افت ۱۱درصدی گردشگران ورودی از قاره سبز

به‌رغم رشد مثبت گردشگری ورودی به کشور در سال ۹۶، تعداد گردشگرانی که از اروپا در این سال به ایران سفر کردند، نسبت به سال ۹۵ به‌میزان ۱۱‌‌درصد افت پیدا کرده و گردشگران این قاره تنها سهمی ۵‌‌درصدی از کل گردشگران ورودی به کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، هرچند عمده گردشگران ورودی به ایران را کشورهای همسایه تشکیل می‌دهند و در تمامی جهان جذب توریست از کشورهای همسایه از اولویت ویژه‌ای برخوردار است، اما کارشناسان بر این باور هستند که ایران نباید از جذب گردشگران اروپایی غافل بماند؛ بخش قابل ملاحظه‌ای از گردشگران فرهنگی و تاریخی جهان از اروپایی‌ها تشکیل شده است و با توجه به غنای کشور در این حوزه از گردشگری، گردشگران ولخرج اروپایی می‌توانند تبدیل به بازاری جدی برای صنعت توریسم ایران شوند.

بنا بر گزارش آماری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از عملکرد صنعت گردشگری کشور در سال ۹۶، مجموعا تعداد ۲۵۷ هزار و ۲۱۹ گردشگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در این سال به ایران سفر کرده‌اند که نزدیک به ۳۲ هزار نفر کمتر از سال ۹۵ است. بنا بر این گزارش، آلمان در فهرست مبادی برتر اروپایی گردشگری ایران، رتبه نخست را کسب کرده و در سال ۹۶ تعداد ۶۲ هزار و ۹۵۸ گردشگر از این کشور به ایران سفر کرده‌اند. در جایگاه دوم، گردشگران فرانسوی قرار دارند که ۴۳ هزار و ۲۱۶ نفر از آنها در سال گذشته به ایران آمدند. رتبه‌های سوم تا پنجم نیز به ایتالیا، هلند و انگلستان اختصاص یافته که در سال ۹۶ به‌ترتیب ۳۲ هزار و ۶۱ نفر، ۲۲ هزار و ۳۵۰ نفر و ۲۱ هزار و ۷۵۹ نفر از اتباع این کشورها به ایران سفر کردند. اتریش، سوئد، اسپانیا، بلژیک و لهستان نیز به‌ترتیب در جایگاه‌های ششم تا دهم این فهرست قرار گرفته‌اند. مقایسه تعداد گردشگران ورودی از این ۱۰ کشور در سال ۹۶ با آمار ثبت‌شده از آنها در سال ۹۵ نشان می‌دهد که جز هلند و اسپانیا که تعداد گردشگرانشان در ایران به‌ترتیب ۶۲/ ۱۲‌‌درصد و ۱۵/ ۹‌‌درصد رشد داشته، باقی کشورها سیری نزولی طی کرده‌اند و در تعداد گردشگران ورودی از آنها ریزش رخ داده؛ بیشترین ریزش نیز مربوط به ایتالیا بوده با رشد منفی ۲۶/ ۲۲‌‌درصد.

این نکته نیز حائز اهمیت است که این اعداد و ارقام مربوط به آمار حضور گردشگرانی است که تبعه کشوری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند. بنابراین در سنجش عملکرد گردشگری کشور در بازار اروپا نباید از کشورهایی همچون روسیه، اوکراین و سوئیس غافل ماند؛ کشورهایی در قاره اروپا که عضو اتحادیه اروپا نیستند و حضور قابل اعتنایی در میان گردشگران ورودی به ایران دارند. آمارها گواهی می‌دهند که از میان این ۳ کشور، تنها بر تعداد گردشگران ورودی از روسیه در سال ۹۶ افزوده شده است. در سال ۹۵ تعداد ۲۸ هزار و ۱۷۴ گردشگر از روسیه وارد ایران شدند که این رقم در سال ۹۶ به ۲۰ هزار و ۱۳۴ نفر رسیده است. اما در سال ۹۶ تعداد گردشگران ورودی از اوکراین ۸ هزار و ۳۷۷ نفر و از سوئیس ۷۰۵۷ نفر بوده که به‌ترتیب نشان از کاهش‌هایی ۲۱‌‌درصدی و ۷‌‌درصدی دارد.

چالش‌های داخلی و خارجی

اما یک عضو جامعه تورگردانان ایران در این خصوص اظهار می‌کند: «منطقی است که گردشگران تمایل به سفر به کشوری داشته باشند که زیرساخت‌های میزبانی در آن فراهم باشد؛ مساله‌ای که در کشور ما با چالش‌های جدی مواجه است و در بعضی موارد این چالش‌ها روز‌به‌روز پیچیده‌تر نیز می‌شود. مهم‌ترین آنها هم مساله ارز و تبدیل آن است. در چندماه اخیر گردشگران خارجی هم هنگام ورود به کشور و هم هنگام خروج برای تبدیل پول خود با مشکلات بسیاری روبه‌رو بودند؛ از جمله نامشخص بودن نرخ ارز و تعطیلی صرافی‌ها.» محمود بنکدارنیا می‌افزاید: «همچنین قیمت ارز در ایران دائم در حال نوسان است که این مساله نوعی سردرگمی و عدم اعتماد و اطمینان درخصوص قیمت‌ها برای گردشگر خارجی به‌وجود می‌آورد.

