◄ گزارشی شگفت انگیز از آخرین وضعیت حمل و نقل هوایی بین المللی و روند پیشرفت آن

تین نیوز داریوش نیکنام :

 

 مقدمه:

این گزارش از سوی آقای ویلی والش، دبیرکل انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی ( یاتا ) در اجلاس سالانه این انجمن ارایه شد.

اجلاس فوق در تاریخ دوم تا چهارم ژوئن ۲۰۲۴ برابر با ۱۳ لغایت ۱۵ خرداد ۱۴۰۳ با حضور بیش از هزار و پانصد نفر از مدیران عامل، اعضای هیئت مدیره و معاونان شرکت های هوایی بین المللی عضو یاتا و سایر مقامات بلند پایه و ارشد در حوزه حمل و نقل هوایی تجاری و به میزبانی هواپیمایی امارات در دبی برگزار شد.

 یاتا در حال حاضر ۳۳۶ عضو دارد.

دبیر کل یاتا در گزارش خود پیش بینی نمود که در سال جاری میلادی( ۲۰۲۴ ) ، خطوط هوایی عضو یاتا نزدیک به پنج میلیارد نفر را در 22000 مسیر بین المللی و از طریق انجام 39 میلیون پرواز جابجا خواهند کرد که در نوع خودش یک رکورد تاریخی است.

همچنین طی همین سال 62 میلیون تن محموله های بار هوایی به ارزش بیش از هشت هزار و 300 میلیارد دلار تحویل مقاصد مورد نظر خواهد شد.

فعالیت های خستگی ناپذیر و سخت کوشی های خطوط هوایی بین المللی عضو یاتا که با ویژگی های انجام کارها به شیوه ای سریع، ایمن و مقرون به صرفه صورت می گیرد ، ارزش افزوده بسیار بالایی را در مناسبات اقتصادی و اجتماعی جهان از طریق تجارت الکترونیک ، گردشگری و سرمایه گذاری ایجاد می کند. 

ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ، توانمند سازی مردم از طریق تحرک در سفرهای هوایی و سرانجام حمایت از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد از جمله دیگر دستاوردهای صنعت حمل و نقل هوایی بین المللی است.

در مجموع شرایط صنعت هوانوردی تجاری بین المللی بعد از خروج کامل از رکود ناشی از همه گیری کووید-۱۹ در سال گذشته بهبودی کامل یافته و در حال حاضر نیز از رشد و سودآوری مناسبی  در هر دو بخش حمل مسافر و بار برخوردار است.

عملکرد مالی صنعت حمل و نقل هوایی:

 برای سال 2024، ما انتظار داریم که درآمدی بی سابقه تقریبا برابر با هزار میلیارد دلار داشته باشیم. با این حال، هزینه ها نیز به رکورد 936 میلیارد دلار خواهد رسید. سود خالص اندکی بیش از 30.5 میلیارد دلار خواهد بود. متاسفانه این یک رکورد نیست و نشان دهنده حاشیه سود خالص کمی بیش از سه درصد است. اما فقط با توجه به موقعیتی که ما چند سال پیش داشتیم، این یک دستاورد بزرگ است. 

تعجب آور نیست که پرواز ارزش افزوده قابل ملاحظه ای برای افراد با توجه به اینکه هزینه های واقعی سفر طی یک دهه گذشته به میزان ۳۴ درصد کاهش داشته ، در بر دارد ، به ویژه اینکه در نظرسنجی اخیری که در پانزده بازار سفرهای هوایی و با مشارکت ۶۵۰۰ مسافر صورت گرفته ، بیش از ۷۷ درصد بر نکته مهم فوق تاکید نمودند.  

با تمام ارزش افزوده ای که خطوط هوایی ایجاد می کنند، اما به ازای هر مسافر فقط اندکی بیش از ۶ دلار سود دارند که معادل هزینه یک فنجان قهوه اسپرسو است و طبق سنت همیشگی در اجلاس های سالانه سود سرانه به ازای هر مسافر در خطوط هوایی با هزینه یک فنجان قهوه اسپرسو مقایسه می شود.

