◄ توسعه قطارهای پرسرعت در ایران و موانع پیش رو
تین نیوز | مدیر طرح برقی‌سازی خطوط راه‌آهن با بیان این مطلب که بخش مسافری سوددهی و بخش باری جذابیت سرمایه گذاری ندارد، معتقد است در سطح کلان باید راهکارهای مناسب برای جذاب کردن سرمایه گذاری بخش ریلی فراهم شود.
قاسم ساکتی، مدیر طرح برقی‌سازی خطوط راه‌آهن در گفتگو با خبرنگار تین نیوز ضمن تشریح دو پروژه برقی کردن قطارها در مسیر تهران- قم- اصفهان و تهران - مشهد به بیان مشکلاتی می پردازد که سد راه صنعت ریلی و توسعه قطارهای پر سرعت است. در ادامه، مشروح این گفتگو را می خوانید:
تین نیوز: لزوم استفاده از قطار سریع السیر در جابجایی مسافر چیست؟
در دنیا، رشد افزایش سرعت و رساندن زمان سفر برای مسافران یکی از اولویت هاست. به همین دلیل است که فضای راه آهن سریع السیر بیشتر برای بحث مسافری مطرح است. از سوی دیگر در مقایسه با سایر مدهای حمل و نقلی راه آهن بهتر می تواند این امر را انجام دهد زیرا از نظر منافع ملی بسیار به صرفه است. بنابراین سیاستگذاری دولت ها این است که با راه آهن سریع السیر بتوانند این سرویس دهی را انجام دهند خوشبختانه این حرکت در داخل کشور نیز مدتی است شروع شده است.
تین نیوز: در حال حاضر چه پروژه هایی را به عنوان نقطه آغاز این حرکت در دستور کار دارید؟ این پروژه ها در چه مرحله ای قرار دارند؟
در حال حاضر بحث راه آهن سریع السیر تهران - قم - اصفهان را داریم که به صورت جدی در وزارت راه و با همکاری راه آهن در حال پیگیری است. این پروژه در حال نهایی کردن قراردادها با چین است زیرا در حال حاضر تنها کشوری که می تواند برای ما این فاینانس را تامین کند کشور چین است.
یکی دیگر از اولویت هایی که در راه آهن برای کاهش زمان سفر انجام می شود بحث برقی سازی محور تهران – مشهد است. مناقصه مربوط به این پروژه در حال انجام است. در اسفند سال گذشته اطلاع رسانی ها پیرامون این مناقصه شکل گرفت. در حال حاضر در حال ارزیابی کیفی شرکت کنندگان هستیم، همچنین قرارداد تجاری فاینانسر این پروژه تنظیم شده است. با اجرای این پروژه زمان سفر به شهر مقدس مشهد از تهران به 6 ساعت کاهش می یابد.در صدد هستیم ابتدا منابع مالی این پروژه ها را تامین کنیم، سپس پروژه را آغاز کنیم زیرا بدون تامین منابع مالی ضمن از دست دادن زمان و افزایش هزینه های نهایی، سرمایه گذاری
در این پروژه ها جدی محسوب نمی شود. هر دو این پروژه بیانگر سیاستگذاری در زمینه کاهش زمان سفر است که در حال حاضر اولویت ریلی کشور است.
تین نیوز: مشکل اصلی بر سر راه اجرایی کردن پروژه های برقی کردن قطارها چیست؟
مشکل اصلی تامین منابع مالی است که باید در ابتدا آن را حل کنیم. زیرا باید سرمایه گذاری را اقتصادی کنیم تا پروژه بازگشت اقتصادی داشته باشد. دولت باید راهکارهای مالی عملیاتی و معقول را مثل فاینانس چین برای قطار سریع السیر تهران - قم – اصفهان و یا سایر روش ها را در نظر بگیرد تا شاهد خروجی های خوبی باشیم .زیرا منافع اصلی توسعه حمل و نقل جدای از مردم نصیب دولت نیز می شود. بدین صورت مردم می توانند نسبت به سایر مدهای حمل و نقلی در راه آهن شاهد خروجی های با کیفیت و راحت باشند.
