پیشروی راه‌آهن بیرجند برای تحقق آرزوی دیرینه
یکی از مهمترین طرح‌های زیربنایی که پس از سال‌ها انتظار در خراسان جنوبی عملیاتی شد، پروژه ریلی بیرجند به یونسی گناباد بود که تاکنون عملیات زیرسازی آن ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
یکی از مهمترین طرح‌های زیربنایی که پس از سال‌ها انتظار در خراسان جنوبی عملیاتی شد، پروژه ریلی بیرجند به یونسی گناباد بود که تاکنون عملیات زیرسازی آن ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، آرزوی دیرینه مردم خراسان جنوبی اجرای پروژه راه‌آهن استان بر روی کریدور راه‌آهن شرق بوده که بعد از ۲ دهه انتظار با حمایت دولت تدبیر و امید و پیگیری مسوولان استان در سال ۱۳۹۸ این آرزو محقق و عملیات اجرایی قطعه ۱۶ بیرجند به سمت یونسی به طول ۳۲ کیلومتر در محدوده جغرافیایی خراسان جنوبی آغاز شد.
پانزدهم مهر سال گذشته یکی از آرزوهای دیرینه مردم خراسان جنوبی بالاخره تحقق یافت و همزمان با سفر «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری به این استان، عملیات اجرایی اتصال بیرجند به ریل سراسری آغاز شد.
پروژه‌ای که در ماه‌های بعد نیز از پشتیبانی دولت تدبیر و امید برخوردار بود و با اخذ ۲ مصوبه هیات وزیران در مدت سه ماه که منجر به اختصاص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه‌آهن سراسری (ایستگاه یونسی) و ۷۰۰ میلیون یورو از محل فاینانس خارجی به منظور احداث راه‌آهن زاهدان به بیرجند شد، بر سرعت اجرای پروژه می‌افزاید تا سرانجام سوت قطار در خراسان جنوبی به صدا درآید.
تصویب راه‌آهن شرق کشور حاصل پیگیری‌های فراوان در ادوار مختلف بوده که بر پایه خواسته‌های مردمی شکل گرفته است و در نهایت این خط ریلی چابهار را به سرخس متصل خواهد کرد.
استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در سال‌های گذشته با پیشرفت‌های متفاوت، سهمی از شروع پروژه راه‌آهن شرق داشتند اما خراسان جنوبی در گذر این سال‌ها سهمی نگرفت و پروژه آغاز نشد.
با شروع به کار دولت یازدهم و نگاه ویژه رییس جمهوری به مناطق محروم و خواسته‌های مردم در نخستین سفر استانی دکتر روحانی به خراسان جنوبی این موضوع مطرح شد و رییس جمهوری در این زمینه گفت: هیات وزیران برای اتصال این استان و مرکز آن (بیرجند) به راه‌آهن سراسری اتفاق نظر دارد و نه تنها آن را در ردیف بودجه سال ۹۴ قرار داده بلکه برای مطالعه و طراحی آن ۱۰۰ میلیارد ریال اختصاص داده است.
استاندار وقت خراسان جنوبی آذرماه ۹۳ با بیان اینکه پروژه راه‌آهن شرق کشور در لایحه بودجه ۹۴ ردیف اعتباری مستقل گرفت، اتصال خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور را به مردم استان نوید داد اما مردم همچنان در انتظار کلنگ‌زنی پروژه بودند.
پیگیری‌ها برای به ثمر نشستن طرح‌های مهم استان در دولت دوازدهم وارد فاز جدید و جدی‌تر شد و علاوه بر حمایت دولت از توسعه همه جانبه استان، نقش استاندار خراسان جنوبی در این زمینه به گواه مدیران و کارشناسان دستگاه‌های مختلف بسیار اثرگذار بوده است.
سال گذشته با سفر «محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی به خراسان جنوبی امیدها برای شروع پروژه راه‌آهن جان تازه گرفت و استاندار خراسان جنوبی ۲۷ اردیبهشت ماه سال ۹۸ در برنامه زنده تلویزیونی گفت: در این سفر عملیات اجرایی پروژه ریلی بیرجند - یونسی گناباد آغاز می‌شود.
اما در این سفر هم کلنگ‌زنی انجام نشد البته این بار دلیل دیگری وجود داشت و به عقیده وزیر راه و شهرسازی باید زمانی چنین پروژه مهمی را کلنگ‌زنی کرد که کارگاه‌ها و دستگاه‌ها آماده کار و به عبارتی پیمانکار این پروژه مشخص شده باشد.
با این وجود اسلامی در پایان سفرش وعده سه ماهه برای تعیین پیمانکار راه‌آهن خراسان جنوبی را به مردم داد و از آن زمان به بعد روز شمار تحقق این وعده شروع شد.
