فروش هواپیما، زورآزمایی دموکرات ها و جمهوری خواهان
بعدها این پیچ تاریخی شاید حتی برجسته تر از فرایند خرید هواپیما در ایران باشد. پیچ انتخابات آمریکا در مسیر توافق برجام.
آنچه روی داده است، نشان می دهد هنوز گروهی ضد ایرانی از فعالیت برای منزوی کردن ایران ناامید نشده اند و انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا نیز در افزایش امیدواری شان مؤثر بوده است. ترامپ همان مردی است که با سخنانی ضد ایرانی و زیر سئوال بردن توافق ایران و ۱+۵ برخی را به بازگشت به گذشته امیدوار کرد.
آنچه در حال انجام بود خرید هواپیمای مسافربری از سوی ایران بود. مقدمات از دو سال پیش فراهم شد. پس از برجام بود که مذاکرات وارد فاز تازه ای شد و حرف های شفاهی، در قالب توافق نامه ای گرد آمدند.
ایران قصد داشت بزرگ ترین خرید هواپیمای مسافربری را در سال های اخیر رقم بزند. سخن از خریدی ۲۰ میلیارد دلاری بود. ایرباس اولین شرکتی بود که مقابل ایران نشست و مدیرانش راهی ایران شدند. وزیر راه و شهرسازی ایران نیز راهی پاریس شد تا مذاکرات شکلی جدی تر را پذیرا باشد.
درست در بحبوحه رایزنی ها بود که سایه اگری بزرگ بر سر مذاکرات ایران و ایرباس انداخته شد. بحران تأمین مالی هنوز به پایان نرسیده بود و بانک ها همچنان از همکاری با ایران خودداری می کردند. امتناع بانک های بزرگ از همکاری با ایران و احتمال ایجاد مانع از سوی آمریکا سبب شد سئوالات و ابهامات فراوانی در این عرصه ایجاد شود.
درست همین زمان بود که وزارت راه و شهرسازی خبر از آغاز مذاکرات با بوئینگ داد و اعلام کرد که رایزنی ها در این خصوص آغاز شده است.
این گونه بود که سایه بوئینگ این بار بر سر مذاکرات ایران و ایرباس افتاد و ایران اعلام کرد حاضر است از بوئینگ نیز هواپیمای مسافربری خریداری کند این اما همه داستان نبود.
روند تحولات از پس انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که به ورود ترامپ به کاخ سفید منجر شد، تغییراتی جدی کرد. حالا سخن از لغو قرارداد به میان آمده بود که مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن، ارائه خدمات مالی به ایران ممنوع شود.
تصویب این طرح در راستای تلاش ها برای متوقف ساختن روند فروش هواپیما به ایران از سوی دو شرکت «بوئینگ» و «ایرباس» صورت گرفت. پیش از این، دولت «باراک اوباما» با فروش هواپیما به ایران از سوی دو شرکت فوق الذکر موافقت کرده بود.
طرح مذکور با کسب ۲۴۳ رأی مثبت در برابر ۱۷۴ رأی منفی در مجلس نمایندگان آمریکا- که تحت کنترل جمهوری خواهان است- به تصویب رسید. با وجود رأی مثبت هشت نماینده دموکرات به این لایحه، تمام ۱۷۴ رأی منفی متعلق به سایر نمایندگان دموکرات بود.
طبق این طرح، وزارت خزانه داری آمریکا از صدور مجوزهای موردنیاز بانک های آمریکایی برای تأمین مالی فروش هواپیمای مسافربری به ایران منع می شود. این جدیدترین اقدام قانونگذاران جمهوری خواه در کنگره آمریکا برای به چالش کشاندن توافق هسته ای منعقده میان ایران، آمریکا و سایر قدرت های جهانی است.
با آنکه دفتر اصلی شرکت «ایرباس» در فرانسه قرار دارد، اما این شرکت برای فروش هواپیماهای خود به ایران به تأیید و موافقت وزارت خزانه داری آمریکا نیازمند است؛ زیرا دست کم ده درصد از قطعات هواپیماهای ساخت این شرکت در آمریکا تولید می شوند.
لازم به ذکر است که احتمال اندکی وجود دارد طرح مزبور در کنگره فعلی آمریکا به قانون تبدیل شود. این لایحه باید در مجلس سنا نیز به تصویب برسد؛ جایی که با مخالف سرسختانه دموکرات ها روبه رو خواهد شد. برگ دیگر را اما وزارت خزانه داری آمریکا رو کرد. خبرگزاری رویترز اعلام کرد منابع مطلع از مسئله فروش هواپیماهای مسافربری ایرباس به ایران، گفتند وزارت خزانه داری آمریکا برای فروش ۱۰۶ فروند هواپیمای مسافربری ایرباس به شرکت ایران ایر مجوز داده است.
اقدام وزارت خزانه داری آمریکا در ماه های پایانی دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری کنونی آمریکا صورت گرفته است و برخی معتقدند ترامپ به سادگی می تواند این مجوز را لغو نماید.
پیش از این نیز دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا تهدید به فسخ توافق نامه هستهای میان ایران و اعضای ۱+۵ کرده است. بر اساس این توافق نامه مجوز فروش هواپیماهای مسافربری تجاری به ایران صادر شد.
حالا شمارش معکوس برای به نتیجه رسیدن رایزنی های چند ساله آغاز شده است.
آیا ایرباس های نو آسمان ایران را خواهند دید؟ این سئوالی است که حتی موافقان ترامپ با احتیاط پاسخی برای آن دست و پا می کنند.
لینک خبر