سیل و برف با مازندران چه کرد ؟

به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایرنا، سیل اخیر که هزاران خانواده مازندرانی را گرفتار خود کرد و صدها میلیارد تومان به استان خسارت زد، تا مدت ها به عنوان یک بحران در ذهن مردم این استان باقی می ماند ، هر چند که شدت سیل و بحران در استان های غربی کشور بیشتر بود و خسارات جانی و مالی بیشتری در آن مناطق ثبت شد، اما مازندران نقطه آغاز بحران های سیل اخیر در کشور بود و با بازگشتن سیل به سوادکوه در آخرین روزهای نوروز، به نقطه پایان این بحران نیز تبدیل شد.

** زمان وقوع سیلاب و دلایل بروز آن
مازندران طبق روال تا 25 اسفند 1397 به طور کامل در حال آماده شدن برای استقبال از نوروز و مسافران نوروزی بود. اطلاعیه اداره کل هواشناسی مازندران درباره وقوع بارش های شدید و کاهش دما در روزهای پایانی سال خبر از شرایطی متفاوت برای روزهای پایانی سال می داد؛ اما کمتر کسی گمان می کرد که این تفاوت تا حد ایجاد وضعیت بحرانی در بخش هایی از مازندران باشد. 
با وجود این که آگاهی و اطلاعات لازم در مورد احتمال طغیان رودخانه ها در مازندران و بویژه مناطق شرقی استان داده شده بود و دستگاه ها نیز در حالت آماده باش قرار داشتند ، 26 اسفند شدت بارش ها و قدرت سیل در شرق استان و بویژه مناطقی از شهرستان های سیمرغ، میاندورود، ساری، نکا و حتی بهشهر به حدی بود که در عرض چند ساعت، شرایطی بحرانی را ایجاد کرد. 
حجم بسیار زیاد بارش ها سبب طغیان رودخانه های این شهرستان ها شد. به مرور تصاویری از افزایش قابل توجه آب رودخانه های تجن و سایر رودخانه های محلی استان که بخشی از آنها از داخل شهرها عبور می کنند ، در فضای مجازی منتشر شد.
انتشار فیلم هایی از زیر آب رفتن پارک ملل ساری نخستین تصاویر ثبت شده سیل های گسترده سه هفته اخیر ایران است. 27 اسفند آب گرفتگی معابر در برخی مناطق شدت گرفت و با بسته شدن دهانه پل ها به خاطر حجم قابل توجه چوب و گل و لای و آبرفتی که همراه با سیل به پایین دست منتقل شد، ارتفاع آب در برخی مناطق مانند شهر ' کیاکلا ' و روستاهای اطراف، لحظه به لحظه بیشتر شد و در کیاکلا افزون بر نیمی از واحدهای مسکونی دچار آبگرفتگی شدید و خیابان ها به رودخانه تبدیل شدند تا جایی که روز نخست آبگرفتگی، امدادرسانی در این شهر با قایق و جت اسکی انجام می شد. 
نگرانی بابت احتمال تخریب منازل حاشیه رودخانه ها افزایش یافت و مسئولان شهرستان ها دستور تخلیه واحدهای مسکونی حاشیه رودها را صادر کنند.
مازندران که در حال آماده شدن برای پذیرایی از مسافران نوروزی بود، به طور جدی وارد شرایط بحرانی شد. هر چند که به دلیل تقارن سیل با روزهای پایانی سال، در چند روز نخست وضعیت بحرانی، توجه رسانه های مختلف و جامعه به آسیب های سیل شرق مازندران و گلستان جلب نشد، اما مدیران ارشد استان از ساعات اولیه درگیر سیل شدند و به طور مستقیم به مدیریت بحران ورود کردند.
حجم کم سابقه بارش ها در 48 ساعت آب زیادی را در رودخانه ها و مسیل ها جاری کرد. بنا به آمار اداره کل هواشناسی مازندران، بارش های پایان اسفند رکورد 30 ساله بارندگی های زمستانی در مناطق مرکزی و شرقی استان را شکست. 
