عصر چمدان‌های چرخ‌دار

کووید-۱۹ باعث شد سفرهای بین‌المللی به مرز توقف برسد. دیگر کسی به قصد گردشگری و تفریح، به سایر کشورها سفر نمی‌کند. اما اوضاع به زودی بهتر خواهد شد. بعد از توزیع کرونا، شرایط دوباره به سمت عادی شدن پیش می‌رود و سفر هم عادی خواهد شد.

سفرهای بین‌المللی چندین دهه است که جهان را دگرگون کرده‌است. در قرن پانزدهم، کاشفان جهان با کوله‌ای بر دوش، عزم سفر می‌کردند و در قرن هجدهم، اشراف‌ اروپایی با کالسکه‌هایشان سرتاسر اروپا را در چندین ماه طی می‌کردند. گاهی هم با همان کالسکه‌ها، خدمتکاران و حتی مبلمان‌شان را جابه‌جا می‌کردند. قرن نوزدهم بود که بالاخره سروکله چمدان پیدا شد. حالا مردم ثروتمند می‌توانند با رفاهی بالا سفر کنند. از دهه ۷۰ میلادی به بعد هم سفرهای هوایی کاملا رایج شد. هرکسی که بخواهد یک چمدان چرخ‌دار در دست می‌گیرد و عازم سفرهای طولانی‌اش می‌شود.

عصر چمدان‌های چرخ‌دار، همان عصری است که در آن هزینه‌های سفر کاهش پیدا کرد. مسافت هم با حضور وسایل حمل‌ونقل جدید، کوتاه شده‌است. طولانی‌ترین فاصله‌ها را می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن طی کرد. هزینه بلیت هواپیما نسبت به گذشته بسیار کاهش پیدا کرده‌است. به این ترتیب آن دسته از مردم که به لحاظ مالی، توانایی‌اش را دارند، به سفرهای خارجی می‌روند و از کشورهای مختلف دیدن می‌کنند. سفر با خودش دنیایی از تجربیات تازه و خاطرات زیبا به همراه می‌آورد. این روزها که خاطره‌ها را در قالب عکس و فیلم در اینستاگرام هم ثبت می‌کنند. به این ترتیب شاید خیلی‌ها ذهن‌شان باز نشده باشد اما به هر حال با دنیای بیرون آشنا شده‌اند. بیخود نیست که مارک تواین هم گفته‌است: «سفر قاتل تعصب، سرسختی در عقیده و کوته‌فکری است.»

سهولت سفر تنها باعث توسعه گردشگری نشد. شرکت‌ها گسترش پیدا کردند و کارگران‌شان در سرتاسر جهان بیشتر شد. کسب‌وکارهای مرتبط با سفر هم شکل‌های چندملیتی به خود گرفتند. این توانایی هم برای مردم پیش آمد که به کشورهای دیگری بروند و آن‌جا مشغول به کار شوند. خانواده‌ها هم یاد گرفتند به شکل‌های دیگری با هم در ارتباط باشند تا اعضای خانواده بتوانند به کشورهای مختلف بروند. روی هم رفته، آسان شدنِ سفر، مردم را در روی زمین به یک خانواده بزرگ تبدیل کرد. دست‌کم می‌توان گفت حالا دیگر همه با هم دوست هستند.

البته تا همین چند وقت پیش، افراد کمی جرئت می‌کردند و از خانه و کاشانه‌شان دور می‌شدند. سفر همیشه سختی‌ها و هزینه‌هایی داشته‌است. راه‌آهن تا حدود زیادی راه را برای سفر باز کرد. اما اقیانوس‌ها همیشه مرزهایی محکم بوده‌اند. عبور از آن‌ها هم همیشه هزینه‌بر بوده‌است. هزینه سفر در کشتی تایتانیک در سال ۲۰۱۲، در کابین کلاس اول آن حدودا ۳ هزار و ۵۰۰ دلارِ امروز می‌شد. در سال ۱۹۳۶ هم سفر از روی اقیانوس اطلس هزینه‌ای ۴۰۰ دلاری داشت. اما پرواز کردن، تحولی بزرگ در دنیای سفرهای بین‌المللی ایجاد کرد. سفر از پکن به مسکو با قطار بیش از ۵ روز طول می‌کشد اما همین سفر با هواپیما کمتر از ۷ ساعت است. با این حال، آن‌چه انقلاب اصلی را به پا کرد، هزینه بود. قیمت ارزان بلیت‌های هواپیمایی باعث شد همه به سمت آن هجوم بیاورند. طبق آمار سازمان ملل، در سال ۱۹۵۰ تنها ۲۵ میلیون نفر توانسته بودند به سفر خارجی بروند. اما تا سال ۲۰۱۹ دست‌کم یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر از مردم زمین به سفر خارجی رفته بودند.

 مسافران خانه‌نشین

تقریبا سه‌پنجم از کل مسافران بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ از هواپیما استفاده کرده‌اند. ۵ درصد از آن‌ها از مسیرهای دریایی و یک درصد با قطار سفر کرده‌اند. حدود ۳۵ درصد از مسافران هم برای عبور از مرزها از خودروهای شخصی یا کرایه‌ای استفاده کرده‌اند. در اروپا سفر با خودرو بین کشورها کاملا رایج است. اکثر افرادی که به سفر خارجی می‌روند تنها یک هدف دارند: تفریح و تعطیلات. به همین دلیل است که ۱۱ درصد از کسب‌وکارهای جهان مربوط به سفر و گردشگری است. برخی افراد هم به قصد دیدار از خانواده و دوستان خود به سفر می‌روند. برخی هم دلایل مذهبی دارند مثل سفر مکه. عده کمی هم برای معالجه و درمان به سفر می‌روند.

کسانی‌که به سفر می‌روند به هتل و رستوران نیاز دارند و شرکت‌هایی که به آن‌ها خدمات گردشگری ارائه کند. با کرونا، کل این صنعت نابود شد. مردم آزادی جابه‌جایی را از دست دادند. سفرهای بین‌المللی در فاصله ماه‌های مارس تا می سال ۲۰۲۰ به کلی متوقف شد. اکثر کشورهای جهان مرزهای خود را بستند. مسافران هم خانه‌نشین شدند. اما این ابرهای تیره و تار باقی نمی‌مانند. حالا می‌توان با نگاهی خوشبینانه به آینده جهان امید داشت. گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که سفر دوباره رواج خواهد یافت. توزیع واکسن کرونا و محو شدن اثرات همه‌گیری کرونا می‌تواند نقطه آغازی برای مسافران باشد. آن‌ها به مرور از خانه‌هایشان بیرون خواهند آمد. صنعت مسافرت و گردشگری ضربه سختی خورده‌است اما دوباره خودش را احیا خواهد کرد.

ترجمه: نسیم بنایی، آینده نگر/ اکونومیست