بازار قطر هم از دست می‌رود!
درحالی‌که مناقشه بین کشورهای عربی شورای همکاری خلیج‌فارس با قطر و قطع روابط آنها با این کشور، فرصت صادراتی خوبی را برای ایران فراهم کرد اما به دلیل تداوم مشکلاتی همچون بوروکراسی زاید، موانع گمرکی، هزینه بالای حمل‌ونقل، نوع بسته‌بندی، کیفیت محصولات و... بازار قطر نیز همچون بازار روسیه که سال گذشته به راحتی از دست رفت، در حال از دست رفتن و فرصت‌سوزی برای کشور است.
درحالی‌که مناقشه بین کشورهای عربی شورای همکاری خلیج‌فارس با قطر و قطع روابط آنها با این کشور، فرصت صادراتی خوبی را برای ایران فراهم کرد اما به دلیل تداوم مشکلاتی همچون بوروکراسی زاید، موانع گمرکی، هزینه بالای حمل‌ونقل، نوع بسته‌بندی، کیفیت محصولات و... بازار قطر نیز همچون بازار روسیه که سال گذشته به راحتی از دست رفت، در حال از دست رفتن و فرصت‌سوزی برای کشور است.
به گزارش روزنامه جهان صنعت، این در حالی است که فعالان اقتصادی بارها در نشست‌های گوناگون نسبت به این مساله اظهار نارضایتی کرده و به دولت در این خصوص هشدار داده‌اند. به‌طوری‌که همین چند روز پیش دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران گفت: تاکنون اقدامی در جهت تسهیل صادرات و گرفتن سهم 600 میلیون دلاری بازار قطر از سوی دولت ندیدیم. کاوه زرگران اعلام کرد: به دنبال از دست رفتن بازار صادراتی روسیه، بازار صادراتی قطر نیز اخیرا فرصت مناسبی را پیش روی صادرات غیرنفتی ایران به ویژه در حوزه محصولات کشاورزی و غذایی قرار داد اما کشور این فرصت را نیز از دست داد که این مسایل به دلیل عدم وجود زیرساخت مناسب و برنامه مدون صادراتی است.
مشکلات زیرساختی ایران در حالی ادامه دارد که کشورهایی همچون ترکیه که پتانسیل‌های کمتری نسبت به کشور ما دارند، به سرعت از فرصت‌های طلایی صادرات استفاده می‌کنند و با حضور به موقع در این بازارها و همچنین بازاریابی مناسب، به راحتی کالاهای خود را روانه این کشورها می‌کنند. این درحالی است که با وجود تمایل بخش خصوصی ایران برای حضور در بازار صادراتی قطر، دولت هیچ کمکی در زمینه کاهش هزینه‌ها و همچنین رفع مقررات و قوانین زائد نمی‌کند. از این رو اگرچه توان صادراتی خوبی در میان فعالان اقتصادی ایران وجود دارد اما حتی بخش‌خصوصی هم نمی‌تواند از پس هزینه‌های سنگین حمل‌ونقل و... برآید.
دولت به وظایف خود عمل کند
بنابراین اگرچه بازار قطر همچنان با مشکلات سیاسی دست و پنچه نرم می‌کند و همچنین در برخی موارد علاقه‌مند به همکاری‌های تجاری با ایران است اما شواهد حاکی از آن است که بازار قطر هم تا چند وقت دیگر از چنگمان خواهد رفت. در همین خصوص عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان مشکلات متعددی که بر سر راه بخش خصوصی برای صادرات کالا به قطر وجود دارد، گفت: با ادامه همین روند بازار قطر را از دست خواهیم داد.
جمال رازقی با بیان اینکه بخش خصوصی هم وظایفی دارد، اظهار کرد: باید دولت به وظایف خود عمل کند. در حال حاضر آنچه مشخص است، این است که مشکلات جدی بر سر راه تجارت ایران با قطر قرار گرفته است.