تین نیوز: فارغ از بخش برقی کردن قطارها، مشکلات صنعت ریلی کشور بیشتر در چه بخش هایی خلاصه می شود؟
یک بخش از این مشکلات به نارسایی های شبکه ریلی کشور بخاطر عدم تزریق منابع مالی به این بخش بر می گردد. از سوی دیگر در صنعت ریلی جنس مشکلات همانند بخش جاده ای نیست. نگهداری جاده با خود دولت است و کسی که کالا را حمل می کند هزینه ای پرداخت نمی کند.اما در بخش ریلی از طریق تعرفه بارنامه هزینه حمل بار دریافت می شود و راه آهن نیز از طریق مبلغی که از تعرفه بارنامه دریافت می کند برای نگهداری خطوط استفاده می کند.
حل این مشکلات یک حرکت جدی را در سطح کشور می طلبد تا بتوان موضوع را از منظر کلان حل کرد. یک بنگاه در حمل و نقل ریلی در بخش مسافر سودی چندانی ندارد و بیشر سهم سود خود را در بخش باری می تواند کسب کند. در بخش بار نیز جذابیتی برای سرمایه گذاری وجود ندارد. بنابراین در سطح کلان باید راهکارهای مناسب برای جذاب کردن سرمایه گذاری برای بخش ریلی فراهم شود.
تین نیوز: آیا فضای تحریم ها در رابطه با صنعت ریلی نیز رو به بهبود است؟درخواست همکاری از کشورهای خارجی وجود داشته است؟
تحریم یک محدودیت است و در بسیاری کشورها یک فرصت است با این حال در همین زمان کوتاه که نیز برای سرمایه گذاری اقدام کرده ایم و حضور حتی کشورهای اروپایی نیز در پروژه های ما مشهود بوده است.
تین نیوز: آیا در دوره مدیریت جدید در راه آهن کشور، تغییر دیدگاه محسوسی که امید به تحول ریلی را ایجاد کند مشاهده کرده اید؟
تغییر دیدگاه در راه آهن کشور در دوره جدید مدیریت با فعالیت هایی که در این مدت شکل گرفته است مشهود است. در بحث قطار سریع السیر تهران – مشهد این پروژه به صورت BOT دنبال می شد که سرمایه گذار نتوانست سرمایه گذاری مناسب داشته باشد و با وجود گذشت دو سال پروژه پیشرفت ناچیزی داشت.
خوشبختانه با همت مدیریت جدید راه آهن تفاهم نامه ای که با سرمایه گذار داشتیم در هیئت دولت لغو شد و نهایتا در دستور کار هیئت دولت به عنوان اولویت پروژه ها قرار داده شد و استفاده از فاینانس چین نیز به عنوان یک هدف تعیین شد. اقداماتی که برای این پروژه تا این لحظه انجام شده است با همین حمایت ها و تلاش های مسئولان کشور به ویژه توسط معاون اول رییس جمهور بوده است.
همچنین در دوره مدیریت راه آهن با صاحبان واگن های باری نیز تعامل خوب و سازنده ای به وجود آمده است. اما حل مشکلات شرکت های باری از جمله کاهش زمان سیر و نیز افزایش سود دهی این شرکت ها به حل مسائل متعدد بر می گردد. در صورت حل نکردن مشکلات این شرکت ها نرخ بازگشت سرمایه آنها را کاهش می دهد و در نتیجه ضرر ده می شوند.
در حال حاضر مدیریت راه آهن در جلسه هایی که با شرکت های ریلی داشتند مسیرهای خوبی را در حال دنبال کردن هستند. مسیرهای کوتاه تر در حال دنبال شدن است تا دور گردش واگن ها افزایش یابد. در مجموع، اموری که در حال بررسی است، زمان بر است اما با حمایت های دولت و مجلس امیدواریم رسیدگی به بخش ریلی به نحوی تسریع شود.
تیتر این مطلب با محتوا هماهنگی ندارد. آقای ساکتی در باره مشکلات ویژه راه آهن سریع بحثی نکرده اند. البته لزوم تحول در اقتصاد حمل و نقل برای سود آور کردن طرحهای ریلی کاملا درست است که در مقاله اینجانب منتشره در شماره یک ندای حمل و نقل ریلی مبسوط بحثشده است.