بالا بودن حجم آب در این بارش سبب شد تا عرض رودخانه های استان جوابگوی هدایت این میزان آب به دریا نباشد و شهرها و روستاها از بالادست تا پایین دست دچار بحران و آسیب شوند، اما علاوه بر حجم بالای بارندگی ها، لایروبی نشدن رودخانه ها، پاکسازی نشدن مسیل ها و دهانه رودخانه ها و تجاوز به حریم و بستر رودخانه در نقاط مختلف استان دست به دست هم دادند تا سیلی کم سابقه در مناطق گسترده ای از مازندران رخ دهد.
بحران سیل که دومینووار در مناطق مختلفی از کشور طی تعطیلات نوروزی رخ داد و خسارت وارد کرد، پس از تکرار حادثه در چندین استان، 12 فروردین بار دیگر به مازندران و این بار شهرستان سوادکوه خسارت وارد کرد. ' زیراب ' که سال 1394 نیز درگیر حادثه ای مشابه شده بود و طغیان رودخانه تلار تخریب چند واحد مسکونی را در آنجا به دنبال داشت ، از روز 12 فروردین هم یک بار دیگر وارد وضعیتی بحرانی شد.
شدت بارش های پیش بینی شده پایان تعطیلات نوروز در سوادکوه که از بارندگی های اواخر اسفند گذشته نیز به واسطه رانش های متعدد در جاده ها خسارت دیده بود، آن قدر زیاد بود که رودخانه ' تلار ' یک بار دیگر طغیان کند و این بار تخریب تاسیسات و زیرساخت ها و بناهای بیشتری را به دنبال داشته باشد.
در شرایطی که تصور می شد بحران سیل در مازندران در حال فروکش کردن است طغیان تلار یک بار دیگر شرایطی بحرانی را به بخش هایی از مازندران تحمیل کرد تا استاندار مازندران و تعدادی دیگر از مسئولان، روزهای پایانی تعطیلات را در سوادکوه بگذرانند.
علت اصلی وقوع خسارات قابل توجه به شهر زیراب در سیل 12 و 13 فروردین، تجاوز به حریم و بستر رودخانه تلار عنوان شد. مسئولان مختلفی اظهار کردند که سیل فقط به بناهای حاشیه رودخانه خسارت وارد کرد. تصاویر و مشاهدات نیز نشان می دهند که سیل با تخریب بخش هایی از حاشیه رودخانه، به زیر ساختمان ها نفوذ کرد و سبب تخریب آن ها شد. 
طغیان رودخانه تلار در 12 و 13 فروردین، سبب بروز نگرانی برای ساکنان مناطق پایین دست مانند شهر کیاکلا و روستاهای شهرستان سیمرغ شد؛ اما این بار به دلیل باز کردن دهانه رودخانه ها و پاکسازی مسیر سیلاب، حادثه در این منطقه تکرار نشد.
در این بین نمی توان از رانش هایی که به دلیل شدت بارش ها و شسته شدن خاک در دامنه ها و مناطق بالادست رخ داد نیز غافل شد، رانش هایی که یکم فروردین جاده سوادکوه و حتی راه آهن تهران – شمال را برای ساعاتی بست و حتی یک کشته نیز در این شهرستان بر جای گذاشت. در روزهای بعد تعداد کشته های سیل و رانش های اخیر در مازندران به گفته مسئولان به پنج تن رسید.

**روستاها و مناطق درگیر سیل
گستره تحت تاثیر بحران سیل در مازندران طی سه هفته اخیر مانند سیل مهر ماه 1397 غرب استان بسیار قابل توجه است. در دوره های گذشته که سیل مازندران را درگیر می کرد، عمدتا مسیرهایی محدود یا یک شهر و چند روستای اطراف آن درگیر سیل می شدند. اما در سیل اخیر مازندران 9 نقطه شهری و بیش از 200 منطقه روستایی در 12 شهرستان درگیر سیل شدند و از سیل خسارت دیدند. شهرهای کیاکلا، زیراب، فرح آباد، شیرگاه، ساری و نکا درگیر سیل های اخیر شدند. کیاکلا شاخص ترین نقطه شهری استان بود که از سیل اواخر اسفند خسارت دید. بابل نیز هرچند که درگیر آب گرفتگی و سیلاب نشد، اما از گزند سیل در امان نماند. 