البته در حال حاضر، من از سود شرکت های هوایی غافل نیستم. اما دولت هایی که دوست دارند به صنعت ما بعنوان درآمدهای مالیاتی جدید نگاه کنند، باید بدانند که حاشیه سود ما بسیار کم است و ما به ندرت هزینه سرمایه خود را به دست می آوریم. امسال، شرکت های هواپیمایی در مجموع 5.7 درصد نرخ بازده سرمایه گذاری شده خود را به دست خواهند آورد که بسیار کمتر از میانگین ۹ درصدی نرخ هزینه سرمایه( Capital Cost) آنها ست.

با این وجود، ما شایسته تجلیل از کار سختی هستیم که صنعت ما را از لبه پرتگاه در دوران شیوع کووید-۱۹ بازگردانده است، و در عین حال اذعان می کنیم که بین یک محیط رقابتی شدید پایین دستی و عدم رقابت و انحصار زنجیره تامین بالادستی ، تحت فشار باقی مانده ایم. علاوه بر این، بهترین نکته ای که می توانم در مورد شرایط بد زنجیره تامین در سال های گذشته بگویم این است که به نظر می رسد وضعیت زنجیره تامین بدتر نشده است.

در بالای همه موارد فوق مقررات بسیار سختی قرار دارد. بنابراین، هنوز موانع زیادی در راه کسب سود پایدار در سطح صنعت وجود دارد. اما ما می توانیم همه این موانع را از پیش پا برداریم. 

در واقع، غلبه بر چالش های فوق برای دستیابی به سودآوری پایدار حیاتی است. این امر خطوط هوایی را قادر می سازد تا به طور کامل در محصولاتی که مشتریان ما می خواهند ، سرمایه گذاری کنند و ابزارهایی از جمله سوخت پایدار هوانوردی و یا به اختصار SAF را تامین کنند که ما را به انتشار خالص کربن صفر تا سال 2050 برسانند. همچنین حل و فصل مسائل فوق ما را قادر می سازد که ارتباطات و مزایای اقتصادی و اجتماعی حمل و نقل هوایی را به مردم و اقتصادهای در حال ظهور نیز گسترش دهیم.

 ایمنی به عنوان بالاترین اولویت: 

ایمنی همیشه اولویت اول ما بوده و خواهد بود و ما سخت تلاش می کنیم تا به طور مداوم عملکرد ایمنی خود را بهبود بخشیم. ما هرگز ثابت نمی ایستیم.

این رویکرد کمک کرد تا سال 2023 از نظر بسیاری از پارامترها، امن ترین سال ما باشد. هیچ سانحه مرگباری در بین 336 عضو یاتا و یا 433 شرکت هوایی دارنده گواهینامه ثبت شده برنامه ممیزی عملیاتی یاتا و یا به اختصار IOSA رخ نداده است. در سطح جهانی هم  ، یک سانحه مرگبار روی داد که جان 72 نفر را گرفت ، یادآوری غم انگیزی که باید با هر پرواز، ایمنی را به دست آورد. و حادثه تلاطم شدید اخیر هواپیمایی سنگاپور نیز ، بار دیگر این یادآوری را در کانون توجه ما قرار داده است.

سابقه ایمنی قوی ما و اقداماتی که برای تقویت آن انجام می دهیم، بر اساس استانداردهای جهانی ساخته شده است. سال 2023 مصادف با 20 سال ممیزی ایمنی عملیاتی یاتا (IOSA) بود. این چارچوب به سنگ بنای استانداردهای ایمنی جهانی تبدیل شده است. و از نظر تاریخی، خطوط هوایی دارای گواهینامه IOSA ، تقریباً سه برابر از خطوط هوایی خارج از چارچوب IOSA ،بهتر عمل کرده اند.

تفاوت فوق ناشی از دیسیپلین و چارچوب های ممیزی IOSA است که هر سال نیز آن را قوی تر می کنیم.

در برنامه امسال باتا یکصد ممیزی IOSA را با مدل جدید مبتنی بر ریسک انجام خواهیم داد.

انجام این روش موجب تمرکز بیشتر بر خطرات ایمنی منحصر به فرد برای هر یک از خطوط هوایی ممیزی شده می شود.