برگزاری مناقصه و امیدی تازه برای شروع پروژه
۳۰ تیرماه سال ۹۸ یعنی حدود ۲ ماه پس از وعده وزیر، رسانه‌های استان خبر مسرت‌بخش انتشار آگهی مناقصه راه‌آهن را منتشر کردند. این مناقصه حاصل پیگیری‌های استاندار خراسان جنوبی در سفرها و دیدارهای مختلف با مقامات کشوری به ویژه سفر رییس سازمان برنامه و بودجه و وزیر راه و شهرسازی به استان بود که برای فاز نخست راه‌آهن خراسان جنوبی به طول ۳۲ کیلومتر برگزار شد.
هیات دولت نیز مرداد پارسال با صدور مجوز انعقاد قرارداد مشارکت در اجرای پروژه اتصال بیرجند به راه‌آهن بافق - مشهد، این پروژه را یک گام دیگر پیش برد و اینگونه تدبیری برای تحقق آرزوی دیرینه مردم این استان اندشیده شد.
هیات وزیران در جلسه عصر یکشنبه ۲۷ مرداد ۹۸ به ریاست حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی رییس جمهوری، به منظور تامین هزینه‌های اجرایی پروژه اتصال بیرجند به راه‌آهن بافق - مشهد به طول حدود ۲۷۱ کیلومتر، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور را به عنوان نماینده این وزارت برای انعقاد قرارداد با شرکت احداث راه‌آهن بیرجند - یونسی (به سهامداری شرکت‌های تیراژ، آرادان، اس دی ام، توچال و توسار) تعیین کرد.
بعد از برگزاری مناقصه و مشخص شدن پیمانکار بالاخره ۱۵ مهر ۹۸ همزمان با سفر معاون اول رییس جمهوری و برگزاری همایش ملی روز روستا و عشایر در این استان، خبر امیدآفرین آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن بیرجند از رسانه‌ها مخابره شد و با پیش بینی ۹۰ میلیارد تومان اعتبار از سوی دولت برای این پروژه مهم و حیاتی، رویای چندین ساله مردم رنگ واقعیت گرفت.
تخصیص ۲۴ میلیارد تومان ۲ هفته بعد از شروع پروژه
هنوز از این رخداد ۲ هفته‌ای نگذشته بود که استاندار خراسان جنوبی از تخصیص ۲۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار به این پروژه خبر داد که در نوع خود کم‌نظیر بود و در کوتاه‌ترین زمان بعد از کلنگ‌زنی به وزارت راه و شهرسازی از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ شد.
همچنین مصوبه احداث ۲۷۱ کیلومتر پروژه ریلی بیرجند و اتصال آن به راه‌آهن بافق - مشهد یکی از کارهای بزرگی بود که سال ۹۸ انجام گرفت و وزارت راه و شهرسازی نیز در حمایت از آن نقش داشته است.
شرکت ویسا به عنوان مجری قطعه ۳۲ کیلومتری راه‌آهن به کنسرسیومی شرکت ریلی خراسان جنوبی پیوست که در مجموع ۶ شرکت مسئولیت اجرای پروژه ۲۷۱ کیلومتری را به عهده دارند و بناست ۹۰ درصد اعتبارات از طریق این کنسرسیوم تامین شود.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در سفری که اردیبهشت ماه سال گذشته به خراسان جنوبی داشت گفت: اتصال چابهار به مشهد مقدس به صورت ریلی و بزرگراهی یکی از مهمترین برنامه های وزارت راه و شهرسازی است و با این اقدام ضمن رفع مشکلات تردد در این مسیر، مردم شرق کشور از مزیت آن منتفع می‌شوند.
به گفته خیرالله خادمی با تکمیل ۶۴۰ کیلومتر از کریدور شمال به جنوب کشور ارتباط ایران به آسیای میانه و افغانستان تسهیل خواهد شد و فواید اقتصادی زیادی برای کشور به دنبال خواهد داشت.
۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی در ۱۱ ماه
اکنون که حدود ۱۱ ماه از کلنگ‌زنی پروژه مهم راه‌آهن در خراسان جنوبی می‌گذرد مدیرکل راه و شهرسازی استان از پیشرفت ۱۵ درصدی این پروژه خبر می‌دهد.
وحید داعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شروع پروژه راه‌آهن در خراسان جنوبی از آرزوهایی دیرینه‌ای بود که سال گذشته با پیگیری‌های استاندار خراسان جنوبی و مساعدت رییس سازمان برنامه و بودجه، محقق و ۱۵ مهرماه همزمان با سفر معاون اول رییس جمهوری، قطعه ۱۶ راه‌آهن با اعتبار۹۰ میلیارد تومان کلنگ‌زنی شد.