وارد شدن خسارت جدی به زیرساخت های آبرسانی این شهر بزرگ استان سبب قطعی آب مشترکان بخش های زیادی از این شهر شد ، تا جایی که معضل قطعی آب در برخی مناطق این شهر با وجود گذشت بیش از دو هفته از سیل، هنوز پابرجاست و تلاش ها برای حل این معضل به نتیجه کامل نرسیده است. زیراب نیز از سیل 12 فروردین به شکلی جدی دچار آسیب و خسارت شد.
در سیل اخیر روستاها بیشترین خسارت را متحمل شدند. تعداد زیادی از روستاهای شهرستان های میاندورود، جویبار، سیمرغ، قائمشهر، ساری و نکا خساراتی جدی را متحمل شدند. 
طبق آمارهای اعلام شده توسط مسئولان، سیل به بیش از 6 هزار واحد مسکونی در مازندران خسارت زد که بخش عمده این واحدها در روستاها قرار دارند. به علت شدت سیل در برخی روستاها ، خسارت به زیرساخت ها نیز در این مناطق بیشتر از شهرهای مازندران بود ، به طوری که طبق اعلام مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی مازندران، آب آشامیدنی 265 روستای مازندران در مناطق مرکزی و شرقی را قطع کرد. 
در قائمشهر نیز گاز دهها روستای حاشیه جاده نظامی و منطقه بالاتجن بر اثر سیل روزهای پایانی سال گذشته قطع شد و پس از چند روز تلاش شبانه روزی گاز در شبکه گازرسانی این منطقه جریان یافت. 
طغیان رودخانه چالوس در روزهای پایانی تعطیلات نیز سبب بروز خساراتی به راه ها، زمین های کشاورزی و زیرساخت های برق این شهرستان شد. سیل فروردینی در شهرستان نور نیز به برخی زیرساخت های بخش های بلده و چمستان آسیب وارد کرد.

** برف در ارتفاعات
در حالی که شرق مازندران در جدال با سیل و بارندگی های شدید بود، بسیاری از مناطق بالادست مازندران روزهای پایانی سال گذشته را در جدال با بارش سنگین و شدید برف گذراندند.
علاوه بر این که در روزهای پایانی سال گذشته جاده های کندوان، هراز و سوادکوه برفی بودند، بر اساس آمارها بیش از 600 روستای مازندران در ارتفاعات این استان اعم از بلده، لاریجان، سوادکوه، هزارجریب، دودانگه و چهاردانگه درگیر برف شدند ، برفی که برای ساعاتی جاده های سوادکوه و کیاسر را مسدود کرد، محورهای مواصلاتی بخش بلده شهرستان نور، سوادکوه، هزارجریب و چهاردانگه را نیز بست.
این بارش ها در ارتفاعات استان 29 اسفند از سر گرفته شد و این بار با شدتی بیشتر، سبب بسته شدن راه روستاهای متعددی در مناطق مختلف استان شد ، به طوری که راه ارتباطی بیش از 20 روستا در سوادکوه، 16 روستا در ارتفاعات بهشهر و چندین روستا در ارتفاعات نکا بر اثر برف پایان سال بسته شد و تا چند روز پس از تحویل سال نو نیز ساکنان برخی روستاهای این مناطق در محاصره برف بودند. 
میزان بارش برف در برخی مناطق کوهستانی مازندران از یک متر نیز گذشت. این برف علاوه بر ایجاد مشکل در تردد در روزهای بارش، در روزهای پس از آن نیز به دلیل آب شدن مشکلاتی را در مسیرهای روستایی مناطق کوهستانی ایجاد کرد.

** سفر مقامات ارشد دولتی و نظامی به استان
استاندار مازندران نخستین مقام ارشد دولتی بود که در مناطق سیل زده مازندران حضور یافت. احمد حسین زادگان در نخستین تجربه استانداری خود، با بحرانی کم سابقه مواجه شد. قرار گرفتن بحران سیل مازندران زیر سایه خبرها و سفرهای نوروزی و تعطیلات سبب شد که در چند روز ابتدای سیل و با وجود شرایط بحرانی در بخش هایی از مازندران، مسئول ارشد ملی به این استان سفر نکند. همین وضعیت باعث شد که حسین زادگان در آخرین روز سال گذشته خواستار توجه و حساسیت ملی به سیل شمال شود.
