سیاهکل؛ همنوایی دشت و کوه در دل زیبایی گیلان

بیشتر جغرافیای شهرستان سیاهکل در کوهستان و کوه­پایه قرار دارد و پاره ­ای از آن در شمال غرب جلگه ­ای که این امر آب و هوای آن را بسیار متنوع می کند. شمال این جغرافیا را کوههای دیلمان پوشانده است که از بکرترین مناطق کوهستانی شمال محسوب می شود. 

آب و هوای برخی از بخش‌های جلگه‌­ای و کوه­پایه­‌ای تا بلندی ۷۵۰ تا ۹۰۰ متر مدیترانه‌ای است و از ۹۰۰ متر به بالا سرد جنگلی خواهد بود، به گونه ­ای که در بسیاری از روزهای گرم و شرجی تابستان روستاهای ارتفاعات دیلمان خشک و خنک هستند.

شهرستان سیاهکل از جنوب به شهرستان رودبار، از غرب به شهرستان رشت، از شمال به شهرستان لاهیجان و از شرق به شهرستان ­های لاهیجان و، لنگرود و املش و رودسر هم مرز است.

طبیعت زیبای سیاهکل همراه با آثار تاریخی و دیدنی به جامانده از دوران قدیم ، علاقه مندان زیادی را به سوی خود می کشاند. وجود جاده رویایی و زیبای سیاهکل به دیلمان که علاوه بر سرسبزی منطقه وجود آثار تاریخی زیبای واقع در این مسیر میزبان گردشگران زیادی می باشد.

جدا از طبیعت بکر و سرسبز وجود آثار تاریخی شامل بناها و محوطه های تاریخی ، توریست های زیادی را مشتاق دیدار از این منطقه می کند .

آبشار لونک

آبشار لونک نگین گردشگری سیاهکل که برای حضور در آن باید از جاده ای در دل جنگلهای زیبای هیرکانی بگذری. این منطقه در ۲۵ کیلومتری مسیر سیاهکل به دیلمان قرار دارد. در این مسیر کوهستانی با عبور از کنار شالیزار های سرسبز و زیبا و باغهای چای به منطقه ی لونک می رسید که در سمت چپ آن آبشار زیبا و منطقه توریستی لونک جلوه گر می شود.
اختلاف آبشار تا دره‌ی لونک گاه به ۱۰۰ متر هم می رسد که یکی از زیباترین تصاویر طبیعی را پیش روی هر بیننده ای قرار می دهد. سرچشمه آب این آبشار از برف کوههای بالا دست و چشمه ای آن است که کم و زیاد می شود ولی به هر حال آبشار لونک یک آبشار دائمی محسوب می شود و در تمام ایام سال آب دارد.

منطقه زیبا و توریستی لونک هرچند امکانات رفاهی کافی ندارد اما واقع شدن آن در دل جنگل و داشتن آبشار چهارفصل میزبان همگان حتی مهمان های خارجی است.

آبشار لونک متشکل از دو آبشار متوسط است که همچون فرزندان دوقلو در آغوش طبیعت قرار گرفته اند که آب پس از سقوط از این آبشار ۶ متری به رودخانه شم رود می ریزد ، رودخانه ای که از ابتدا تا انتهای آن برای کشاورزان مثمرثمر است و یکی از زیباترین رودخانه های شهرستان سیاهکل محسوب می شود.

منطقه ی زیبای لونک و آبشار آن علاوه بر اینکه توسط گردشگران داخلی و خارجی در تمام ایام سال بویژه در بهار و تابستان مورد استفاده قرار می گیرد؛ برای عروس و دامادهای منطقه‌ی سیاهکل هم مکانی فراموش نشدنی است چرا که در روز پیوند شان برای آمدن به کنار آبشار و جنگل اطراف آن برنامه ریزی می کنند تا تصاویر زیبا را ثبت کنند.

استخر و پارک پاشوران سیاهکل

در داخل شهر (ورودی سیاهکل از بازکیا گوراب ) استخر و پارک پاشوران قرار دارد، همانند استخرهای لاهیجان و لنگرود بنا شده است ، اطراف آن با درختان چنار و اقاقیا و انواع گیاهان تزئین شده. استخری کوچک و زیبا می باشد که با دو مجسمه دلفین در دو طرف و دو مجسمه لک لک کنار هم در وسط آن ترئین شده است . از دیگر امکانات این استخر قایق پارویی برای گردشگران می باشد. در این استخر امکانات اولیه لازم برای استراحت و اتراق فراهم شده و دارای یک پارک بازی برای کودکان و همچنین ابزارهای ورزشی آمادگی جسمانی می باشد که این محل امن را محلی مناسب برای استراحت مسافران تبدیل کرده است. همچنین دور استخر نیز با انواع مجسمه های شیرسنگی ، بزکوهی ، کشاورزی با زنبیلی پر از اردک و … مزین است.

