خوب و بد تسهیل ویزای گروهی روسیه برای گردشگران ایرانی

فعالان گردشگری معتقدند قرارداد ما بین ایران و روسیه برای تسهیل روادید سفرهای گروهی؛ موجب شده برخی تصور کنند بدون ویزا می توانند به روسیه بروند درحالی که این طور نیست.

چند روز پیش علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی به روسیه سفر کرد و قرارداد تسهیل روادید سفرهای گروهی ۵ تا ۵۰ نفره را با آژانس فدرال روسیه امضا کرد. این قرارداد موجب شد برخی از افراد تصور کنند از این به بعد می‌توانند در قالب یک گروه حداقل ۵ نفره برای سفر به روسیه اقدام کنند آن هم بدون ویزا و رایگان. در صورتی که فعالان گردشگری می‌گویند این طور نیست.

این تسهیلات تنها برای گروه‌هایی است که با یک برنامه و پکیج مشخص و البته هدایت شده از سوی آژانس‌های مسافرتی مجاز، می‌خواهند پس از باز شدن مرزها، با شرط واکسینه بودن به روسیه سفر کنند. این اتفاق به صورت دوطرفه بوده و روس‌ها نیز چنین تسهیلاتی را دریافت می‌کنند. بقیه افراد اگر بخواهند سفر انفرادی داشته باشند باید هم ویزا بگیرند و هم هزینه آن را پرداخت کنند.

درباره این موضوع نشست بررسی سفر وزیر میراث فرهنگی به روسیه برای تسهیل در صدور روادید گروهی بین ایران و روسیه در فضای مجازی برگزار شد. در بخش اول این نشست کارشناسان و فعالان گردشگری به سوالات خبرنگار مهر درباره ابهامات این اتفاق پاسخ دادند و گفتند این نگرانی وجود دارد که پس از اجرایی شدن این قرارداد، افرادی به قصد پناهنده شدن به روسیه سفر کنند و اتفاقی که موجب شد تا صربستان ویزایش را دوباره اجرایی کند، در روسیه با شدت بیشتری رخ دهد.

در این نشست هر یک از فعالان گردشگری نظراتی دادند. هانی رستگاران از فعالان گردشگری توضیح داد: این قراردادی که به تازگی بسته شد جدید نیست. قبلاً هم گفته بودند می‌توانیم ویزای گروهی با هماهنگی یک آژانس صادر کنیم. باید برنامه گردشگران را باید به صورت کامل می‌دادیم تا تأیید می‌کرد. در این زمینه مشکلات زیادی داشتیم از جمله تبادلات مالی نکته محدودیت‌ها در روسیه بود که اجازه ورود توریست را به برخی از شهرها نمی‌دهند مگر با مجوزهای خاص. در هر صورت این اتفاق در آن زمان هم می‌افتاد. این شرایط تا پیش از کرونا ادامه داشت و دیگر ویزای گروهی نداند تا چندی پیش که گفتند از سر گرفته شد.

سفری که چندین بار لغو شد

مصطفی سروی عضو هیأت مدیره جامعه تورگردانان ایران هم در واکنش به صحبت‌های رستگاران بیان کرد: ما هیچ زمانی با روسیه ویزای گروهی نداشتیم. صحبتها برای لغو ویزای گروهی از سال ۹۶ شده بود و عنوان و کارگروههایی نیز در این باره تشکیل شد. در این مدت سفر وزیر میراث فرهنگی به روسیه چهار بار به تأخیر افتاد تا چند روز پیش که این قرارداد امضا شد. در واقع این قرارداد لغو ویزا نیست. روسیه سالهاست با کشورهای مختلف لغو ویزای گروهی دارد الان هم با ایران برقرار کرده است. در ابتدا تعدادی از آژانس‌های مسافرتی دو کشور برای این طرح انتخاب می‌شوند تا اگر گروههای ۵ نفر تا بیشتر، می‌خواهند به ایران یا روسیه سفر کنند، پکیج سفرشان را از این کشورها خریداری کنند تا زمان ورود و خروج و حتی هتل‌هایشان مشخص باشد. در گام‌های بعدی، شرایط کشورها سنجیده می‌شود و هر شرکتی که در ایران مجوز داشته باشد می‌تواند با آژانس‌های مجاز در روسیه کار کند.

روسیه مثل صربستان نشود!