اسماعیل نجار، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نخستین مسئول ملی بود که روز دوم فروردین پس از سیل برای بازدید از مناطق سیل زده به مازندران سفر کرد و در جریان خسارت های سیل قرار گرفت.او بازدیدی از مناطق آسیب دیده شهرستان های نکا، بابل، سیمرغ، ساری، جویبار و میاندورود داشت. 
سوم فروردین و در روزی که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی هم برای بازدید از مناطق سیل زده وارد مازندران شد، رئیس جمهور نیز در تماس با وزیر کشور و مسئولان دو استان سیل زده شمالی، دستور داد تا تمام امکانات برای خدمت رسانی به مناطق سیل زده بسیج شود.
یک روز بعد اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و فرهاد دژپسند وزیر بهشهری امور اقتصاد و دارایی به مازندران آمدند و از نزدیک در جریان خسارات سیل قرار گرفتند. جهانگیری در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران استان مازندران نیز شرکت کرد.
رضا اردکانیان وزیر نیرو هم از دیگر مسئولانی بود که چهارم فروردین به مازندران آمد و بازدیدی از مناطق سیل زده داشت. 
معاون بهسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی، رضا رحمانی وزیر صنعت و محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی و استاندار سابق مازندران نیز دیگر مسئولانی بودند که در سال جدید برای بررسی وضعیت خسارت سیل به استان، به مازندران سفر کردند. 7 فروردین نیز رئیس جمهور به مازندران آمد از برخی روستاهای سیل زده استان بازدید کرد.

** وعده ها
اعلام پرداخت کمک های بلاعوض به مازندرانی های سیل زده نخستین خبر خوش پس از سیل برای سیلزدگان استان بود که دوم فروردین توسط رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اعلام شد. اسماعیل نجار اعلام کرد که سیل زدگان خسارت دیده ناشی از سیل در مازندران کمک های بلاعوض معیشتی و تعمیراتی دریافت می کنند. 
به گفته او مقرر شد به سیل زدگان ساکن در مناطق شهری 12 میلیون تومان و به روستاییان به ازاء هر واحد مسکونی 10 میلیون تومان کمک بلاعوض تعمیراتی پرداخت شود. نجار گفت که علاوه براین به خانوارهای سیل زده شهری و روستایی نیز تا سقف 5 میلیون تومان تسهیلات بلاعوض معیشتی پرداخت خواهد شد. 
پرداخت تسهیلات ارزان قیمت 40 میلیون تومانی برای ساخت واحدهای مسکونی روستایی و 50 میلیون تومانی برای ساخت واحدهای مسکونی شهری به خسارت دیدگان در صورت تایید بنیاد مسکن نیز از دیگر وعده های داده شده بود. 
اسحاق جهانگیری نیز در سفرش به مازندران تأکید کرد که دولت با پرداخت تسهیلات و ارائه خدمات ویژه در کنار سیل زدگان استان ایستاده است. 
پرداخت این تسهیلات از سوم فروردین در مازندران با هماهنگی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آغاز شد که تا 10 فروردین بر اساس آمارها حدود سه هزار خانوار سیلزده مازندران کمک های بلاعوض خود را دریافت کردند.
بانک های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز بنا بر اعلام معاون امور تعاون این وزارتخانه برای پرداخت تسهیلات قرض الحسنه 5 میلیون تومانی به 3 هزار خانواده سیل زده مازندرانی اعلام آمادگی کردند.
با توجه به این که سیل خسارت زیادی به زیرساخت های اشتغال روستایی استان وارد کرد، سید رحیم بخشی سرپرست دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری مازندران اعلام کرد که با هماهنگی مدیران بانک های استان، تسهیلات اشتغالزایی 20 میلیون تومانی با کارمزد 4 درصد برای مشاغل روستایی سیل زدگان پرداخت می شود. وی از در نظر گرفتن 148 میلیارد تومان تسهیلات فوق العاده 6 درصدی با مدت بازپرداخت 60 ماه برای روستاییان سیل زده استان خبر داد.
