◄ ضرورت تکمیل زیرساخت جاده‌های شرق گلستان
استان گلستان بویژه نواحی شرقی آن درحوزه زیرساخت‌های مواصلاتی(جاده‌ای و ریلی) دچار برخی عقب ماندگی‌های تاریخی است و جبران آن نیازمند برنامه‌ریزی اصولی است که در سفر استانی دولت برای حل این مشکل اساسی تدابیری اندیشیده شده است.
استان ۲ میلیون نفری گلستان با وسعت افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع، پنج هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه مواصلاتی شامل "بزرگراه، راه اصلی و فرعی درجه یک، ۲ و سه" دارد که حدود دوسوم آن در نواحی شرقی این استان شمالی قرار دارد که به دلائل مختلف مورد غفلت و کم توجهی مسوولان متولی ادوار گذشته قرار گرفته و اکنون بشدت نیازمند تعریض و بهسازی هستند.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا،برخی از محورهای مواصلاتی منطقه شرق گلستان از جمله جاده بین المللی و ترانزیتی آزادشهر - شاهرود مشهور به جاده خوش ییلاق، جاده رامیان - سه راهی شاهرود مشهور به اولنگ و محور بین المللی مینودشت - گالیکش - سه راهی تنگراه (پارک ملی گلستان) ارتباط دهنده این استان به ۲ استان سمنان و خراسان شمالی هستند ضمن اینکه جاده قدیمی اما ترانزیتی گنبد به مرز اینچه برون یکی از محورهای ارتباطی و پیوند دهنده این خطه به کشور ترکمنستان است.
اگرچه در جریان سفر ۱۳ اسفند پارسال رییس جمهور و برخی اعضای هیات دولت به گلستان اعتبارات خوبی (۲۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال) برای اجرای برخی طرح‌ها و پروژه‌ها حوزه راه و شهرسازی و بهبود وضعیت راه‌های استان مصوب شد اما سفر ۲ روزه رییس و برخی اعضای کمیسیون عمرانی مجلس شورای اسلامی به همراه چندتن از معاونان وزیر راه و شهرسازی به این استان شمالی فرصت خوبی برای دیدن از نزدیک وضعیت جاده‌های ارتباطی و مواصلاتی بویژه نواحی شرقی آن و اتخاذ تدابیر لازم برای جبران عقب ماندگی‌ها و بهبود زیرساخت‌های این خطه است.
تسریع در تکمیل عملیات بهسازی و تعریض جاده ترانزیتی خوش ییلاق
طرح ملی بهسازی و تعریض جاده کوهستانی و بین المللی آزادشهر - شاهرود مشهور به "خوش ییلاق " به طول ۱۰۰ کیلومتر که ۵۷ کیلومتر آن در حوزه جغرافیایی گلستان واقع است، با هدف بهبود عبور و مرور و ایمن سازی کریدور مهم زمینی ارتباط‌دهنده شمال به جنوب کشور و همچنین محور ترانزیتی حمل کالا به مرز اینچه برون گنبدکاووس و کشورهای همسایه شمال ایران ابتدا در سال ۸۵ شروع شد که پس از ۲ سال انجام کار متوقف شد.
اجرای این طرح پس از وقوع سیل سال ۹۳ و وارد شدن خسارت جدی به بخش‌هایی از این جاده که مهمترین راه ارتباطی گلستان و سمنان به شمار می‌رود دوباره به صورت رسمی و با برآورد اعتبار اولیه سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال آغاز شد که به سبب عدم تخصیص کامل اعتبارات طی این سال‌ها اکنون فقط حدود ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
به گفته سیدجواد کریمی فرماندار آزادشهر، تکمیل این پروژه ملی که از مطالبات مردم بومی و رانندگان عبوری بالاخص کامیون‌های ترانزیتی داخلی و خارجی است، به ۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
به اعتقاد کارشناسان سرعت بخشیدن به عملیات بهسازی و تعریض این جاده ارتباطی که از زیرساخت‌های مهم و تاثیرگذار توسعه گلستان به شمار می‌رود، امری انکار ناپذیر است زیرا به سبب واقع شدن این جاده ترانزیتی در منطقه‌ای کوهستانی و مواجه بودن با خطر ریزش و رانش هنگام بارش‌های فصلی و وقوع سیلاب‌های ناشی از آن، خسارات مادی و جانی قابل توجهی را به این محور، مردم منطقه و رانندگان وارد می‌کند.