علاوه بر ممیزی فوق، برنامه مدیریت داده های هوانوردی جهانی یاتا، اکنون داده های 150000 پرواز را در هر هفته جمع آوری می کند. بکارگیری قابلیت های در حال توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای این داده ها، بینش قوی تری در مورد ایمنی هواپیما و پرواز به ما می دهد.

سرانجام ما همچنان از مقامات و مراجع ایمنی دولت ها  می خواهیم که گزارش های سوانح هوایی را مطابق با پیوست 13 کنوانسیون شیکاگو منتشر کنند.  این که تنها 121 گزارش برای 226 سانحه هوایی بررسی شده در شش سال گذشته منتشر شده است، یک بی مبالاتی کامل است.

به طور قطع بهبود ایمنی در تمام سطوح به هر سه ابزار برتر ما نیاز دارد: اقدام به ممیزی عملیاتی مبتنی بر ریسک ، تحلیل هوشمندانه کلان داده های عملیاتی پروازهای هفتگی و سرانجام انتشار شفاف گزارش سوانح هوایی از سوی مراجع ایمنی.

 فرهنگ ایمنی چسبی است که این ابزارها را گرد هم می آورد و با درک نقش مهمی که مدیران عامل خطوط هوایی در هدایت خط مشی های ایمنی در کل سازمان خود ایفا می کنند، ما نیازمند درک نقش موثر رهبری داریم.

شایان ذکر است بیش از 70 نفر از مدیران ارشد اجرایی ، منشور رهبری ایمنی یاتا را امضا کرده اند. این یک تعهد عمیق به هشت اصل حیاتی برای بهبود مستمر ایمنی است.

رضایت مشتریان:

در این بین، من مفتخرم که یک معیار عملکرد مثبت دیگر را گزارش کنم. آخرین نظرسنجی مسافران ما رضایت 97 درصدی را از سفرهای اخیر نشان می دهد.

با نتایج خوب در رضایت مشتری، سود و ایمنی، وضعیت صنعت ما قوی است. و ما می توانیم آن را از طریق اعتلای استاندارد های جهانی و مدرن سازی شیوه های مرسوم در کسب و کار ، حتی قوی تر کرده و یک صنعت پایدارتری بسازیم.

 اعتلای استانداردهای جهانی: 

 بیایید با استانداردهای فراگیر که یک الگوی موفق پیشرفت طبیعی در حوزه ایمنی هوایی بود ، شروع کنیم.

در هلند یک جبهه بزرگ برای مقابله با استانداردهای جهانی وجود دارد. دولت می خواست به طور دائم ظرفیت فرودگاه Schiphol آمستردام را حداقل 40000 پرواز در سال کاهش دهد تا ظاهراً نگرانی های مربوط به سر و صدا را برطرف کند. در شرایطی که یک استاندارد جهانی برای نحوه مقابله با سر و صدا وجود دارد ،این یک گزینه بد برای یک کشوری با سنتی تجاری است که رونق اقتصادی و رفاه مردم آن به میزان زیادی به  اتصال هوایی این کشور به جهان مرتبط است.

شایان ذکر است رویکرد متوازن ایکائو در خصوص نحوه مقابله با سر و صدا در سال 2001 مورد موافقت کشورهای عضو قرار گرفت. این رویکرد در کنوانسیون شیکاگو گنجانده شده است و جایگاه قانون را در اتحادیه اروپا و جاهای دیگر نیز به دوش می کشد.

 هلندی ها در تلاش همراه با انگیزه سیاسی خود، بدون توجه به مقررات ایکائو و حتی بدون رایزنی و مشورت اقدام به کاهش ظرفیت های فرودگاه آمستردام کردند، در حالیکه آنها هیچ نگرانی در مورد دستورالعمل های جهانی در بخش مربوط به ظرفیت های پروازی فرودگاه یا Slot نداشتند.

یک چنین اقدام غیرقانونی و قهقرایی بدون توجه به استانداردهای جهانی موجب اعتراض ما شد

و زمانی که اتحادیه اروپا و ایالات متحده هم به این کمپین پیوستند، هلندی ها عقب نشینی کردند.