چشمه های آب معدنی منطقه غازی گوابر و خورتاب

در منطقه کوهستانی غازی گوابر و همچنین خورتاب نیز چندین چشمه آب طبیعی وجود دارد که به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی این مناطق بشمار می روند. البته با توجه به توپوگرافی خاص و کوهستانی بودن چشمه غازی گوابر امکان توسعه این چشمه محدود شده است و بیشتر افراد محلی و کشاورزان روستا از آب گوارای این چشمه استفاده میکنند.

چشمه آب معدنی سیرگیلی

در دامنه های کوهپایه ای و کوهستانی منطقه بورپشته سر چوشل چشمه سارهای زلال و پرآب فراوانند. چشمه سیرگیلی در نقطه میانی نرسیده به جنگل کاهکوه ( ۲کیلومتری) قراردارد و آب آن بسیار سرد و گواراست.

چشمه گرماخانی

در جوار آرامگاه امامزاده سید نجف الدین (ع) در منطقه میان محله روستای چوشل که به امامزاده گرماخانی معروف است چشمه ای جوشان وجود دارد که آب گوارائی دارد. این چشمه در ضلع شرقی امامزاده وجود داشته و اطراف آن نیز پوشیده از درختان شمشاد و جنگلی است . مردم چوشل این چشمه را مقدس و آب آن را شفابخش می دانند و به همین دلیل از آب آن بعنوان تبرک برای درمان بیماریها استفاده می کنند. در قدیم آب این چشمه را به خزینه هایی می ریختند وبعد از گرم نمودن آب چشمه، درآن استحمام می کردند و معتقد بودند که استحمام در آب گرم این چشمه بسیاری از بیماریهای چشمی، ناراحتی های استخوانی و رماتیسمی را درمان می کند.

چشمه آب معدنی لاریخانی

در دامنه های کوهپایه ای و کوهستانی سیاهکل چشمه سارهای زلال و پر آب روانند . به دلیل کوهستانی بودن و پوشش انبوه درختان تنومند ، چشمه های فروان در سیاهکل روانند.

چشمه لاریخانی در نقطه پایانی جنگل لاریخانی و در یال کوه منتهی به دیلمان قراردارد. آب گوارا و سرد در تنمام فصول ویژگی این چشمه است. چشمه به منبع آب منتقل شده و سرریزآن مورد استفاده برای عموم قرار می گیرد.

در کنار چشمه دشت کوچکی وجود دارد که هم بومیان و هم مسافران در اوقات فراغت در آن چادرهای استراحت دایر می کنند. قصابی ، کبابی ، خواربار نه تنها از مشاغل فعال این منطقه است، بلکه طی سالهای اخیر خود به یک ویژگی برای حضور مسافران تبدیل شده است.

در فصل میوه ، روستائیان محصولات باغی را در کنار چشمه به گردشگران عرضه می کنند.

کاروانسرای تی تی

تی تی کاروانسرا ؛ نمایانگر جلوه ای کوچک از تاریخ درخشان سیاهکل است که در ۱۰ کیلومتری مسیر جاده سیاهکل به دیلمان درست در سمت راست رودخانه  شمرود و محل تلاقی آب رودخانه بابا کو و شمرود واقع شده که در گذشته مسیر تجاری و ارتباطی شرق گیلان به بخش مرکزی ایران همین کاروانسرا بوده است.
تی تی در اصطلاح محلی به معنی شکوفه است بنابراین تی تی کاروانسرا به معنی کاروانسرای شکوفه می باشد. بنای این کاروانسرا از جنس سنگ های رودخانه ای ،آجر و ملات به کار رفته در آن از جنس ساروج می باشد که وجود کاروانسرا در دل طبیعت زیبا و سرسبز جذابیت آن را برای هر بیننده ای چند برابر می کند.

از ویژگی های معماری این بنا می توان گفت که کاروانسرا از نوع کاروانسراهای برون شهری و دو ایوان و دارای حیاطی مرکزی ، ورودی هشتی شکل و دو ایوان در اطراف هشتی داراست .

در وسط این کاروانسرا حوض کوچکی قرار دارد و در چهار کنج آن اتاق های مربعی شکل به مساحت ۱۴ متر مربع قرار دارد که محل حفاظت کاروانیان از راهزنان و حیوانات وحشی بوده است.

ساخت تی تی کاروانسرا در این منطقه آن هم در زمانی که کاروانسراهای اندکی در شمال کشور ساخته می شده گوشه ای از اهمیت مسیر عبوری سیاهکل و موقعیت راهبردی این شهرستان است چراکه در گذشته شمال ایران از مناطق تولید ابریشم بوده که از این کاروانسرا و از طریق این مسیر به بخش مرکزی فرستاده می شد.