وی گفت: احتمال می‌دهم که همین ویزایی که تازه امضا شده، به زودی مسدود شود. چون دولت روسیه با فروش فن آی دی، فرصت یک ماهه به کسانی داده که می‌خواهند بازی‌های ملت اروپا را ببینند. برخی این بلیت‌های گران را خریداری کرده‌اند. نمی دانم چند نفر از مرز رد شده‌اند اما می‌دانم که تا کنون سه نفر را در مرز فنلاند گرفته‌اند. این اتفاقات تا تسهیلات ویزایی که در نظر گرفته‌اند را متوقف کنند. مانند صربستان که وقتی ویزایش را برداشت، آنقدر ایرانی‌ها درخواست پناهندگی دادند و در مرزها دچار مشکل شدند که بعد از سه ماه، صربستان، امکان لغو ویزا را برداشت. بعید نیست این اتفاق در روسیه هم بیفتد چون مرزهای دریایی و خشکی دارد. گرفتن ویزای روسیه هم سخت نیست. به همین دلیل خیلی‌ها را مشتاق خواهد کرد تا به اروپا پناهنده شوند. همین الان هم اگر شرکت‌های مسافرتی درخواست ویزا کنند ولی مسافرانشان به ایران برنگردند، لایسنس ویزایشان را می‌بندند. بنابراین در ادامه این طرح، ممکن است چنین مشکلاتی نیز به وجود بیاید.

محمدابراهیم لاریجانی مدیرکل سابق بازاریابی و تبلیغات گردشگری نیز گفت: ما در دفتر بازاریابی سیاست‌هایی برای کشورهای هدف داشتیم. بعد از مطالعه کشورها، به ۳۰ کشور رسیدیم که ده تا از آنها برایمان اهمیت زیاد داشتند. مانند چین، ارمنستان، ترکیه، عراق و … در این سیاست اعلام کردیم که می‌خواهیم با آنها لغو ویزا کنیم اما اگر آنها نپذیرفتند که عمل متقابل انجام شود، اشکالی نداشته باشد. این سیاست را با کشورهای عمان، چین پی گرفتیم و آذربایجان هم که یک طرفه شد. یکی از این کشورها روسیه بود. موضوع لغو روادید با روسیه را با وزارت خارجه مطرح کردیم و آنها هم اول مخالفت کردند. این درخواست سال ۹۶ داده شد و رؤسای جمهور دو کشور نیز با هم صحبت‌های اولیه را انجام دادند.

ویزای انفرادی مورد توافق روس‌ها نبود

وی افزود: متوجه شدیم که روس‌ها به دنبال لغو گروهی ویزا هستند و ویزای انفرادی مورد توافق روس‌ها نبود. در واقع این اتفاق به خاطر مناسبات سیاسی و ارتقای روابط دو کشور رخ داد نه گردشگری. چون گرفتن ویزای روسیه سخت نیست. ضمن اینکه اگر گردشگران هم بخواهند، انفرادی به ایران بیایند، پول ویزای ایران برایشان مسئله نیست.

لاریجانی گفت: به محض اجرایی شدن این تفاهم، می‌توان گفت که دو سه میلیون تومان پکیج تور آژانس‌هایی که به عنوان متعمد برای برگزاری تور انتخاب شده‌اند، ارزان‌تر می‌شود و از فردای آن روز عده‌ای می‌گویند که رانت ایجاد شده چرا اسم ما در فهرست نیست و …. ای کاش این ویزا به صورت انفرادی لغو می‌شد، چون لغو ویزای انفرادی به پاسپورت ارزش می‌دهد نه گروهی. ۶۸ آژانس دار ایرانی و حدود ۱۰ آژانس دار روس برای همکاری معرفی شدند و قرار شد سالانه این اسامی تغییر کند و هر سه ماه یک بار نیز گزارشی دهند.

سروی در ادامه بیان کرد: در سالهای گذشته ۶۸ شرکت مسافرتی انتخاب شدند که با طرف روس کار کنند. اما در زمانی که روسیه بودم و خبر سفر وزیر منتشر شد به من پیام می‌دادند که تنها شرکت‌های نورچشمی می‌توانند کار کنند یا اینکه این امتیاز برای همه است.

بازنگری در فهرست آژانس‌ها

این فعال در حوزه بازار گردشگری روسیه گفت: شنیدم فهرستی که تهیه شده بود را کنسل کرده و می‌خواهند شرکت‌هایی را بپذیرند که گزارش عملکردی در سالیان گذشته داشته و به تأیید شرکت‌های روسیه رسیده‌اند یا اینکه سفارت روسیه از تعداد ویزاهایی که صادر شده، آنها را مورد تأیید قرار می‌دهد. به نظرم این اتفاق بهتری است تا به مشکل صربستان و پناهنده شدن ایرانی‌ها برخورد نکنیم. اکنون کشورها در تلاطم باز شدن مرز هستند اما روسیه هیچ عجله‌ای برای این کار ندارد. درحالی که جزو اولین کشورهایی بود که در زمینه واکسن اقدام کرد. چون نمی‌خواهد به خاطر توریست، زیر بار هر اتفاقی برود.

