اطلاعات بازار مسکن در سامانه متروک

به‌گونه‌ای که متقاضیان بازار مسکن این امکان را یافتند که با استناد به قیمت‌مرجع کسب‌‌شده از این سامانه، در مقابل اعداد و ارقام پیشنهادی و احیانا بدون منطق مالکان یا مشاوران‌املاک مقاومت کرده و مانع حباب‌سازی‌های رایج دلالان ملک شوند.

به گزارش همشهری، این سامانه بعدها در آدرس hmi.mrud.ir/sabaa صورت کامل‌تری پیدا کرد و اطلاعات واقعی معاملات خرید و فروش و رهن و اجاره بازار مسکن 7شهر کشور را دربرگرفت؛ اطلاعاتی که با توجه به هرج و مرج موجود در قیمت‌گذاری بازار مسکن، به‌ویژه در حوزه اجاره، می‌توانست نقشه راه مناسبی برای متقاضیان این بازار باشد و آنها را از واقعیت بازار آگاه کند. با وجود این، «سامانه اطلاعات بازار املاک ایران» از یکسو به‌دلیل جامع نبودن و از دیگر سو به واسطه ناشناس باقی ماندن، هنوز نتوانسته است جایگاه اصلی خود را به‌دست بیاورد؛ به‌طوری که در شرایط فعلی تعداد بازدیدهای روزانه این سامانه به کمتر از انگشتان یک دست می‌رسد.

• سامانه‌ای با ماموریت شفاف‌سازی

علی چگنی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در این‌باره به همشهری می‌گوید: این سامانه اطلاعات را از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور واکشی می‌کند و با برنامه‌نویسی‌هایی که انجام شده، جزئیات معاملات بازار مسکن شهرهای تحت پوشش را به تفکیک منطقه و محله در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که مشخص می‌شود در هر منطقه چه تعداد معاملات خرید و فروش و یا رهن و اجاره انجام شده و جزئیات این معاملات چه بوده است. چگنی با تأکید بر اینکه قیمت را بازار تعیین می‌کند و کسی حق مداخله در این فرایند را ندارد، افزود:

این سامانه با این هدف در اختیار عام قرار گرفته است تا هر کسی، اعم از خریدار، فروشند یا سازنده که می‌خواهد در بازار مسکن فعالیت کند، گرفتار مشکلات عدم‌شفافیت بازار نشود. به گفته او، این سامانه به متقاضیان و فعالان بازار مسکن کمک می‌کند که درست تصمیم بگیرند و گرفتار جوسازی‌های حاشیه بازار نشوند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی درباره دیگر امکانات این سامانه می‌گوید: هم‌اکنون این سامانه می‌تواند اطلاعات تا یک روز قبل کل معاملات انجام‌شده در شهرهای تحت پوشش را در اختیار مردم قرار دهد ضمن اینکه امکان فیلترینگ نیز در این سامانه مهیا شده تا متقاضیان بتواند جست‌وجو در مناطق و محله‌های مدنظر را انجام دهند. به گفته چگنی، در آینده این سامانه تغییراتی پیدا می‌کند که افراد بتوانند جزئیات بیشتری مانند متوسط قیمت منطقه انتخابی یا متوسط قیمت مربوط به بناهایی با سن ساخت خاص را ببینند.

• نقص اطلاعاتی بازار مسکن از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

سامانه اطلاعات بازار املاک ایران (سابا) لیست کاملی از قیمت‌های راهنما برای خرید و فروش مسکن در اختیار عوامل بازار قرار می‌دهد به‌طوری که مراجعه‌کننده به این سامانه بتواند یک قیمت مرجع برای معاملات مسکن در منطقه مورد نظر خود به‌دست بیاورد و اسیر هرج‌ومرج‌ موجود در شیوه تعیین قیمت در بازار مسکن نشود. بر این اساس مردم قادرند با مراجعه به آدرس این سامانه و انتخاب شهر و منطقه شهرداری، جزئیات واحدهای مسکونی مورد معامله در این منطقه را ببیند. مسئله‌ای که در این میان وجود دارد این است که اطلاعات این سامانه نسبتا با واقعیت معاملات ثبت‌شده در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات تفاوت دارد، این در حالی است که بخشی از معاملات نیز به واسطه عدم‌ثبت توسط مشاوران املاک عملا در آمارهای سامانه سابا محاسبه نمی‌شود.

به‌عنوان مثال، براساس گزارش بانک مرکزی که از آمارهای خام سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور استخراج شده، در خرداد‌ماه سال‌جاری، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به 15هزار و 362 واحد مسکونی رسیده است این در حالی است در سامانه وزارت راه و شهرسازی فقط 11هزار و 725مورد معامله برای خرید و فروش مسکن در خرداد‌ماه‌96 ثبت شده است.

از دیگر سو بازدید میدانی از بنگاه‌های مشاوران املاک حاکی از این است که با وجود ملزم‌شدن این صنف به ثبت کلیه معاملات خود در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، هنوز بخش قابل توجهی از آنها معاملات انجام شده به‌ویژه در حوزه اجاره را در قراردادهای سه‌نسخه‌ای قدیمی ثبت می‌کنند و به همین واسطه این معاملات عملا جزو آمار بازار مسکن محاسبه نمی‌شوند و چرخه جمع‌آوری اطلاعات از این بازار به هم می‌ریزد.