تعریض بزرگراه مینودشت - گالیکش - سه راهی تنگراه (پارک ملی گلستان)
عملیات اجرایی پروژه ملی تعریض و ایمن سازی بزرگراه مینودشت - گالیکش - جنگل گلستان به‌عنوان بخشی از جاده بین المللی و ترانزیتی گرگان - مشهد مقدس به‌طول تقریبی ۵۰ کیلومتر از سال ۹۰ باهدف بهبود تردد و حمل جاده‌ای بویژه تردد ایمن سالانه چند میلیون زائر حرم ملکوتی حضرت امام رضا(ع) آغاز شده که براساس اعلام روابط عمومی شرکت ساخت و توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای گلستان تاکنون ۷۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
تکمیل این پروژه مهم زیرساختی که علاوه بر زوار امام رضا(ع) هرساله میلیون‌ها تردد خودرویی از این محور بین المللی به استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی و برخی استان‌های جنوبی و جنوب شرق کشور انجام می‌شود، مطالبه مردم شرق استان گلستان بالاخص اهالی ۲ شهرستان ولایتمدار و انقلابی مینودشت و گالیکش از دولت و مجلس انقلابی است.
به گفته نماینده مردم شهرستان های مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه در مجلس شورای اسلامی برای تکمیل این پروژه ملی در جریان سفر ۱۳ اسفند پارسال رییس جمهور به گلستان مبلغ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال تصویب شد که تاکنون ۱۸۰ میلیارد ریال آن تخصیص یافته است.
رضا آریانپور افزود: مبلغ تخصیص یافته صرف آسفالت بخشی‌هایی از این پروژه که زیرسازی آن پایان و آماده آسفالت است، خواهد شد.
تسریع در تعریض جاده اولنگ رامیان به سه راهی شاهرود
عملیات اجرایی بهسازی جاده اولنگ رامیان به سه راهی شاهرود به طول ۴۲ کیلومتر با هدف بهبود عبور و مرور، کاهش سوانح رانندگی و کوتاهتر شدن مسیر گلستان (رامیان) به شاهرود و پس از وقوع سیلاب تابستان سال ۹۱ در این شهرستان آغاز شد اما هنوز اقدامات عمرانی برای بهسازی این جاده به نیمه نرسیده بود که سیلاب تابستانه دیگری در سال ۹۳ و متعاقب آن در اوائل سال ۹۸ بیشتر آنچه که متولیان ساخته و بافته بودند، بر آب داد و بخش‌هایی دیگری از این جاده را نیز دچار شُستگی و خسارت کرد.
به گفته رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رامیان، براثر سیلاب‌های فصلی حدود یک دهه اخیر این محور در ۴۸ نقطه دچار آسیب‌دیدگی شد که برای بازسازی نقاط حادثه دیده از در مجموع ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شد که فقط یک سوم آن تخصیص یافت.
حسن حقیقت با اشاره به سیل روزهای آغازین سال ۹۸ در جاده اولنگ رامیان - شاهرود، افزود: برای رفع نقاط آسیب‌دیده و ارتقای ایمنی جاده برای تردد، اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تصمیم گرفت با تجهیزات و ماشین آلات خود حدود ۴۰ درصد این نقاط را ترمیم و بازسازی نماید.
وی اضافه کرد: این محور اگرچه یک محور فرعی است و فعلا از سوی وزارت راه و شهرسازی انسداد اعلام شده اما به سبب مناطق گردشگری، سکونت اهالی برخی روستاها و وجود معادن زغال سنگ و شن و ماسه همواره مورد تردد خودروهای سبک و سنگین قرار دارد.
حقیقت گفت: برای بهسازی این محور، احداث ابنیه و پل‌های کوچک و بزرگ، دیواره سازی برای پایداری برخی نقاط جاده که احتمال ریزش دارد و روکش آسفالت آن در مجموع بالغ بر ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز می‌باشد.