در این زمینه رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز اعلام کرد که برای کمک به کشاورزان آسیب دیده، تا سقف 2 میلیون تومان کمک بلاعوض به ازای هر هکتار در نظر گرفته شد. به گفته نوبخت، تسهیلات دیگری نیز در هیات دولت برای کمک به کشاورزان استان تصویب شد. همچنین پرداخت کمک بلاعوض 500 هزار تومانی به دامداران به ازای هر رأس دام سبک و کمک بلاعوض 3 میلیون تومانی به ازای هر رأس دام سنگین نیز از دیگر وعده های اعلام شده برای سیل زدگان مازندران بود.
محمد ابراهیمی مدیرعامل صندوق بیمه کشاورزان، روستاییان و عشایر مازندران نیز اعلام کرد که طبق بند 8 آیین نامه بیمه روستاییان و عشایر، حق بیمه سیل زدگان زیر پوشش بیمه اجتماعی در سال 1398 بخشیده می شود. به گفته وی 16 میلیارد و 500 میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا حق بیمه افراد مشمول در مناطق آسیب دیده مازندران پرداخت شود.
در این بین برخی وعده های مربوط به اجرای اقدامات زیرساختی پیشگیری از حوادث مشابه مانند جا به جایی واحدهای مسکونی حاشیه رودخانه ها، لایروبی بستر رودها، ایجاد دیواره حفاظتی و اقداماتی از این دست در مناطق سیل زده و در معرض سیلاب های احتمالی نیز مطرح شد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز از پرداخت کمک هزینه معیشتی به مددجویان بهزیستی در شهرهای سیل زده و شارژ کارت این افراد به میزان سه برابر مستمری دریافتیشان خبر داد. 
سید سعید آرام، مدیرکل بهزیستی مازندران هم اعلام کرد که به هر مددجوی سیل زده تا سقف 20 میلیون تومان تسهیلات کم بهره اشتغال پرداخت می شود. به گفته آرام، بیش از 300 خانواده زیر پوشش بهزیستی مازندران بر اثر سیل اخیر آسیب دیدند که برای حل مشکل اشتغال آن ها در مجموع 3 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شد.

** حجم خسارات
سیل پایان سال 1397 و فروردین 1398 به دلیل گستره ای که در بر گرفت، هزاران خانوار را تحت تاثیر خسارت ها قرار داد. بر اساس آمارها، بر اثر سیل اسفند 97، بیش از 6 هزار و 500 واحد مسکونی در مازندران خسارت دید. البته این تعداد با سیل 12 فروردین سوادکوه و بلده بیشتر هم شد. نخستین برآورد اعلام شده از رقم ریالی خسارت سیل به مازندران هم یکهزار و 339 میلیارد تومان بود که پیش از سیل سوادکوه از سوی اداره کل مدیریت بحران مازندران اعلام شد. با این حال مهدی رازجویان معاون عمرانی استاندار اعلام کرده که میزان خسارت منازل سیل زدگان مازندران بار دیگر کارشناسی می شود تا میزان دقیق خسارت ها مشخص شود. 
سیل 12 فروردین سوادکوه هم به 150 واحد مسکونی شهری و روستایی در این شهرستان خسارت وارد کرد. عمده خسارت ها نیز در بخش های کشاورزی، راه و مسکن بود. اما گستره بخش های آسیب دیده بسیار بیشتر از این سه حوزه است.
سیلاب بیشترین خسارت را به مهم ترین بخش اقتصاد مازندران، یعنی کشاورزی وارد کرد. این حادثه در کمتر از سه هفته بیش از 600 میلیارد تومان به بخش کشاورزی مازندران آسیب وارد کرد. خسارتی که به زمین های کشاورزی و باغ ها وارد شد و در سال جاری اثر آن ها روی بازار کشاورزی مازندران و کشور دیده خواهد شد. 
در فریدونکنار که قطب تولید برنج مازندران است، حدود 60 درصد خزانه های شالی تخریب شد و در کیاکلا و بهنمیر بخش زیادی از محصول توت فرنگی، پیش از برداشت همراه با سیل از بین رفت.