 واضح بود که اجازه دادن به هلندی ها برای "سرکشی کردن" در استانداردهای جهانی، پتانسیل ایجاد یک آشفتگی تلافی جویانه را بدنبال داشت. ما نمی توانیم اجازه دهیم دولت ها این واقعیت مهم را فراموش کنند.

 ما باید هوشیار باشیم. پرونده فرودگاه Schiphol هلند هنوز کاملاً بسته نیست و به نظر می رسد بلژیکی ها نیز مورد مشابه ای را امتحان می کنند.

 مالیات بر درآمد شرکت های هوایی:

گزارش تلاش برای تغییر مالیات شرکت های هواپیمایی در کمیته مالیاتی سازمان ملل و سازمان توسعه همکاری های اقتصادی(OECD) نمونه های دیگری از به خطر انداختن اثربخشی استانداردهای جهانی است.  

در حال حاضر خطوط هوایی مالیات بر درآمد شرکت را در محل دفتر مرکزی خود پرداخت می کنند. این پیشنهادات باعث می شود که در هر بازاری که در آن توسط خطوط هوایی درآمد ایجاد می شود پرونده مالیاتی باز کنیم.

این حرکت ناشی از ناامیدی است که چگونه خطوط کشتیرانی، نه هواپیمایی، به راحتی از پرچم کشور ها برای یافتن رژیم های مالیاتی مناسب استفاده می کنند ، اما این دلیلی برای تغییر روش فعلی و کارآمدی که صنعت هوانوردی برای پرداخت مالیات شرکت های هواپیمایی که کاملاً هم مطابق با استانداردهای ایکائو است، نیست.

در حال حاضر هیچگونه تخلف مالیاتی وجود ندارد و چیزی هم از تغییر سیستم فعلی عایدی نمی شود. برای دولت ها این فقط به معنای جمع آوری کمتر مالیات از خطوط هوایی ملی در مقابل صرف تلاش و پول هنگفت برای جمع آوری مالیات از اپراتورهای خارجی است.

 در صورت ایجاد تغییر، تنها لشکری از حسابداران مورد نیاز برای مدیریت آشفتگی نحوه گزارش دهی مالیاتی ناشی از تغییرات موردنظر، خوشحال خواهند شد. خوشبختانه، به نظر می رسد که شنیدن طنین استدلال های ما از سوی مراجع ذیربط در حال افزایش است.

 اما کماکان هوشیاری لازم است تا اطمینان حاصل شود که دولت ها به درک این نکته مهم ادامه دهند که این تغییرات تخریب کننده هیچ هدف ارزشمندی را برای صنعت هوانوردی یا اقتصاد ملی آنها ندارد.

 حقوق مسافران هوایی: 

 آخرین نکته من در مورد استانداردهای فراگیر در خصوص حقوق مسافر است.

در ماه آگوست 2023، سیستم  ملی کنترل ترافیک هوایی در بریتانیا(NATS)  دچار اختلال جدی شد و ما بوضوح شاهد موقعیتی بودیم که مسافران، خدمه و هواپیما دچار سرگردانی شدند و مقررات طولانی مدت وضع شده توسط اتحادیه اروپا تحت عنوان EU261 به هیچ وجه پاسخگوی بحران بوجود آمده در آن شرایط نبود.

 اما رگولاتور ها شاهد آن بودند که سرانجام این خطوط هوایی بودند که برای مراقبت و کمک به مسافران (علاوه بر تحمیل هزینه های شروع مجدد فعالیت هایشان) بحران را حل و فصل کردند، در حالی که علت این امر بی تردید یک شکست کامل از سوی تامین کننده خدمات ناوبری هوایی (ANSP) بود و خطوط هوایی در این میان هیچ  نقشی نداشتند.

همین اشتباه و عدم توجه رگولاتورها در سایر نقاط جهان موجب کپی برداری مقررات اتحادیه اروپا در زمینه حقوق مسافران بطور  مشخص در آسیا، خاورمیانه، ایالات متحده و کانادا شده و بتدریج نیز  در حال ظهور در سایر نقاط جهان است.

