راه‌آهن در ۲۱ کیلومتری ارومیه
۱۶ سال بعد از نخستین تلاش‌ها برای اتصال ریلی استان آذربایجان‌غربی به راه‌آهن، سرانجام تلاش دولت‌های مختلف به نتیجه رسید و خط‌آهن به ۲۱۱ کیلومتری ارومیه رسیده است و دیگر چیزی نمانده انتظار اهالی ارومیه برای شنیدن صدای سوت قطار در این شهر، به پایان برسد.
۱۶ سال بعد از نخستین تلاش‌ها برای اتصال ریلی استان آذربایجان‌غربی به راه‌آهن، سرانجام تلاش دولت‌های مختلف به نتیجه رسید و خط‌آهن به ۲۱۱ کیلومتری ارومیه رسیده است و دیگر چیزی نمانده انتظار اهالی ارومیه برای شنیدن صدای سوت قطار در این شهر، به پایان برسد.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، با توجه به نگاه ویژه دولت یازدهم به حمل‌ونقل ریلی، اتصال ریلی استان‌های محروم از راه‌آهن جزو اولویت‌های کاری دولت قرار گرفت و به این ترتیب، بار دیگر پروژه اتصال ریلی ارومیه به خط‌آهن نیز روی غلتک افتاد و در حالی که ۱۰ سال پیش از آن، فقط حدود ۷۰ کیلومتر از این پروژه ساخته شده بود، اکنون این مسیر ۱۸۰کیلومتری در آستانه تکمیل و بهره‌برداری است و اگر ۲۱ کیلومتر دیگر آن نیز ریل‌گذاری شود، بعد از ۱۶ سال، قطار وارد ارومیه خواهد شد. مشکلات مالی و کمبودهای بودجه‌ای، عامل اصلی کند شدن روند این پروژه در سال‌های گذشته بود اما اکنون، سازمان برنامه و بودجه تلاش می‌کند بودجه مورد نیاز برای این پروژه ملی را تامین و اتصال ریلی استان آذربایجان‌غربی را محقق کند.
به گزارش گسترش تجارت، در جمع استان‌های محروم از حمل‌ونقل ریلی که دولت یازدهم وعده اتصال آنها را به خط‌آهن داده بود، نام آذربایجان‌غربی هم به چشم می‌خورد؛ استانی که بر اساس گفته‌های مسئولان دولت یازدهم، دیگر چیزی نمانده به ریل دسترسی پیدا کند و پرونده اتصال آن به خط‌آهن بعد از بیش از ۱۵سال بسته میشود.
خط‌آهن مراغه- ارومیه به طول ۱۸۰ کیلومتر، اتصال استان آذربایجان‌غربی به استان‌های آذربایجان‌شرقی، زنجان، قزوین و تهران را امکان‌پذیر کرده و شهرهای ملکان، میاندوآب، مهاباد، محمدیار و نقده در آذربایجان‌غربی را از نعمت حمل‌ونقل ریلی بهره‌مند می‌کند.
براساس اطلاعات ارائه‌شده درباره پروژه خط‌آهن مراغه-ارومیه از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل به عنوان متولی اجرای پروژه، مسیر این خط‌آهن از ایستگاه مراغه در محور راه‌آهن تهران-تبریز منشعب شده و با گذر از شهرهای ملکان، میاندوآب، مهاباد، محمدیار و نقده، به ارومیه می‌رسد. ملکان، میاندوآب، قزل‌قلعه، مهاباد، نقده، شیرین‌بلاغ و رشکان، ۷ ایستگاه پیش‌بینی شده برای طول مسیر این خط‌آهن را تشکیل می‌دهند.
در زمینه فراهم کردن زمینه حمل‌ونقل ریلی محصولات کشاورزی، مسیر این خط‌آهن به شکلی طراحی شده که از نزدیک شهرهای پرجمعیت و مناطق کشاورزی استان آذربایجان‌غربی عبور کند. عملیاتی شدن این طرح، علاوه بر افزایش ایمنی حمل‌ونقل و صرفه‌جویی در مصرف سوخت، آلودگی زیست‌محیطی را کاهش داده و نقش بسیار موثری در حمل‌ونقل عمومی دارد. ساخت و بهره‌برداری از این پروژه علاوه بر اینکه در اشتغالزایی منطقه سهم بالایی خواهد داشت، در توسعه مناطق جنوبی دریاچه ارومیه و استان آذربایجان‌غربی نیز تاثیرگذار خواهد بود.
عقب‌ماندگی پروژه از زمان‌بندی
کلنگ ساخت خط‌آهن ارومیه با هدف اتصال مرکز آذربایجان‌غربی به شبکه سراسری راه‌آهن، سال ۸۰ به زمین خورد و با توجه به طول کشیدن روند کار به مدت ۱۵ سال، به نظر می‌رسد این پروژه تاکنون فراز و نشیب‌های زیادی را گذرانده است.
نادر قاضی‌پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تاخیر دولت گذشته در اتمام این پروژه معتقد است بر اساس اعلام دولت گذشته، این پروژه باید سال ۸۸ به پایان می‌رسید زیرا در مسیر این خط‌آهن، هیچ‌گونه مانع فیزیکی مانند کوه، دره و تونل که مانع پیشرفت کار شود، وجود نداشته و با این وجود، روند پیشرفت کار در دولت گذشته، کند بوده است.
بررسی «گسترش تجارت» نشان می‌دهد مانند بسیاری پروژه‌های ریلی دیگر کشور، کمبود منابع مالی و نرسیدن بودجه در زمان مناسب، علت اصلی توقف پروژه خط‌آهن ارومیه در برهه‌هایی از زمان و کند شدن روند ساخت این پروژه بوده است. براساس گزارش‌های مسئولان، تاکنون ۱۰ هزار میلیارد ریال برای اجرای راه‌آهن مراغه- ارومیه هزینه شده و برای اتمام آن نیز حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال دیگر نیاز است.