تکمیل جاده نفت؛ نیاز زیرساختی گنبدکاووس
تکمیل جاده ترانزیتی موسوم "نفت" گنبدکاووس به طول ۴۲ کیلومتر از نیازهای ضروری این شهرستان مرزی است که تحقق آن علاوه بر کوتاه کردن ۳۰ کیلومتری مسیر رسیدن به گمرک و پایانه اینچه‌برون در شمال گلستان، موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت، بهبود ترافیک جاده‌ای و کاهش حوادث رانندگی خواهد شد.
اطلاع دقیقی از تاریخ احداث و علت نامگذاری جاده نفت در دست نیست اما برخی اهالی معتقدند حدود ۲ دهه قبل وزارت نفت به گمان وجود میدان گازی اقدام به حفاری و احداث دکل در این منطقه کرد و برای رسیدن به این هدف جاده‌ای خاکی - شنی با عرض کمتر از چهار متر و طول ۲۳ کیلومتر بازگشایی کرد و آن‌را آماده تردد ساخت.
سال‌ها بعد از احداث این مسیر ۲۳ کیلومتری، مسوولان گنبدکاووس به این نتیجه رسیدند که با ادامه جاده نفت می‌توانند راه دسترسی به مرز اینچه برون را حدود ۳۰ کیلومتر کوتاهتر کنند و براساس این جمع‌بندی، تعریض و بهسازی این جاده و ساخت ۱۹ کیلومتر دیگر در دستور کار قرار گرفت.
با توسعه محدوده شهری گنبدکاووس، حدود هشت کیلومتر از این جاده به دلیل قرار گرفتن در مسیر میدان فروش دام و محل دفن بهداشتی زباله گنبدکاووس به طور استاندارد ساخته شد اما بقیه این مسیر پرتردد کماکان غیراستاندار است.
نامناسب بودن وضعیت جاده‌های ارتباطی گنبدکاووس از جمله جاده ترانزیتی فعلی این شهرستان به مرز اینچه برون به دلیل عرض کم و نداشتن شانه خاکی سبب شده تا هر از چندگاه حوادث ناگوار رانندگی در این محور رخ دهد که یکی از مرگبارترین آنها برخورد یک دستگاه مینی بوس با تریلی حمل سیمان در شهریور ۹۸ بود که منجر به جان باختن ۱۶ نفر و مجروح شدن ۱۸ نفر دیگر شد.
به اعتقاد کارشناسان تکمیل جاده نفت با توجه به اهمیت مبادلات تجاری پایانه مرزی اینچه برون در توسعه بازرگانی و اقتصادی گلستان، وجود راه آهن بین المللی اینچه برون، درحال ساخت بودن منطقه ویژه اقتصادی اترک و بندرخشک و همچنین راه اندازی احتمالی منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون می‌تواند به رونق اقتصادی استان و منطقه شتاب بیشتری دهد.
جاده کنارگذر شهر گنبدکاووس
احداث جاده کنارگذر ضلع شرقی گنبدکاووس به طول تقریبی ۱۵ کیلومتر که از ۲ دهه پیش در قالب سه مرحله آغاز شد پس از ساخت ۹ کیلومتر در سال ۹۰ به حال خود رها شده و ۶ کیلومتر باقی مانده آن بر دو راهی تکمیل یا بلاتکلیفی قرار گرفته است.
در این طرح قرار بود جاده کنارگذر قسمت شرقی گنبدکاووس که از میدان امام علی (ع) شروع شده و با گذر از بلوار شهید صیاد شیرازی به میدان بسیج و در ادامه با گذر از بلوار شهید قاسم سلیمانی به جاده اسبدوانی ختم شده و در نهایت با عبور از روستای حاجیلرقلعه و دهستان آق آباد به جاده بین المللی گنبدکاووس - مرز اینچه برون متصل شود.
با وجود تکمیل ۲ فاز اول و دوم، عملیات اجرایی مرحله سوم و تکمیلی این جاده کنارگذر با گذشت حدود یک دهه از انجام دو مرحله قبلی و با وجود وعده مسوولان همچنان در بلاتکلیفی بسر می‌برد.