مقررات اتحادیه اروپا در زمینه حقوق مسافر یا همان EU261 یک استاندارد فراگیر جهانی نیست و نباید بطور سرسری در کشورهای دیگر تکثیر شود. این یک نوع ظهور مقررات بد است. طی دو دهه، پیش نویس ضعیف این مقررات به دادگاه های سراسر اروپا این امکان را داده است که هیولایی ایجاد کنند که در عمل فقط میلیاردها دلار به هزینه سفر از جیب خطوط هوایی اضافه کرده است.

 نوسازی شیوه های کسب و کار: 

 بیایید اکنون از دردسر های مایوس کننده رگولاتوری و ناامیدی های حوزه نظارتی به مدرن کردن شیوه های انجام کار بپردازیم.

در اینجا همه شما با مزیت های دو ابتکار بزرگ متحول کننده یاتا آشنا خواهید شد.

یکی از آنها مرتبط است با طراحی اکوسیستم یکپارچه زنجیره ارزش پیچیده محموله های بار هوایی تا با یک مدل داده مشترک و استانداردهای شفاف تبادل داده، به طور کارآمدتر به مشتریان خود خدمات رسانی کند.

 و دومی هم مدرن سازی فروش ظرفیت پرواز به مسافران توسط خطوط هوایی با جایگزینی فرآیندهای قدیمی ان شامل رکورد مشخصات مسافر و یا PNR و سایر اوراق و یا EMD با سیستمی از «پیشنهادها و سفارش ها» مشابه با آن چیزی است که در حال حاضر توسط اکثر خرده فروشان سایر کالاها هم استفاده می شود.

بهبود این روش ها به مسافران هوایی خدمات بهتری برای رضایت بیشتر آنها خواهند داد.

 بر اساس استانداردهای جهانی، هر دو ابتکار از دیجیتالی سازی، از جمله شناسه های دیجیتال امن جهت خوشحال کردن مشتریان، کاهش تقلب، کاهش هزینه ها، بهبود کارایی و درآمدزایی بکار می رود.

البته شما ممکن است کمتر با دو ابتکار نوسازی دیگر آشنا باشید:

 اولین مورد به داده های عملیاتی هواپیما مربوط می شود. به عنوان اپراتورها، خطوط هوایی باید بدانند که چه داده هایی توسط هواپیماهایی که پرواز می کنند تولید می شود و خودشان هم به آن دسترسی داشته باشند و همچنین کنترل کنند که چه کسی می تواند از آن استفاده کند. اما امروز اینطور نیست. پس از سال ها تعامل، با برخی از سازندگان پیشرو تجهیزات هواپیما به توافق نزدیک شده ایم تا تامین این نیازهای اساسی خطوط هوایی در زمینه داده های عملیاتی را به یک شیوه استاندارد تبدیل کنیم.

 دومی هم مربوط می شود به بهبود زنجیره تامین( Supply Chain) از طریق تأثیرات جامعه محدود تامین کنندگان انواع کالاهای مورد نیاز خطوط هوایی با یک رویکرد بده- بستان که مورد حمایت کلیه ذینفعان عمل کننده در این زنجیره است.

چند سال پیش یک ابزار قدرتمند هوش تجاری به نام راهکارهای داده مستقیم ( Direct Data Solutions) و یا به اختصار DDS ایجاد کردیم. این امر به میزان قابل توجهی رقابت مورد نیاز را در بازار هوش تجاری به ارمغان آورد و موجب قیمت های پایین تر و پیشنهادات بهبود یافته تر در زنجیره تامین کالاهای مورد نیاز بخش هوانوردی تجاری شد.

به عنوان یک انجمن بین المللی صنفی، تحت هدایت شما و با اعتماد شما که از طریق فرآیندهای حکمرانی شفاف به دست آمده است، هدف ما این است که معتبرترین منبع داده های عملیاتی صنعت در طیف وسیعی از موضوعات مهم حمل و نقل هوایی باشیم.

دلایل اصلی این جهت گیری نوین یاتا در تامین داده های عملیاتی برای جامعه هوانوردی شامل:

اول، ارزش آفرینی بیشتر برای صنعت حمل و نقل هوایی با تصمیم گیری آگاهانه و بهتر در مورد موضوعات کلیدی از ایمنی تا کربن زدایی صنعت و دوم، کمک به کاهش مخاطرات و ریسک های ناشی از محدودیت گزینه های مورد نظر در زنجیره تامین کنندگان کالا های مورد نیاز. 