وی با بیان اینکه در مجموع پروژه‌های استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی ۹۰ کیلومتر راه‌آهن در دست اجرا است گفت: پروژه قطعه ۱۶ به طول ۳۲ کیلومتر از خراسان جنوبی شروع می‌شود و تاکنون عملیات زیرسازی آن در حوزه این استان ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی افزود: قرارداد این پروژه به طول ۳۲ کیلومتر یک هزار و ۱۰ میلیارد ریال است که تاکنون هفت هزار و ۴۳۰ میلیون ریال آن تخصیص پیدا کرده است.
وی اظهار داشت: پیشرفت فیزیکی زیرسازی مجموع ۹۰ کیلومتر به طور متوسط ۵۰ درصد بوده که ۳۲ کیلومتر آن در حوزه خراسان جنوبی و ۵۸ کیلومتر آن در حوزه خراسان رضوی است.
داعی همچنین به شروع عملیات اجرایی راه‌آهن آنتنی فردوس به طول ۷۰ کیلومتر در سال گذشته اشاره کرد و گفت: مجموع پروژه‌های راه‌آهن خراسان جوبی در سال گذشته ۱۰۳ کیلومتر بوده که با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان در حال اجرا است.
به گفته مسوولان وزارت راه و شهرسازی اگر منابع مالی به موقع تامین شود و شرایط کشور مساعد باشد در چهار سال آینده شاهد بهره‌برداری راه‌آهن بیرجند به یونسی خواهیم بود.
ظرفیت‌های اقتصادی خراسان جنوبی به ویژه در حوزه بازارچه‌های مرزی قطعا یکی از مهمترین راه‌های رسیدن به بازار کشورهای همسایه است ولی از طرفی رونق اقتصادی در این استان به توسعه شبکه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی نیازمند است.
در صورت توجه به زیرساخت‌های حمل و نقل و رفع شدن مشکلات در این زمینه علاوه بر رشد و رونق اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری داخلی، زمینه‌های ورود سرمایه گذاران خارجی نیز به استان فراهم می‌شود.
خراسان جنوبی به طول ۳۳۱ کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد و با ۶ استان خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، یزد، کرمان، سمنان و اصفهان هم‌مرز است.
با وجود مفيد بودن اين طرح و همت مسئولان براي اجراي آن ولي اين گزارش خوشبينانه نوشته شده است و هنوز وضعيت اعتبارات مالي طرح و برنامه احداث آن روشن نيست. چند نكته را يادآور مي شود: 1- مصوبه دولت براي فاينانس خارجي 700 ميليون دلاري اين طرح در صورتي عملياتي مي شود كه روسيه وام به اين طرح بدهد كه اين موضع فعلا مبهم و بعيد به نظر مي رسد. 2- اعتبارات دولتي سالانه فعلي طرح بسيار كمتر از اعتبارات لازم براي پيشرفت به موقع اين طرح است و با روند اعتبارات فعلي ساخت اين طرح نه چهار سال بلكه چهل سال طول مي كشد. 3- گروه شش پيمانكار كه براي احداث بخش بيرجند يونسي تشكيل شده سه سال است كه منتظر مصوب شدن تسهيلات از سوي صندوق توسعه ملي است و خود اين شش پيمانكار تنها 20 درصد از هزينه پروژه را فراهم مي كنند و به علت حجم بالاي منابع مالي موردنياز براي اين طرح صندوق توسعه ملي بعيد است كه تامين 70% هزينه را به صورت تسهيلات برعهده بگيرد و بنابراين هنوز چشم انداز روشني براي اين گروه پيمانكاري وجود ندارد.
اينجانب با اطلاع از وضعيت اعتبارات راه حل پيشرفت اين طرح را مشابه با طرح دوخطه كردن راه آهن بافق- سنگان مي دانم كه در آن طرح صاحبان معادن منطقه سنگان براي دوخطه كردن آن مسير سرمايه گذاري مي كنند در اين طرح نيز صاحبان معادن مزبور براي امكان دسترسي به منطقه چابهار كه قطب آتي صنايع فولاد خواهد شد و همچنين براي صادرات سنگ آهن از اين بندر مي توانند در احداث اين طرح سرمايه گذاري كنند و اين سرمايه گذاري با ملاحظه منافع آن به صرفه مي باشد. البته لازم نيست صاحبان معادن سرمايه گذاري 100 داشته باشند بلكه اگر 50 % هم تقبل كنند تأمين مابقي آن از طريق پيمانكاران و صندوق توسعه ملي شدني خواهد بود.