پیشرفت قابل توجه در دولت یازدهم
اگرچه پروژه اتصال ارومیه به خط‌آهن دچار تاخیر و عقب‌ماندگی است اما بر اساس آنچه یکی دیگر از نمایندگان مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی می‌گوید، پیشرفت این خط‌آهن در دولت یازدهم، برابر با پیشرفت آن در ۱۰ سال پیش از آن بوده است.
سیدهادی بهادری، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت»، تاکید کرد: ساخت خط‌آهن ارومیه- مراغه در مدت یک دهه و پیش از آغاز دولت یازدهم، فقط ۷۰ کیلومتر پیشرفت داشت اما با آغاز به کار دولت یازدهم، بیش از ۷۰ کیلومتر دیگر این پروژه ساخته شده و می‌توان گفت بخش اصلی اجرای این پروژه، دستاورد دولت یازدهم است. بهادری علت تاخیر در ساخت این خط‌آهن در سال‌های گذشته را مشکلات بودجه و تزریق نشدن اعتبارات کافی اعلام کرد و افزود: اتصال ریلی ارومیه نیز مانند بسیاری طرح‌های دیگر، سال‌ها بود نیمه‌کاره باقیمانده بود و همین مسئله، هزینه‌های ادامه کار را بالا برده بود. از سوی دیگر مشکلات مالی این پروژه ملی که سال‌های گذشته کار ساخت این پروژه را کند کرده بود، درحال‌حاضر تا اندازه زیادی حل شده و با همکاری سازمان برنامه و بودجه، درحال‌حاضر پروژه فعال است و مطالبه‌های پیمانکاران به‌موقع پرداخت میشود.
آنطور که این نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید، برای تکمیل این خط‌آهن حدود ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر نیاز است که با توجه به ملی و دولتی بودن پروژه، سازمان برنامه و بودجه در تامین این بودجه تلاش خواهد کرد.
برای هر کیلومتر ریل‌گذاری در خط‌آهن ارومیه- مراغه، ۴۵ تا ۵۰ میلیارد ریال هزینه شده است. آنطور که بهادری می‌گوید، زیرسازی مسیر این پروژه تا ایستگاه ارومیه تکمیل شده و فقط بخشی از عملیات ریل‌گذاری باقیمانده است.
ایستگاه قطار ارومیه در دولت گذشته، در ۵ کیلومتری شهر جانمایی شده بود اما در دولت یازدهم، قرار شد ایستگاه جدید در ورودی شهر ساخته شود؛ به گفته بهادری، عملیات ساخت این ایستگاه، اکنون پیشرفت حدود ۹۰ درصدی دارد.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، پیشرفت پروژه را در مجموع بیش از ۸۰درصد می‌داند و معتقد است کار زیادی از این پروژه باقی نمانده است. به گفته وی، به احتمال زیاد خط‌آهن مراغه- ارومیه در زمان اعلام شده یعنی نیمه نخست امسال به بهره‌برداری خواهد رسید.
۲۱ کیلومتر تا پایان کار
براساس آماری که مسئولان شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور می‌دهند، پیشرفت کار ساخت پروژه خط‌آهن ارومیه مطلوب است و چیزی تا گشایش آن به روی قطارها، باقی نمانده است.
جبارعلی ذاکری، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل در روزهای اخیر اعلام کرد: به زودی عملیات زیرسازی و ریل‌گذاری ۲۱ کیلومتر از راه‌آهن مراغه-ارومیه، حدفاصل نقده تا ارومیه تکمیل و این پروژه آماده بهره‌برداری میشود.
به گفته او، پیشرفت فیزیکی زیرسازی کل این پروژه ۸۸درصد و پیشرفت فیزیکی این خط‌آهن، حدود ۸۰درصد است. آنطور که معاون ساخت وتوسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها می‌گوید، با توجه به نزدیکی ارومیه به مناطق مرزی شمال غرب و سردسیر بودن این منطقه، این خط‌آهن نقش مهمی در جابه‌جایی کالا و مسافر خواهد داشت.
وی در این زمینه توضیح داد: خط‌آهن ارومیه از نظر آسانی و ایمنی تردد و حمل‌ونقل و اتصال مناطق شمالی و مرکز استان به شبکه اصلی راه‌آهن کشور بسیار اهمیت دارد. به گفته او، این خط‌آهن موجب افزایش ظرفیت جابه‌جایی مسافر تا یک میلیون نفر و افزایش ظرفیت حمل‌ونقل بار تا ۵/۱میلیون تن میشود.
اواخر سال گذشته، در اخبار متعددی از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی و مسئولان استانی آذربایجان‌غربی، اعلام شد که به زودی خط‌آهن مراغه-ارومیه به بهره‌برداری رسیده و سرانجام بعد از ۱۵ سال انتظار، صدای سوت قطار در این استان می‌پیچد.
البته اکنون سن این پروژه به ۱۶ سال رسیده است؛ بعدتر گفته شد که با توجه به برخی مشکلات آب و هوایی در اوایل سال ۹۶، تحقق این وعده به تاخیر افتاده و در آخرین خبرها، وعده تکمیل این پروژه و بهره‌برداری از آن در نیمه نخست امسال داده شده است. با توجه به آنچه مسئولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره پیشرفت فیزیکی بیش از ۸۰ درصدی کار ساخت این پروژه می‌گویند، به نظر می‌رسد تحقق این وعده این بار دور از دسترس نیست.
چگونه در مدت سه ماه پروژه ای که 80 درصد پبشرفت دارد تکمیل میشود؟ یا به صورت ناقص قرار است افتتاح شود؟