عضو هیات‌مدیره کانون عالی کارفرمایان با بیان اینکه مشکلات صادرات یا به‌طور کلی روابط اقتصادی با قطر در چند سطح قابل بررسی است، اعلام کرد: هزینه حمل‌ونقل، بسته‌بندی محصولات، نبود یک استراتژی منسجم صادراتی و بوروکراسی‌های اداری برخی از مشکلات عدیده صادرات به قطر است.
وی با بیان اینکه برخی فعالان بخش خصوصی با اجاره هواپیمای «کارگو» صادرات هوایی به قطر را انجام می‌دهند، بیان کرد: هزینه نگهداری، پارکینگ و حمل بار بسیار بالاست؛ به‌طوری‌که بخش خصوصی توان پرداخت این هزینه‌ها را ندارد.
به گفته رییس اتاق بازرگانی شیراز، دولت باید در زمینه حمل‌ونقل به بخش خصوصی یارانه دهد. اگر واقعا ایران قصد دارد در بازار قطر نقش جدی ایفا کند باید از بخش خصوصی خود، حداقل در گام اول حمایت جدی داشته باشد.
وی افزود: بخش خصوصی باید کالای باکیفیت و با بسته‌بندی مناسب ارائه دهد. بازار قطر کالای لوکس و گران را پذیراست نه کالای فله‌ای و ارزان‌قیمت؛ راهی که ما به دلیل قیمت بالای حمل‌ونقل و هزینه تمام‌شده تولید در پیش گرفته‌ایم.
او به حمل بار با لنج اشاره کرد و گفت: اگر هندوانه‌های ایرانی به دلیل نوع بسته‌بندی برگشت داده می‌شود در عوض محصولات ترک یا آمریکایی با قیمت بالا و بسته‌بندی لوکس، جای این کالاها را گرفته است.
اختلاف سازمان‌ها و بوروکراسی‌های زائد
رازقی همچنین با انتقاد از بوروکراسی‌های زائد اظهار کرد: همین چند روز قبل شنیده شد که در شیراز گمرک برای صادرات محصولات لبنی مجوز صادر نمی‌کند یا اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت با وزارت جهاد کشاورزی درباره متولی بودن این مساله اختلاف‌نظر دارند. همین اختلاف‌ها باعث شده که مجوز صادرات لبنیات داده نشود. این همان مساله‌ای است که باید بگوییم راه و اصول تجارت خارجی را هنوز نیاموخته‌ایم. تجارت با سرعت همراه است نه با بوروکراسی زائد.
رییس اتاق شیراز گفت: سیاست باید به کمک اقتصاد بیاید نه اینکه سیاست برای اقتصاد مانع‌تراشی کند. ما باید بتوانیم از روابط مثبت سیاسی خود به نفع گسترش بازارهای اقتصادی بهره بگیریم.
رازقی معتقد است: اختلاف قطر با کشورهای عربی، تا ابد ادامه نخواهد داشت. باید از این فرصت پیش آمده بهترین بهره را می‌بردیم ولی در عمل این‌گونه نبود. همان اتفاقی که در گذشته درباره روسیه افتاده بود در اینجا هم در حال تکرار شدن است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران اظهار کرد: ایران ارسال کالا به قطر را شروع کرده است؛ بوشهر، شیراز، بندر لنگه و اصفهان در ردیف اولین جاهایی هستند که برای تامین نیاز قطر اقدام کرده‌اند؛ اما باید موانع سر راه تجارت با قطر به سرعت برداشته شود و زیرساخت‌ها در این حوزه نیاز به بازنگری دارند.
حال با توجه به ائتلافی که علیه قطر در بین برخی از کشورها شکل گرفته، بازاری کوچک‌تر از بازار روسیه پیش روی ایرانی‌ها قرار دارد و فرصتی دیگر برای صادرکنندگان مهیا شده است. قطر چهاردهمین شریک تجاری ایران است اما پتانسیل خوبی برای افزایش مراودات تجاری بین دو کشور موجود است. بنابراین با توجه به اینکه بازار قطر فرصتی مناسب برای اقتصاد ایران است، نباید این فرصت طلایی از دست برود بلکه باید برای حفظ این بازار تصمیم جدی گرفت.