به‌علاوه، هرچند اکنون و به‌ظاهر سفر به ایران برای خارجی‌ها ارزان‌تر از قبل شده، اما قیمت هتل‌ها و پرواز و خدماتی که به آژانس‌های خارجی ارائه شده با نرخ روز ارز تطبیق پیدا نکرده و عموما با قیمت‌های سابق است. همین امر موجب شده که بسته سفر به ایران همچنان قیمت بالایی داشته باشد که قابل رقابت با سفر به دیگر کشورهای منطقه همچون ترکیه و امارات نیست.» وی ادامه می‌دهد: «قطعا با وجود چنین چالش‌هایی، آژانس‌های گردشگری در کشور مبدا به گردشگر درخصوص مشکلات سفر به ایران هشدار می‌دهند و همین تبلیغات منفی یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش گردشگران ورودی به کشور از ناحیه اروپا است.»

بنکدارنیا عوامل خارجی را نیز عامل مهمی برای کاهش حضور گردشگران اروپایی در ایران می‌داند و تصریح می‌کند: «اتباع بسیاری از کشورهای اروپایی  می‌توانند بدون ویزا به این کشور سفر کنند. اما اخیرا در آمریکا قانونی وضع شده که چنانچه پیش از سفر این گردشگران به آمریکا، سفری به ایران هم کرده باشند، باید برای ورود به ایالات‌متحده ویزا داشته باشند و برای کسب آن از طریق سفارت آمریکا اقدام کنند؛ مساله‌ای که از انگیزه سفر بسیاری از اروپایی‌ها به ایران کاسته است. همچنین کاهش پرواز‌های خطوط هواپیمایی اروپایی به ایران نیز از دیگر عوامل منفی در این خصوص است.»

موقعیت استثنایی جذب گردشگر

اما معاون گردشگری کشور نیز  ضمن تاکید بر اهمیت بازار اروپا، تصریح می‌کند که توجه به اروپا لزوما به‌معنای کاهش تمرکز بر کشورهای همسایه و خصوصا عراق نیست؛ چراکه این کشورها نیز برای صنعت گردشگری کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و هرچند ارزآوری کمتری دارند، اما حجم ورودشان به‌مراتب بیشتر است. محمد محب‌خدایی می‌افزاید: «مهم‌ترین ضعف کشور در جذب گردشگر از اروپا، تعداد محدود و کم آژانس‌های اروپایی طرف قرارداد با ایران است که در زمینه ارائه بسته سفر به ایران فعالیت دارند. به‌منظور رونق بازار گردشگری ایران در اروپا، این همکاری‌ها باید افزایش پیدا کند. هم‌اکنون و بر اثر گرانی‌هایی که در بازار ارز رخ داده، موقعیتی استثنایی به‌وجود آمده که در آن سفر از اروپا به ایران بسیار ارزان شده است.

این موقعیت و فرصت خیلی زود ممکن است از دست برود و باید هرچه سریع‌تر از آن برای بازاریابی استفاده کرد.» وی خاطرنشان می‌کند: «به‌همین منظور بهترین و زودبازده‌ترین راهکار برای جلب مشارکت آژانس‌های گردشگری اروپایی، ارائه مشوق و‌‌درصدهای بالاتر پورسانت به آنها برای افزایش انگیزه‌شان است. همچنین به‌موجب توافق اخیری که مطابق آن بنا است بانک مرکزی اروپا ارتباط خود را بانک‌های ایرانی همچنان حفظ می‌کند، قدری از نگرانی‌های آژانس‌های تورگردانی ایران نیز در این زمینه کاسته شده است.»  با این همه کارشناسان موانع موجود را لاینحل نمی‌دانند. صاحب‌نظران بر این باورند که در صورت اراده و اقدام مسوولان، می‌توان حتی در شرایط کنونی نیز چشم‌انداز روشنی برای گردشگری کشور ترسیم کرد. با بازگشت آرامش به بازار ارز و فراهم کردن امکان تبدیل ارز برای گردشگران خارجی، تعدیل قیمت‌ها به منظور افزایش رقابت‌پذیری با کشورهای منطقه و افزایش تعداد پروازهای هواپیمایی‌های کشور به مقاصد اروپایی می‌توان برای احیای بازار گردشگران خارجی و خصوصا اروپایی‌ها گام برداشت.

همچنین می‌توان این پیشنهاد تورگردانان ایرانی به وزارت امور خارجه را به شکلی جدی‌تر بررسی کرد که به‌منظور تسهیل حضور گردشگران اروپایی در ایران، سازوکاری فراهم شود تا دیگر نیازی به مهر ویزا در گذرنامه آنها نباشد تا برای سفر به ایالات‌متحده دچار دردسر نشوند.