تکمیل این کنارگذر از نیازهای شهر ۱۷۰ هزار نفری گنبدکاووس است که به بهبود و روان سازی ترافیک شهری، کاهش حوادث رانندگی و جلوگیری از تخریب آسفالت و تاسیسات شهری ناشی از عبور همیشگی کامیون‌ها و تریلی‌های ترانزیت کمک زیادی می‌کند.
راه آهن گرگان - گنبدکاووس - بجنورد - مشهد
پروژه ملی راه‌آهن گرگان - گنبدکاووس - بجنورد - مشهد در حافظه تاریخی مردم گلستان بویژه نواحی شرقی آن سابقه طولانی دارد و با وجود چندین بار کلنگ زنی شروع ساخت آن در دوره‌های گوناگون اما به دلایل مختلف از جمله کمبود اعتبار و تامین نشدن فایناس خارجی هنوز در نقطه صفر باقی مانده است.
اجرایی شدن این پروژه ملی و مسیر ریلی نه تنها مطالبه مردم گلستان بلکه خواسته اهالی استان‌های خراسان شمالی و رضوی است و به اعتقاد کارشناسان از زیرساخت‌های مهم ارتباطی و توسعه برای سه استان بالاخص گلستان و خراسان شمالی خواهد بود و نقش مهمی در بهبود و رونق اقتصادی و اشتغالزایی منطقه، حمل و نقل ایمن و سریع مسافر و بار و نیز ترانزیت کالا خواهد داشت.
این پروژه یک خطه ۲۷ ایستگاه و حدود ۵۷۰ کیلومتر طول دارد و ابتدای مسیر آن از خروجی ایستگاه گرگان شروع شده و با عبور از شهرهای سرخنکلاته، فاضل‌آباد، علی‌آباد، خان ببین و دلند، رامیان و آزادشهر، گنبدکاووس، گالیکش، کلاله، پیش کمر، گرماب، تنگه، آشخانه، شیرین دره، دونگال، بجنورد، به یگان، شیروان، فاروج، قوچان و اخلمد به گلبهار مشهد ختم می‌شود.
گفته می‌شود ظرفیت جابجایی سالانه این خط ریلی که مسوولان ارشد دولت و مجلس شورای اسلامی در ادوار گذشته وعده ساخت آن را داده و حتی کلنگ شروع عملیات اجرایی آن را بر زمین زدند، ۲ تا چهار میلیون مسافر و حمل تقریبی ۲ میلیون تن بار است ضمن اینکه اجرای این پروژه آخرین بار در جریان سفر رییس جمهوری وقت و هیات دولت در آذرماه سال ۹۳ مورد تصویب قرار گرفت.
با این حال اجرا نشدن این مصوبه سبب شد تا ساخت آن به‌عنوان یک مطالبه عمومی همچنان مورد پیگیری مقامات استانی و نمایندگان قرار گیرد که حاصل آن موافقت هیات وزیران در آذر سال ۹۷ مبنی بر اختصاص ۱۵ درصد سهم کارفرما برای پروژه راه آهن گرگان - گنبد - بجنورد - مشهد از محل صندوق توسعه ملی و ۸۵ درصد فاینانس بود.
مطابق برآوردهای انجام شده براساس فهرست بهای سال ۹۹، هزینه اجرایی پروژه راه آهن گرگان - گنبد - بجنورد - مشهد ۳۵۰ هزار میلیارد ریال است.
راه آهن اینچه برون - شاهرود
طرح ملی راه آهن "اینچه برون - گنبد- آزادشهر- شاهرود" نقش موثری در رشد اقتصادی و توسعه صادرات غیرنفتی گلستان به کشورهای شرق و مرکز آسیا دارد که فعالان اقتصادی امیدوار به اجرای آن در سایه همراهی دولت و مجلس هستند.
ایجاد حمل و نقل ریلی در حوزه بار و مسافر از مهمترین زیرساخت‌های توسعه است که علاوه بر مزیت اقتصادی و اشتغالزایی، در صورت داشتن موقعیت جغرافیایی و مرزی به توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و همچنین ترانزیت، صادرات و واردات از طریق خطوط ریلی کمک زیادی می‌کند.