تی تی کاروانسرا با حدود ۶۰۰ سال قدمت در دوران حکومت محلی کیایی در قلب طبیعت زیبای سیاهکل ساخته شده و سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است . این بنای زیبا در سال ۸۰ توسط میراث فرهنگی از مالک خصوصی خریداری شده و تا اکنون دو بار مرمت شده و بعنوان جلوه گاهی از تاریخ میزبان گردشگران است.

حمام تاریخی دیلمان

از دیگر جاذبه های دیدنی و البته تاریخی شهرستان سیاهکل حمام تاریخی دیلمان می باشد. این حمام در ۵۰ کیلومتری شهر سیاهکل و درست در بافت شهری دیلمان قرار دارد که یکی از آثار مهم به جامانده از تاریخ دیلمان می باشد که طبق کاوش های صورت گرفته از دل خاک بیرون کشیده شده و مرمت شده تا برای جلب گردشگر در اختیار شهرداری دیلمان قرار گیرد تا از آن به عنوان موزه ای برای مردم شناسی و گردشگری استفاده شود .

حمام تاریخی دیلمان به نام حمام میر بلوک نیز شهرت دارد چراکه این بنای تاریخی در دوره قاجار توسط میرزا علی اکبر میر بلوک از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شده و با حمایت مالی و شخصی وی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است .

این حمام که در داخل بافت شهری دیلمان قرار دارد دارای یک صحن هشت ضلعی است که چهار ضلع بزرگ و چهارضلع کوچک آن به صورت یکی پس از دیگری قرار گرفته است. در یکی از اضلاع بزرگ خزینه آب گرم و در سه ضلع بزرگ دیگر سه سکو به چشم می خورد و درهای هریک از اضلاع کوچک به گرم خانه ، سرد خانه و سربینه یا رختکن و تنویر خانه باز می شود.

در گذشته حمام دیلمان برای شست و شو و استحمام اکثر ساکنان دیلمان و کاروانیان و مسافران مورد استفاده قرار می گرفت.

این حمام با توجه به موقعیت کوهستانی و اقلیم سرد منطقه ساخته شده و جز بناهای محسوب می شود که با شرایط خاص کوهستانی طراحی و ساخته شده و به عبارتی بیشترین توجه به مسئله آب و هوا و سرما و مقابله با آن معطوف شده و دارای ساختمانی ساده ولی بی پیرایه است که بیشترین سعی معمار آن به استحکام و عوامل کاربردی معطوف شده است.

شالوده ی اصلی بنا از سنگ و دیوارهای آن از جنس آجر و ملات به کار رفته از جنس ساروج است. تمام قسمت های بنا جز سقف مرمت شده و البته مرمت کلی صورت گرفته است.

حمام دیلمان در دوران حکومت محلی کیایی همزمان با صفویه ساخته شده و حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد و در سال ۸۳ دو مرحله مرمت شده و برای جلب گردشگر در اختیار شهرداری دیلمان است .

امامزاده تورار

اگر مسیر سیاهکل به دیلمان را تا انتها بپیمایید یکی از زیباترین مکان های که در انتهای این جاده ی رویایی می بینید بنای امامزاده تورار  یا امام زاده ابراهیم در کنار دشت های زیبا و سرسبز آن می باشد.

امامزاده ابراهیم (ع) ملقب به امامزاده تورار یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی و مذهبی استان گیلان واقع در بخش پیرکوه شهرستان سیاهکل است. این بنای متبرکه به این علت به تورار معروف است که در اطراف آن کوه های تورار وجود دارند و به همین علت به این بقعه ؛ امامزاده تورار می گویند.

اطراف امامزاده دشت های وسیعی وجود دارد و تا شعاع ۱۰ کیلومتری آن هیچ آبادی یافت نمی شود البته در فاصله ۱۰ کیلومتری آن روستای جلیسه و بعد کلیشوم واقع شده است.

این بنای تاریخی و مقدس همواره از قدیم تا به امروز مورد احترام بومیان و همچنین گردشگران بوده است. جایگاه این امامزاده برای بومیان بسیارخاص است بطوری که اگر رهگذری میخواست از آن مسیر عبور کند، وسایلش را در آنجا به امانت می گذاشتند و حتی بیش از شش ماه دیگر باز می گشتند.

بقعه ی تاریخی امامزاده تورار به قرن پنجم هجری قمری برمی گردد که در این دوران حکومت غالب سلجوقیان بوده اند.

اینها جلوه های کوچکی از زیباترین مناطق دیدنی سیاهکل بود که ترکیبی از تاریخ ، تمدن همراه با طبیعت بکر و زیبا بوده است طبیعتی که به دوران سوم زمین شناسی برمی گردد چرا که وجود جنگل های هیرکانی موجود در منطقه سیاهکل به دیلمان که از ابتدای جاده تا انتهای آن مسافران را همراهی می کند که جلوه ای زیبا از تاریخ و طبیعت است.