سروی در ادامه گفت: این قرارداد در واقع قرارداد لغو ویزا نیست. اتباع روس همین الان هم می‌توانند در فرودگاه مجوز ورود به ایران را بگیرند اما ایرانی‌ها چنین امکانی را ندارند. اگر در سایت خارجه بروید نوشته که ایرانی‌ها برای ورود به روسیه ویزا می‌خواهند. بنابراین می‌توان گفت که تسهیلاتی به گروه‌ها برای اخذ ویزا و ورود به روسیه داده شده است. چون اکنون باید آژانس‌ها برنامه تور را به سفارت دهند و ویزای گروه نیز رایگان شده است. شاید این روش درست تری است. دفاتر مسافرتی معتقدند اگر غیر از این بود، مسافران به آژانس مراجعه نمی‌کردند و خودشان از روی سایت‌ها پرواز و هتل می‌گرفتند. بنابراین این طرح مورد قبول آژانس‌ها هست ولی برای مردم عملاً اتفاقی نیفتاده است. پس عنوان کردن آن به عنوان لغو ویزا اشتباه است.

این فعال گردشگری بیان کرد: همیشه این انتقاد وجود داشت که چنین قوانینی به ضرر ایران است چون کسانی که از ایران به روسیه می‌روند بیشتر از کسانی است که از روسیه به ایران می آیند. من پیشنهادی را به وزیر میراث فرهنگی دادم که امیدوارم اجرایی شود. گفتم هیچ زمان شرکت‌ها و ایرانی‌های خارج از کشور را فعال نکردیم. چون این شرکت‌ها مجوز بند «ب» ندارند و نمی‌توانند با هتل‌ها و شرکت‌های اتوبوسرانی قرارداد ببندند. پس باید با شرکتی در ایران کار کنند و چون واسطه‌ای در میان هست؛ نرخ بسته‌های سفر به ایران گران می‌شود. بنابراین بهتر است مجوزی را با تأیید سفارتخانه‌های هر کشور به ایرانی‌هایی که شرکت قانونی در کشور دیگر دارند، بدهیم تا ایرانی‌های خارج از کشور بتوانند از طریق آن مجوز با هتل‌ها و شرکت‌های دیگر قرارداد ببندند.

آمادگی روسیه برای پذیرش تور واکسن

افشین یوسفی از فعالان گردشگری در کشور روسیه نیز گفت: سفیر ایران در نشست با وزیر میراث فرهنگی گفت که هر دو کشور به یکدیگر پیشنهاد داده‌اند زمانی این قرارداد اجرایی می‌شود که ستاد ملی کرونا اجازه سفر را بدهد. همچنین پیشنهاد شد که این مجوز سفر برای افراد واکسینه شده باشد. اکنون یک مشکلی وجود دارد و آن هم اینکه در ایران تنها افراد بالای ۷۰ سال واکسن زده‌اند و نمی‌دانیم چند ماه دیگر طول می‌کشد تا همه مردم واکسن بزنند و امکان سفر را داشته باشند. موضوع دیگر اینکه روسیه اخیراً بخشنامه زده که از اواخر ماه ژوئن، تور واکسن را برای گردشگران خارجی را در نظر می‌گیرد. در واقع این هم ترفندی برای جذب پول به روسیه است. چون در حال حاضر چون شرکت‌های بزرگ توریستی پکیج خود را برای این تورها آماده کرده‌اند.

یوسفی به امضای قرارداد ما بین ایران و روسیه چندان امیدی نداشت و توضیح داد: تفاهم نامه این اقدام چند سال پیش امضا شد. بعید می‌دانم دوام زیادی داشته باشد. چون گردشگر روس نیاز به تفریحاتی دارد که در ایران نیست. کاش مسئولان ما واقعیت‌ها را ببینند. از طرفی ایرانی‌ها تصور می‌کنند از این راه می‌توانند به روسیه رفته و از آنجا پناهنده شوند. روسیه به این نکته بسیار واکنش نشان می‌دهد.

بخش دوم این نشست به زودی برگزار می‌شود