◄ سیستم «پنجره واحد» گمرک، مستعد تسهیل تخلفات است

اواسط تیرماه بود که خبری از قول رئیس فراکسیون مبارزه با فساد اقتصادی مجلس  منتشر شد که طی آن امیر خجسته گفته بود؛ بر اساس گزارش دستگاه‌های امنیتی تعداد زیادی خودرو با تخلف وارد کشور شده است و پس از تحقیق و تفحص از گمرکات، مشخص شده که گمرک از ورود این خودروها در عین ممنوعیت واردات اطلاع داشته است.

به گزارش تین‌نیوز، این نماینده مجلس در عین حال گفته بود: «نباید این طور باشد که ۳۰ دستگاه نظارتی واردات غیرقانونی خودرو را ببینند اما به دوش یکدیگر بیندازند، از دستگاه‌های نظارتی انتظار داریم قدرتمند وارد این مسایل شوند.»

سخنان نماینده مجلس در مورد عملکرد گمرک در ورود غیرمجاز خودرو به کشور،  به تازگی زمینه‌ساز گفت‌وگوی برخی کارشناسان در شبکه‌های اجتماعی و در گروه تلگرامی «جامعه بندری و دریایی» شده است.

در این زمینه بهروز فتحی کارشناس لجستیک تاکید کرد: «باورساکس» که یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان حوزه لجستیک و زنجیره تامین است و تالیفات بسیار زیادی در این رابطه دارد، معتقد است در ایجاد سیستم‌های لجستیکی بسیار مهم است که جریان اطلاعات موجودی و جریان فیزیکی موجودی با هم منطبق و هم‌راستا و هم‌تراز باشد.

وی افزود: این بدان مفهوم است که اگر ما اقدام به ساخت سامانه‌های اسنادی تحت عنوان تسهیل تجارت یا گمرک یا عملیات بندری می‌کنیم، این سامانه‌ها و اسناد الکترونیکی منطبق و هم‌راستا و هم‌تراز با عملیات واقعی باشد که در کف بندر یا حرکت موجودی در جاده‌ها یا نگهداری در انبارها در حال انجام است.

به گزارش تین‌نیوز، او اظهار کرد: بارها و بارها تاکید شده است که اصالت طراحی چنین سامانه‌هایی باید با تاکید و اتکا بر اصالت عملیات باشد نه سطوح نظارتی و اسنادی صرف.

فتحی گفت: تصور می‌کنم به‌دلیل عدم تحرک کافی سازمان بنادر در پیشبرد سامانه‌های کنترل و نظارت بر بارهای وارداتی و پیشی گرفتن سامانه‌های نظارتی و ثبت سفارش و ...، امکان ایجاد این هم‌راستایی و هم‌ترازی در صحنه عملیات لجستیکی کشور در حوزه بندر که به‌عنوان مهمترین بخش از حلقه زنجیره تامین ملی  نقش‌آفرینی می‌نماید، وجود ندارد.

این کارشناس خاطرنشان کرد: این موضوع همواره باعث ایجاد چنین مشکلاتی شده و اگر به مفاهیم کلیدی همچون زبان مشترک، کراس چک بین عملیات اسنادی و عملیات فیزیکی حرکت بار و اصالت عملیات و متولی آن که همانا بنادر هستند توجه نشود،این مشکلات باز پیش خواهد آمد.

در ادامه این گفت‌وگو، حسین باقری کارشناس حوزه بنادر و دریانوردی گفت: کارایی سامانه‌ها نیازمند گردش فیزیکی کالا و عملیات منطبق با گردش الکترونیکی اطلاعات است.

باقری تاکید کرد: رسیدن به این هدف، اولاً تعامل و خواست همه بازیگران لجستیک را لازم دارد و ثانیاً سازمان‌های مسئول مانند بنادر علاوه بر دقت در کارکرد مناسب سامانه‌های نظارتی خود، باید بر روی فرایندها و کارکرد مناسب سامانه‌های عملیاتی (مثلTOS) پیمانکاران نیز حساس باشند.

فتحی نیز در ادامه گفت: برای ایجاد هم‌ترازی و یکپارچه‌سازی در اطلاعات، ضرورت دارد هماهنگی افقی بین سطوح نظارتی، سیاست‌گذاری و مدیریتی در بین سازمان‌های ذی‌نقش و همکار از یک سو و هماهنگی عمودی بین سطوح عملیات بندری در میان سازمان حاکمیتی و اپراتورهای بندری از سوی دیگر ایجاد شود تا جریان اطلاعات شامل اطلاعات پایه، اطلاعات مالی و اطلاعات زنجیره لجستیک بار، مهندسی شده و از اعتبار و کارآمدی لازم برخوردار گردند.

میثم حیدری کارشناس حوزه بنادر و دریانوردی نیز در ادامه این گفت‌وگو، اظهار کرد: وقتی قبض انبار بندر به عنوان انباردار مبنا قرار نگرفته و گمرک موازی بندر قبض انبار صوری صادر کند، قطعاً شاهد تالی فاسد خواهیم بود و در ادامه سیستم پنجره واحد علیرغم حمایت همه جانبه و شش‌دانگ کلیه مسئولان، مستعد تسهیل تخلفات خواهد شد.

فتحی نیز خاطرنشان کرد: متاسفانه عدم حمایت سازمان بنادر از سامانه‌هایی همچون CCS که بارها و بارها توانمندی‌های خود را در عمل به اثبات رسانده و ناباوری به خود که به‌مثابه خودزنی بوده،  باعث شده میدان برای ورود افراد غیر متخصص و پر مدعا در سازمان‌هایی همچون گمرک خالی بماند در حالی که دانش و عملیات تجارتی  کشور را در کف بندر و لابلای فرایندهای بندری می‌توان کشف و احصا کرد و بدون توجه و اصالت دادن به  عملیات، امکان نظارت صحیح نیز وجود ندارد که در موضوع اخیر این مهم به اثبات رسید تا ببینیم که مدیران سازمان و مشاوران آنها کی می‌خواهند به ارزش داشته‌های خود پی ببرند.