استان گلستان به دلیل برخورداری از ۴۳۸ کیلومتر مرز خشکی و ۹۰ کیلومتر مرز آبی با ترکمنستان، استقرار گمرک اینچه‌برون به عنوان دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه و تنها محل تردد زمینی استان گلستان به ترکمنستان، دارای ظرفیت مهم توسعه روابط اقتصادی با همسایگان شمالی دریای خزر است که توسعه خطوط حمل و نقل ریلی از جمله اتصال به کریدور شمال - جنوب رسیدن به این هدف را آسان تر خواهد کرد.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی گلستان، اجرای خط ریلی اینچه برون - شاهرود می‌تواند تاثیر بیشتری در توسعه استان بگذارد و گره کمبود زیرساخت‌های توسعه‌ای این منطقه شمالی را باز کند، نکته‌ای که رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان بر ضرورت تسریع در احداث و بهره‌برداری این خط ریلی به‌عنوان یک ظرفیت مناسب برای رونق صادرات و جابه‌جایی کالا از گلستان تاکید دارد.
علی محمد چوپانی معتقد است با بهره‌برداری از خط ریلی اینچه برون - شاهرود به طول تقریبی ۱۸۶ کیلومتر، مسیر صادراتی گمرک اینچه برون به جنوب کشور کاهش یافته و جابجایی کالا و صادرات محصولات گلستان افزایش خواهد یافت.
وی با تاکید بر اقتصادی و به صرفه بودن اجرای طرح راه آهن اینچه برون - شاهرود یادآور شد: با اجرایی شدن این طرح در مرحله نخست حداقل ۵۰۰ کیلومتر مسیر اتصال به کریدور شمال - جنوب (بافق - بندرعباس) و در گام دوم اتصال راه آهن شاهرود به این کریدور ۵۰۰ کیلومتر دیگر کوتاهتر می‌شود.
چوپانی افزود: با اجرای این طرح تولید ثروت برای کشور و گلستان به ارمغان خواهد آمد و از این طریق می‌توان سالانه ۱۰ تا ۲۰ میلیون تن بار بویژه غلات را از کشورهای آسیای میانه به کشورهای حاشیه خلیج فارس یا دیگر کشورهای هدف ترانزیت کرد.
رییس اتاق بازرگانی گرگان، کوتاه شدن افزون بر هزار کیلومتر مسیر کریدور شمال - جنوب از مسیر اینچه برون - شاهرود، نصف شدن هزینه ترانسفر کالا به جنوب، پرهیز از پرداخت هزینه اضافی برای خرید لوکوموتیو و صرفه‌جویی ارزی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورویی برای کشور را از دیگر مزایای اجرای این خط ریلی برشمرد و اضافه کرد: بخش خصوصی گلستان برای مشارکت در ساخت این طرح آمادگی دارد.
علاوه بر پروژه‌های زیرساختی اشاره شده که هر کدام اهمیت و کارکرد خود را در بهبود عبور و مرور و توسعه اقتصادی گلستان دارد، بسیاری از جاده‌های ارتباطی منطقه شرق این استان بالاخص در نواحی روستایی بشدت نیاز به توجه دارند.
هم اکنون بسیاری از راه‌های روستایی هفت شهرستان واقع درشرق گلستان شامل گنبدکاووس، رامیان، آزادشهر، مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه به دلائل مختلف از جمله قدمت بالا و وضعیت نامناسب آسفالت آن، کم عرض بودن، نداشتن شانه خاکی، کمبود علائم راهنمایی و رانندگی حادثه خیز بوده و به گفته مسوولان متولی بیشترین حوادث رانندگی این استان شمالی در نواحی شرقی آن رخ می‌دهد.
اهتمام به رفع کمبودها و نواقص راه‌های مواصلاتی شرق گلستان مطالبه جدی مردم شیعه و اهل سنت این دیار از مسوولان دولت و مجلس شورای اسلامی است.
نیمی از جمعیت ۲ میلیون نفری گلستان در نواحی شرقی آن سکونت دارند.
