نحوه محاسبه متناسب سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و ایرادات آن

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، ناهید حیدری یک کارشناس امور بیمه ای و تامین اجتماعی با اشاره به اجرای متناسب سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی از هفته گذشته، اظهار کرد: حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی معمولا از بیستم تا پایان ماه به حساب مستمری بگیران واریز می شود، اما در آبان ماه به دلیل انجام محاسبات متناسب سازی و بازنگری روی فرمول های محاسبه، سازمان از ۲۳ آبان ماه اقدام به پرداخت مستمری ها همراه با متناسب سازی حقوق ها کرده است. فرمولی که سازمان تامین اجتماعی برای محاسبه متناسب سازی استفاده کرده، طبق اعلان عمومی و بیان آن از طریق مسولین ذیربط ، فرمول ضریب افت مستمری طبق اصول و محاسبات بیمه ای است.

به گفته حیدری، این فرمول در دومین مرحله متناسب سازی در سال ۱۴۰۰ نیز به کار رفت که براساس آن، ضریب افت مستمری و کاهش ارزش ریالی موردتوجه قرار گرفت و از همین رو، طبق این فرمول حقوق بازنشستگانی که تا پایان سال ۱۳۹۹ بازنشسته شدند، به هنگام شد. البته در آن زمان باتوجه به محدودیت منابع در اختیار سازمان جهت متناسب سازی، ۷۵ درصد مبلغ ضریب افت مستمری پرداخت و قرار شد از محل منابع پیش بینی شده در سال ۱۴۰۱، ۲۵ درصد باقی مانده آن هم پرداخت شود که در نهایت نحوه اقدام آن در هاله ای از ابهام قرار گرفت و جهت برقراری های مستمری سال ۱۴۰۰ سایر سطوح تا پایان برنامه ششم نیز علی رغم وجود قانون و مجوزهای اجرایی، در سال ۱۴۰۱ دیگر هیچ اقدامی در آن برهه از زمان، توسط سازمان تامین اجتماعی صورت نگرفت.

یک کارشناس امور بیمه ای و تامین اجتماعی با اشاره به تصویب قانون برنامه هفتم که از ابتدای سال ۱۴۰۳ لازم الاجرا بوده و براساس جز ۲ بند "ر" ماده ۲۸ و همچنین در راستای اجرای ماده ۹۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ۱۳۵۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی که سازمان تأمین اجتماعی مکلف شد طی سه سال اول برنامه نسبت به متناسب­ سازی مستمری بازنشستگان «غیرحداقل بگیر» اقدام شود، به نحوی که در پایان سال سوم برنامه، نسبت مستمری بازنشسته به حداقل دستمزد همان سال، با ۹۰ درصد نسبت اولین مستمری بازنشستگی به حداقل دستمزد سال برقراری مستمری، متناسب شود که این متناسب­ سازی در سال اول به میزان ۴۰­ درصد و در سال های دوم و سوم هرکدام ۳۰ درصد مابه­ التفاوت تا ۹۰ درصد یادشده خواهد بود، تصریح کرد: براین اساس دولت موضوع متناسب سازی را با ورود مدیرعامل جدید سازمان در دو ماه اخیر در دستورکار خود قرار داد و محاسبات براساس اصول محاسبات بیمه ای و در نظر گرفتن ضریب افت بیمه ای انجام شد.

 اما باتوجه به اجرای متناسب سازی و پرداخت حقوق بازنشستگان همراه با متناسب سازی و همچنین مشخص شدن فرمول، آیا بازنشستگان از نحوه محاسبه متناسب سازی رضایت دارند یا خیر؟ که این کارشناس امور بیمه و تامین اجتماعی در این باره گفت: بحث رضایت نسبی بازنشستگان به عوامل مختلفی بازمی گردد. در زمینه اجرا، سازمان تکلیف خود را انجام داده و در حال پرداخت متناسب سازی است، اما یکی از مباحث قابل توجه، ماهیت مصوبه قانونی است. در این زمینه باید به چند نکته توجه کرد؛ از جمله این موارد متن مصوبه قانون است که براساس آن، نسبت مستمری بازنشسته به حداقل دستمزد همان سال، با ۹۰ درصد نسبت اولین مستمری بازنشستگی به حداقل دستمزد سال برقراری مستمری باید متناسب شود. اختصاص این ۹۰ درصد هیچ مبنای روشنی برای بازنشستگان تامین اجتماعی ندارد اما برای بازنشستگان کشوری و لشکری تکلیف روشن شده است، چراکه متناسب سازی در دستگاه های اجرایی مساوی با ۱۰۰ درصد حقوق دریافتی شاغلان همتراز است و ۱۰ درصد کسری آن هم به کسورات شاغلان مانند مالیات، بیمه و... باز می گردد که بازنشستگان از آن معاف اند.

وی یادآور شد: اما ملاک در تامین اجتماعی برای کسر این ۱۰ درصد روشن نبوده و این موضوع موجب ایجاد ابهاماتی برای بازنشستگان تامین اجتماعی شده، چراکه کسر این ۱۰ درصد از ضریب مستمری با روح قانون جهت ترمیم حقوق و لحاظ کردن تورم فزاینده جهت مستمری بگیران تامین اجتماعی به نوعی ایجاد پارادوکس می کند. به عبارتی علی رغم اینکه بیمه شده در زمان تقاضای برقراری مستمری و تبدیل دستمزد مشمول پرداخت حق بیمه به مستمری به دلیل اینکه معدل و میانگین حقوق، آخرین دو سال وفق ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی در نظر گرفته می شود حدودا ۱۵ درصد از دستمزد مشمول پرداخت حق بیمه وی کسر می شود و به عبارتی حتی اگر فرد، سقف پرداز هم باشد، به دلیل اینکه معدل دو سال آخر بیمه پردازی در نظر گرفته می شود، درنتیجه حدود ۱۵ تا ۱۸ درصد از حقوق و دستمزد بیمه پردازی اش کسر می شود.