 یکی از اهداف تنظیم شده در این راستا که در دستور کار یاتا قرار دارد ، ایجاد یک پایگاه داده زمانبندی شده برای تقویت محصولات و خدمات یاتا با دسترسی رایگان برای خطوط هوایی مشارکت کننده در طرح است.

 این یک پیشنهاد تجاری نیست. اما نوعی بیمه صنعت است. دانستن وجود این سیستم به سالم نگه داشتن بازار داده نیز کمک می کند.

هدف این است که بازارهای کارآمد را برای راه حل های کربن زدایی به حرکت درآورد. هنگامی که این امر محقق شد، آنها باید به عنوان مشاغل عادی زنده بمانند.

 این فهرست بلند بالایی است از پارامترها ، اما ارزش آن زمانی ثابت می شود که سریعتر بتواند به دولت ها در مجموعه ای قوی از سیاست گذاری های کربن زدایی کمک کند.

 ما به همه ایده ها، اقدامات، سیاست ها و ابتکارات خوب جهت توسعه پایدار نیاز داریم و اگر تحقق همه اینها به نظر دلهره آور باشد ، میتوانید پیشرفت هایی را که قبلاً انجام شده است را در نظر بگیرید.

ما رژیم کاهش و کربن زدایی در هوانوردی بین المللی و یا به اختصار CORSIA را داریم، تنها اقدام جهانی مبتنی بر بازار برای رسیدگی به تغییرات آب و هوایی، اما  چالش جدی این است که آن را چگونه عملیاتی کنیم.

ما سوخت پایدار هوانوردی ( Sustainable Aviation Fuel) و یا به اختصار SAF داریم، یک جایگزین پاک و ثابت شده برای سوخت جت. اما چالش این بخش نیز میزان کارایی افزایش تولید با انواعی از مواد اولیه و روش های مختلف تولید است.

ما یک تعهد مشترک با دولت ها برای کربن زدایی تا سال 2050 داریم. چالش این است که دولت ها باید سیاست های توانمندساز را ارائه دهند و در نهایت، ما مسیرهای ممکن زیادی برای رسیدن به شاخص صفر در تولید کربن داریم. چالش این است که چگونه همه آنها را تبلیغ کنیم و به جلو برویم.

ما می دانیم که کربن زدایی هوانوردی با چالش های زیادی مواجه است. ما همچنین می دانیم که کربن زدایی هوانوردی مجوز ما برای انجام تجارت است و مهمتر از همه، ما می دانیم که کربن زدایی هوانوردی کاملاً امکان پذیر است.

جمع بندی: 

بنابراین صنعت هوانوردی به دلایل زیر اهمیت بسیار زیادی دارد.

فعالان اقتصادی که برای پشتیبانی از زنجیره تامین و اتصال به مشتریان روی ما حساب می کنند.

خریدارانی که برای تحویل کالای مورد علاقه خود روی ما حساب می کنند.

کاوشگرانی که برای دسترسی به شگفتی های جهان روی ما حساب می کنند.

مسافرانی که برای گردهمایی های فامیلی و خانوادگی و تفریح و استراحت به تعطیلات میروند ، روی ما حساب می کنند.

کسانی که حتی پرواز هم نکرده اند، تشنه دیدن دنیا از منظری دیگر هستند.

و پرواز کنندگان نیز در همه جا برای نعمت آزادی حمل و نقل جهانی با ویژگی های ایمن، کارآمد و مقرون به صرفه ، روی ما حساب می کنند.

وقتی ما از مسافران پرسیدیم که آیا امیدوارند نسل های آینده بتوانند حتی بیشتر از حالا ، دنیا را از طریق هوا تجربه کنند، 93 درصد پاسخ مثبت دادند.

 تبدیل این امید به واقعیت، الهام بخش نهایی ماست. 

ترجمه آزاد و تلخیص گزارش: داریوش نیکنام مدرس دانشگاه در حوزه MBA هوانوردی و عضو ارشد انجمن علمی حمل و نقل هوایی ایران