◄ چهار راهبرد برای اصلاح شرایط پروژه‌های بر زمین مانده عمرانی
گاهی این مداخلات از سوی برخی نمایندگان مجلس رخ می‌دهد که گمان می‌کنند مسیر رشد منطقه آنها، از طریق چانه زنی و اعمال نفوذ برای تصویب پروژه‌های جدید اتفاق می‌افتد در حالی‌که به این ترتیب باعث اخلال در نظام برنامه‌ریزی کشور شده و بخشی از منابع کشور را ناخواسته هدر می‌دهند.
در قانون بودجه 1397 چند پروژه جدید اضافه شده که پروژه‌هایی فاقد توجیه معقول هستند و در مقابل پروژه‌هایی را می‌توان مثال زد که هنوز مصوب نشده‌اند و طبق مطالعات قبلی طرح جامع حمل‌ونقل بسیار مفید هستند.
به گزارش تین‌نیوز، یک کارشناس حمل‌ونقل با بیان این مطلب در یک گروه تلگرامی حمل‌ونقلی نوشت: متاسفانه مداخله برخی افراد ذی‌نفوذ در تعریف پروژه‌های ریلی وجود دارد که موجب شده است گاهی به‌جای آنکه بهترین پروژه‌ها و حسب معیارهای علمی و توجه به عوامل فنی و اقتصادی و اجتماعی انتخاب شوند بعضی پروژه‌های پرهزینه و از جیب بیت‌المال با صلاحدیدهای فردی در ردیف اجرا قرارگیرند که هیچ متخصصی آن پروژه را نمی‌پذیرد یا این‌که بعضی پروژه‌های کم فایده اولویت بالاتری از پروژه‌های مهم پیدا می‌کنند.
سیدمرتضی ناصریان افزود: گاهی این مداخلات از سوی برخی نمایندگان مجلس رخ می‌دهد که گمان می‌کنند مسیر رشد منطقه آنها، از طریق چانه زنی و اعمال نفوذ برای تصویب پروژه‌های جدید اتفاق می‌افتد در حالی‌که به این ترتیب باعث اخلال در نظام برنامه‌ریزی کشور شده و بخشی از منابع کشور را ناخواسته هدر می‌دهند.
وی اظهار کرد: در چنین وضعیتی اجرای پروژه‌های ریلی مصوب به‌جای مدت معقول چهار یا پنج سال به 20 سال و بالاتر رسیده که نشان دهنده فاجعه در نظام انتخاب و اجرای پروژه‌های ریلی است.
این کارشناس تاکید کرد: متاسفانه این اعمال نفوذها و تعریف پروژه‌های جدید حتی در سال‌های اخیر که شاهد کاهش شدید بودجه هستیم نیز متوقف نشده بلکه برعکس رشد یافته است و شاهد این موضوع آن است که قانون بودجه 1397 را مطالعه کنید و ببینید که چند پروژه جدید اضافه شده آن‌هم پروژه‌هایی که فاقد توجیه معقولی هستند و پروژه‌هایی را می‌توان مثال زد که هنوز مصوب نشده‌اند و طبق مطالعات قبلی طرح جامع حمل‌ونقل بسیار مفید هستند.
به گزارش تین‌نیوز، ناصریان با ذکر مثالی در این زمینه گفت: طبق قوانین بودجه سنواتی طرح راه‌آهن غرب کشور از سال 1380 تصویب شده که بخشی از آن یعنی اتصال به کرمانشاه امسال بعد از 17 سال به بهره‌برداری رسید و بخش دیگری از آن برای اتصال به مرز خسروی در دست احداث است که اتمام اجرای آن دست کم چهار سال زمان لازم دارد و بخشی دیگر یعنی اتصال همدان به ملایر هنوز شروع نشده است.
وی افزود: حال در قانون بودجه امسال پروژه جدیدی از بهار همدان (همه کسی) به کرمانشاه اضافه شده که نه از نظر فنی معقول است نه از نظر اقتصادی.