علاوه بر حوزه کشاورزی که اصلی ترین ظرفیت شغلی مازندران محسوب می شود و با تخریب بخش هایی از آن توسط سیل، اشتغال افراد زیادی دچار چالش شد، سیل به بخش اشتغال سوادکوه با تخریب دو واحد معدنی نیز خسارت زد. 
اشتغال بخش شیلات نیز از سیل اخیر خساراتی جدی متحمل شد. بنا بر اعلام محمد محمدزاده مدیرکل شیلات مازندران، سیل به 53 مزرعه پرورش ماهیان گرم آبی و سردآبی خسارت زد. 
این سیل 300 واحد صنفی و صنعتی استان را نیز دچار چالش کرد ، به طوری که محمد محمدپور عمران رئیس سازمان صمت مازندران اعلام کرد برآورد اولیه میزان خسارت به واحدهای صنفی و تولیدی مازندران حدود 35 میلیارد تومان است.
آموزش و پرورش مازندران هم اعلام کرد که سیلاب 81 مدرسه مازندران در مناطق مرکزی و شرقی را دچار آسیب کرد. برآوردهای اولیه آموزش و پرورش نشان می دهد که بیش از یک میلیارد و 500 میلیون تومان خسارت به مدارس استان وارد شد. البته این رقم قطعا کمتر از آن چیزی است که اعلام شد. تخریب صددرصدی یک واحد پژوهشسرا و خسارت دیدن 23 مدرسه در شهرستان سیمرغ یا غیر قابل استفاده شدن موقت یک مدرسه نوساز در زیراب به خاطر نفوذ سیلاب و رودخانه تا زیر پله ها و پیِ این ساختمان اثبات می کند که حجم خسارت ها به مراکز آموزشی استان بیشتر از 15 میلیارد ریال است.
جاذبه های گردشگری تاریخی مازندران نیز از گزند سیل در امان نماندند. طبق اعلام آمار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سیل بیش از 86 میلیارد ریال به آثار میراث فرهنگی، صنایع دستی و فضاهای گردشگری مازندران خسارت وارد کرد.
به گفته سیف الله فرزانه، پل تاریخی شاپور شیرگاه، پل تاریخی فرح آباد، سایت موزه گوهر تپه، برخی سقانفارها، ساختمان گمرک بابلسر، حمام های تاریخی گلوگاه، بخش هایی از زیرساخت های گردشگری منطقه توسکاچشمه گلوگاه، منطقه نمونه گردشگری جوارم سوادکوه بر اثر باران شدید و سیلاب آسیب دیدند.
در بخش راههای استان نیز حجم خسارات بسیار بالاست. راه های اصلی و فرعی زیادی در مازندران بر اثر سیل و رانش زمین دچار خسارت شدند. سید محمد نظری مدیرکل راه و شهرسازی مازندران حجم خسارت های وارد شده به بخش راه مازندران را 300 میلیارد تومان اعلام کرده است ، رقمی که با توجه به احتمال رانش های مجدد در برخی محورها و مناطق کوهستانی، احتمال افزایش آن وجود دارد.

** کمک‌های مردمی 
جمعی از ورزشکاران مازندرانی در یک عمل خیرخواهانه با راه اندازی کمپین به حمایت از سیل زدگان استان های مازندران و گلستان شتافتند. اقدامی که با پیشگامی تعدادی از فعالان رسانه ای استان آغاز شد و پای دهها ورزشکار مطرح کشور و بویژه ورزشکاران مازندرانی را به میان کشید.این کمک ها با هدایت و زیر نظر هلال احمر در قالب بسته های امدادی شامل مواد غذایی و مایحتاج مورد نیاز پس از سیل و همچنین مصالح ساختمانی به مناطق سیل زده فرستاده شد و در اختیار سیل زدگان قرار گرفت. 
برخی فعالان اجتماعی نیز در روستاهای مختلف استان گروه هایی را برای انجام اقدامات اولیه مورد نیاز بهسازی واحدهای مسکونی و راه اندازی تاسیسات ضروری مانند لوله کشی آب و ترمیم شبکه های برقکشی ساختمان تشکیل دادند.
