکل یک جاذبه گردشگری ظهور و بروز می‌کنند، «ویلیچکا» در لهستان نمونه بارزی از این دست است.
به گزارش صمت به نقل از توییستِدسیفتِر ویلیچکا نام معدن نمک معروفی در جنوب لهستان است که حالا بیش از اینکه یک معدن نمک باشد به عنوان یک جاذبه تاریخی و توریستی مطرح شده و سالانه ۱/۲ میلیون نفر از آن بازدید می‌کنند. این معدن نمک معروف در منطقه شهری کِراکوف قرار گرفته که در سال ۱۹۷۸ میلادی (۱۳۹۸ خورشیدی) به نخستین فهرست میراث جهانی یونسکو وارد شد و رئیس‌جمهوری لهستان این معدن مستقر در عمق ۱۳۵متری زمین را در سال ۱۹۹۴میلادی (۱۳۷۳خورشیدی) یک بنای تاریخی معرفی کرد.
ویلیچکا در قرن ۱۳ میلادی ساخته شد و تا قرن ۲۱ و سال ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶ خورشیدی) بدون توقف نمک سفره استخراج می‌کرد و به عنوان قدیمی‌ترین معدن نمک جهان همچنان از آن بهره‌برداری می‌شد، اما در سال ۱۹۹۶ میلادی (۱۳۷۵ خورشیدی) بهره‌برداری از آن با رویکرد تجاری متوقف شد و دلیل آن نیز افت نرخ نمک و جاری شدن سیل در معدن بود.
حالا ویلیچکا یک موزه شده و چند مجسمه، ۱ کلیسای جامع و ۳ کلیسای وابسته به آن که از سنگ نمک تراشیده شده‌اند، جاذبه‌های آن را تشکیل می‌دهند. یک تالار در جوار کلیساها نیز برای برپایی آیین‌های رسمی از جمله جشن ازدواج ساخته شده است. در حقیقت به نظر می‌رسد این شهر از وجود این معدن زندگی داشته و زندگی مردم این منطقه که در آن زمان ارزش زیادی داشته بر محور سنگ نمک می‌چرخیده است. از جمله دیدنی‌های برجسته این معدن یک دریاچه زیرزمینی در آن است که جلوه‌های جدیدی از تاریخ استخراج نمک هستند.
در طول مسیر ۳/۵ کیلومتری داخل این معدن مجسمه‌های تاریخی و تندیس‌های اسطوره‌ای که در طول گذشته‌های دور از سنگ نمک تراشیده شده‌اند به چشم می‌خورند. این مجسمه‌ها در طول سال‌های متمادی از سوی معدنکاران تراشیده شده است. آنها اعتقاد داشتند با وجود این صورت‌ها برکت به مواد استخراجی از این معدن بازمی‌گردد. در حقیقت دعاها و نیایش‌های خود را در این محل انجام می‌دادند تا از خداوند برای این نعمت تشکر کرده و افزون شدن این نعمت‌ها را از خداوند درخواست کنند.در این بنای تاریخی، یک راه‌پله چوبی با ۳۷۸ پله، امکان دسترسی به سطوح ۶۴ گانه معدن را فراهم می‌کند.
یک مسیر ۳ کیلومتری در داخل معدن نیز امکان بازدید از راهروها، کلیساها، مجسمه‌ها و دریاچه داخل آن را فراهم می‌آورد و پس از پایان بازدید، یک آسانسور به ظرفیت ۳۶ نفر در مدت ۳۰ ثانیه افراد را به سطح زمین برمی‌گرداند. ویلیچکا ۳۲۷ متر عمق و ۲۸۷ کیلومتر وسعت دارد. سنگ نمک موجود در آن به طور طبیعی خاکستری است و در طیف‌ها و سایه‌های گوناگونی سراسر معدن را پوشانده که برخلاف تصور بسیاری از بازدیدکنندگان بیشتر به گرانیت ناخالص شباهت دارد تا سنگی سفیدرنگ و بلوری. این معدن باقی مانده کار ۱۰ نسل از معدنکاران لهستانی است.
در طول جنگ جهانی دوم بدنه گودال معدن از سوی آلمانی‌هایی که این کشور را اشغال کرده بودند، به عنوان محل نگهداری تجهیزات ویژه یا صنایع گوناگون مرتبط با جنگ و حتی زاغه مهمات به کار می‌رفت. معدن نمک ویلیچکا علاوه بر کارکرد معدنی و گردشگری، یک نشان تجاری سرآمد نیز از خود به جا گذاشته و برند ویلیچکا قدیمی‌ترین نشان جهان و قدیمی‌ترین نشان تجاری در لهستان به شمار می‌آید. در واقع این معدن ویلیچکا بود که برای نخستین بار در سطح جهان نمک تولیدی خود را با نام و نشان تجاری به بازار عرضه کرد و به شکل نمکی خالص برای میزهای سلطنتی در ظروفی با نام «رویال ایگِل» به معنای «عقاب سلطنتی» بسته‌بندی می‌شد.
نمک در اقتصاد
نمک اگرچه درحال‌حاضر ارزش اقتصادی چندانی ندارد اما در آن زمان، اقتصاد یک کشور بر اساس چنین معادنی تعریف می‌شد. بارهای با ارزش تجاری در آن زمان نمک و ادویه بودند و حالا گذر از دالان‌های تو در توی معادن سنگ نمک لهستان تنها یک معدن را نشان نمی‌دهد بلکه قرن‌ها زندگی و ویژگی‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مردم آن زمان را تصویر می‌کند. در سال ۲۰۰۲ میلادی (۱۳۸۱ خورشیدی) وزیر اقتصاد و اتاق بازرگانی لهستان به کارخانه فرآوری معدن نمک ویلیچکا، عنوان «بنیانگذار آکادمی نام تجاری» را اعطا کرد که بر سهم این کارخانه در توسعه اقتصاد لهستان اشاره و تاکید دارد.
ویلیچکا در اواسط دوران میوسن (چهارمین دوره از دوران سنوزوئیک) و در شرایط جوی که منجر به تبخیر آب و رسوب نمک سنگ می‌شود، ایجاد شد. در این شرایط در برخی از بخش‌های دریا حیات مواد آلی توسعه یافت و در خشکی‌های آن نیز گیاهان مدیترانه‌ای مانند ماگنونیا، زیتون و کاج روییدند که فسیل‌های باقی مانده از آن دوران گویای وجود آنها هستند. معادن نمک در واقع به مخازن نمک طعامی گفته می‌شود که با عنوان سنگ نمک شناخته می‌شود و از تبخیر آن نمک طعام به‌دست می‌آید. علاوه بر لهستان سایر نقاط جهان نیز ازجمله استرالیا، بوسنی، بلغارستان، کانادا، انگستان، اتیوپی، اریتره، جیبوتی، آلمان، ایتالیا، مراکش، ایرلند شمالی، پاکستان، رومانی، روسیه و امریکا کشورهایی هستند که معادن نمک چشمگیری در اختیار دارند.