این کارشناس خاطرنشان کرد: این مسیر جدید از نظر فنی معقول نیست چون از کوهستان سختی عبور می‌کند که طراحی راه‌آهن در آن شدنی نیست مگر ده‌ها کیلومتر تونل ساخته شود و از سوی دیگر اقتصادی نیست چون مسیر موازی با آن یعنی همدان به ملایر مصوب بوده ( هنوز اجرا نشده است).
ناصریان برای اصلاح این وضعیت، چهار راهبرد پیشنهاد داد و گفت: یکی از این راهبردها غربال‌گری برای حذف پروژه‌های کم فایده است.
به گفته وی این روش نیازمند مصوبه مجلس و جسارت مسئولان وزارت در دنبال کردن لایحه قانونی و سپس جسارت برای اجرای قانون و حذف بعضی پروژه‌هاست.
وی اظهار کرد: مشابه این موضوع در سال 1376 رخ داد که به‌دنبال کاهش شدید درآمد نفتی مجلس تصویب کرد که پروژه‌هایی که درصد پیشرفت کمتر از 25 درصد دارند، تعطیل شوند مگر مجددا ضرورت آنها تصویب شود.
این کارشناس خاطرنشان کرد: دقت در نظام بودجه‌ریزی و اختصاص منابع مالی محدود به پروژه‌های مفیدتر و رها کردن پروژه‌های کم فایده، راهبرد پیشنهادی بعدی است.
به گزارش تین‌نیوز، وی افزود: این روشی است که هم اکنون تا حدودی توسط دلسوزان وزارت راه و سازمان برنامه و مجلس دنبال می‌شود.
او خاطرنشان کرد: راهبرد بعدی این است که پروژه‌ها صرفاً بر اساس سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اجرا شوند. در این صورت بخش خصوصی سراغ پروژه‌های بی‌فایده و کم‌فایده نمی‌رود. مثل آزادراه‌ها که اگر پرتردد باشند توسط سرمایه‌گذار انتخاب می‌شوند.
وی با بیان این‌که اگر گفته شود پروژه‌های ریلی جذابیت برای اجرا توسط سرمایه گذار را ندارد، گفت: می‌توان بر حسب مقدار ترافیک عبوری به پروژه از طرف دولت پول پرداخت کرد، همانند ساخت نیروگاه‌ها که با خرید تضمینی برق تولیدی توجیه‌پذیر شده‌اند نه بر حسب قیمتی که مردم برق می‌خرند و در این حالت اغلب نیروگاه‌های جدید توسط بخش خصوصی ساخته می‌شوند که البته راه حل اصولی و شدنی و نیازمند لایحه است.
این کارشناس حمل‌ونقل راهبرد چهارم را اصلاح نظام قانون‌گذاری ذکر کرد و گفت: اگر نمایندگان مجلس پروژه‌ای را بسیار ضروری بدانند می‌توانند آن را در صحن مجلس مطرح و تصویب کنند همان‌طور که در سال 1385 پروژه راه‌آهن همدان به سنندج را تصویب کردند ولی در سال‌های اخیر دیده می‌شود که نمایندگان هنگام تصویب قانون بودجه در کمیسیون تلفیق و با لابی‌گری و صلاحدیدهای محدود اعمال نظر کرده و پروژه‌هایی را در جداول پیوست قانون اضافه می‌کنند یا تغییر می‌دهند. در واقع به نظر می‌رسد این تغییرات در فهرست عناوین پروژه‌ها در صلاحیت کمیسیون تلفیق نیست و کمیسیون تلفیق صرفا روی مقدار و توزیع بودجه و درآمد باید اعمال نظر کند.
به گزارش تین‌نیوز، ناصریان تاکید کرد: به نظرم این نقص نظام داخلی مجلس است که اختیار نابه‌جا به کمیسیون داده است و این روش که آن را نادرست می‌دانم رایج است و دولت و شورای نگهبان هم تاکنون تمکین نموده‌اند که جا دارد متخصصان حقوقی این موضوع را بررسی کنند.