پیش از این سیل به مناطق غربی کشور آسیب بزند، اقداماتی مردمی در شهرهای مختلف کشور به ویژه تهران نیز انجام شد و کمک های مردمی برای اعزام به مازندران و گلستان جمع آوری می شد.در روزهای نخست پس از سیل و پیش از این که مناطق غربی کشور درگیر بحران سیل شوند، حتی مردم سر پل ذهاب نیز چند کامیون لوازم ضروری به مازندران فرستادند. 

** تغییر حجم ورودی آب رودها
بارندگی های اخیر هرچند که خسارات زیادی بر جای گذاشت، اما منابع آبی استان را به شکل قابل توجهی نسبت به سال های گذشته پر کرد. مازندران که در پاییز و زمستان سال بارشی تقریبا بهتری را نسبت به سال گذشته سپری کرده بود و آب پشت سدهای این استان در بهمن 1397 حدود 210 میلیون متر مکعب افزایش یافت، با بارش های اخیر آب ذخیره شده بیشتری را پشت سدها در اختیار دارد.
10 سد بزرگ و کوچک استان حدود 330 میلیون متر مکعب ظرفیت ذخیره سازی آب دارند که تا بهمن سال گذشته حدود 65 درصد این ظرفیت ذخیره سدهای استان پر از آب بود و حالا این ذخیره پشت سدها افزایش یافت. 
افزایش پنج برابری آب ورودی رودخانه تلار پس از بارندگی ها تفاوت حجم آب موجود در منطقه را نیز نشان می دهد. به گفته قربانعلی خدابخشی، مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ ای مازندران، در روزهای پایانی سال گذشته حجم بارش ها سبب شد که پیک سیلاب رودخانه تجن به حدود 600 تا 800 متر مکعب برسد. به طوری که دبی لحظه ای رودخانه تجن در روز 27 اسفند که پارک ملل زیر آب رفته بود، 700 متر مکعب در ثانیه برآورد شد. 
دبی لحظه ای نکارود نزدیک به 450 متر مکعب بر ثانیه، سیاهرود قائمشهر حدود 167 متر مکعب بر ثانیه، رود کسیلیان سوادکوه 200 متر مکعب بر ثانیه، رودخانه تلار 180 متر مکعب بر ثانیه و بابلرود حدود 400 متر مکعب بر ثانیه در روزهای بارندگی ثبت شد که همین حجم زیاد آب ورودی سبب آبگرفتگی بخش های زیادی از استان و بروز خسارت شد.
آب بندان های مازندران نیز پر شده اند و زمین های کشاورزی که آماده کشت می شوند هم با بارندگی های اخیر کاملا سیراب هستند. دریاچه تاریخی عباس آباد بهشهر نیز که در معرض خشک شدن قرار داشت، با این بارش ها و به واسطه آب شدن برف های بالادست، پر شد و جانی دوباره گرفت.

**نیازها و خواسته ها
مازندرانی ها نخستین بار نیست که درگیر سیل می شوند و همین تکراری بودن حادثه چند نگرانی پس از سیل را برای سیل زده ها پررنگ تر می کند. 
ضعف در جبران خسارات سیل های گذشته مازندران سبب شده که بسیاری از سیل زدگان نگران جبران خسارات گسترده سیل اخیر به واحدهای مسکونی و تجاری و زمین های کشاورزی خود باشند. هر چند که پرداخت تسهیلات به سیل زدگان آغاز شده و بخش قابل توجهی از سیل زدگان نیز تسهیلاتی را دریافت کردند، اما تردیدی نیست که این مبالغ فقط بخشی از خسارات را جبران می کند.
موضوع دیگر این که در مازندران کمپ های اقامتی موقت برپا نشد و سیل زدگان در برخی اماکن عمومی و منزل بستگان ساکن شدند. سیل زدگان و بویژه آسیب دیدگانی که واحدهای مسکونیشان دچار خسارت جدی شد، به سرعت پیگیر ساخت و ساز هستند تا در منزل خود ساکن شوند.
بخش عمده نگرانی این افراد به نوسان قیمت مصالح ساختمانی در بازار ارتباط دارد. مسأله ای که انتظار می رود با در نظر گرفتن تدابیر مدیریتی برای سیل زدگان به چالش تبدیل نشود.
زیان درآمدی وارد شده به کشاورزان و دامداران نیز قابل توجه است. کشاورزان و باغداران زیادی از سیل اخیر زیان دیدند. با توجه به بیمه نبودن بخش های زیادی از این زیرساخت های شغلی بومی، سال اقتصادی پیش روی بسیاری از خانوارهای سیل زده مبهم است. تسهیل شرایط بازگشت به وضعیت عادی فعالیت های شغلی با ارائه تسهیلات در دستور کار مدیران قرار دارد و در صورت درست اجرا شدن برنامه ها، شاید بخشی از این مشکلات شغلی و درآمدی در مازندران جبران شود.

** نکات مهم و اختصاصی منطقه
نگرانی دیگر سیل زدگان مازندران از تکرار حادثه است. اجرا نشدن طرح جامع سیلاب و ساماندهی رودخانه ها این احتمال را برای مناطق مختلف مازندران ایجاد می کند که نقطه بعدی خسارت دیده از سیل باشند. 
عمده مسئولان در استان تأکید کرده اند که سیل اخیر علاوه بر بارش ها ریشه در ساخت و سازهای بی ضابطه در حریم و بستر رودخانه ها دارد. 
حتی وزیر راه و شهرسازی که با توجه به حضورش یک ساله اش در مازندران به عنوان استاندار آشنایی کاملی با این استان دارد در سفر به استان اعلام کرد که جلوگیری از تعرض به رودخانه های مازندران که بخش اصلی عامل سیلاب محسوب می شود، اولویت اصلی وزارت راه و شهرسازی است و در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد. 
نماینده های مناطق سیل زده مازندران هم نبود مدیریت منابع آبی و کوتاهی در کنترل آب های سطحی را به عنوان بزرگ ترین مشکل استان های شمالی بویژه مازندران عنوان کردند و خواستار اجرایی شدن وعده های دولت برای جبران خسارت مردم شدند.
نکته مهم و وجه اشتراک هر دو سیل روزهای اخیر مازندران، اجرا نشدن طرح ساماندهی رودخانه های مازندران و طرح جامع مدیریت سیلاب در مازندران است که سال هاست به دلیل تخصیص نیافتن اعتبار لازم راکد مانده است. 
رئیس مجمع نمایندگان مازندران و نماینده مردم نور و محمودآباد یکی از مسئولانی بود که پس از وقوع سیل در حضور رییس جمهوری در جلسه شورای مدیریت بحران مازندران بر این موضوع تأکید داشت و از نبود اعتبار لازم برای اجرای طرح ساماندهی رودخانه های مازندران انتقاد کرد.
علی اسماعیلی تصویب اعتبار ویژه برای ساماندهی رودخانه ها را مهم ترین مطالبات مردم این خطه شمال کشور بیان کرد و گفت که در حالی ساماندهی رودخانه های مازندران اعتبار ندارد که سالانه حداقل 2 بار این استان بر اثر وقوع سیل با خسارت های جدی مواجه می شود.
یکی از مسائل مهم در مازندران برای پیشگیری از خسارت های احتمالی بعدی، تخلیه مناطق حریم رودهای استان است. استاندار مازندران نیز در روزهای اخیر اعلام کرد که حدود 500 واحد مسکونی در شهر زیراب در حریم رودخانه تلار قرار دارند که این واحدها با کمک دولت باید به جایی دورتر از حریم رودخانه منتقل شوند.
این موضوع در مورد سایر رودخانه های استان نیز صدق می کند. از شرق تا غرب استان در سال های اخیر بخش های زیادی از حریم رودخانه ها با انواع ساخت و ساز به صورت قانونی و غیرقانونی تصرف شد. در بسیاری از شهرها، حریم و حتی بخشی از بستر رود برای ساخت پارک های شهری مورد استفاده قرار گرفت. در غرب استان نیز مناطق زیادی وجود دارد که در قسمت های حاشیه ای رودها ساخت و سازهای متعددی صورت گرفته است. 
سیل اخیر هشداری جدی به مسئولان و مردم مازندران برای فاصله گرفتن از ساخت و ساز در حریم و بستر رود است و در صورتی که جدی گرفته نشود، خسارت های سنگین دیگری را نیز در مازندران خواهیم دید.