سدسازی برای یارانه دوم
رؤسای دو کمیسیون اقتصادی و برنامه، بودجه و محاسبات مجلس خطاب به رئیس‌جمهور نامه نوشته و خواستار جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت به‌صورت نقدی شده‌اند. حرفشان بی‌شباهت به آنچه در پرداخت یارانه نقدی رخ داد، نیست.
رؤسای دو کمیسیون اقتصادی و برنامه، بودجه و محاسبات مجلس خطاب به رئیس‌جمهور نامه نوشته و خواستار جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت به‌صورت نقدی شده‌اند. حرفشان بی‌شباهت به آنچه در پرداخت یارانه نقدی رخ داد، نیست.
به گزارش روزنامه شرق، پورابراهیمی و تاجگردون معتقدند این اقدام منجر به هدررفت منابع کشور می‌شود. گفته‌ای که از سوی برخی کارشناسان هم تأیید می‌شود. آنها می‌گویند سود اندکی که به بهبود معیشت خانوار منتهی نمی‌شود، چیزی جز اتلاف منابع نیست و می‌توان این رقم را صرف اقدامی دیگر در راستای سود عامه مردم کرد. به‌کاربردن این رقم برای بودجه‌های عمرانی با اندک ضریب افزایش، یا افزایش قیمت هر سهمی که به مردم اختصاص می‌یابد، دو راهکاری است که از سوی این دو نماینده پیشنهاد می‌شود.
بااین‌حال، برخی از کارشناسان نیز می‌گویند بهتر است هرچه زودتر جلوی آزادسازی سهام عدالت گرفته شود و سهام عدالت که از ابتدا به گفته آنها طرحی ناقص بود، به دولت بازگردد و به بخش خصوصی واقعی واگذار شود، زیرا تکه‌تکه‌کردن سهام و فروش به مردم نتوانسته فرهنگ سهام‌داری را بین مردم رواج دهد و بیم آن می‌رود که گروه یا افرادی خریدار سهام عدالت با قیمت پایین باشند که در مجموع، حجم بالایی از سهام بهترین شرکت‌های دولتی را در ید اختیار گرفته و از کنترل خارج کنند.
نامه به رئیس‌جمهور برای توقف پرداخت نقدی سود سهام عدالت
در هر حال، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی و غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون بودجه مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت از سوی دولت به‌صورت نقدی شدند.
به گزارش خانه ملت؛ در متن این نامه آمده است: «احتراما با عنایت به تصمیمات اخیر دولت در ارتباط با پرداخت سود سهام عدالت، به استحضار می‌رساند همان‌گونه که مستحضرید در شرایط کنونی کشور که تجهیز منابع برای اقتصاد ملی ضروری‌ترین موضوع محسوب می‌شود، این اقدام در عمل به‌جز اتلاف منابع ملی چیزی به دنبال نخواهد داشت. تجربه پرداخت یارانه در کشور بیانگر لزوم اخذ تصمیماتی در اقتصاد کشور است که بتواند به جای تقسیم و توزیع منابع، بدون اثرگذاری در اقتصاد، منجر به تجهیز منابع برای افزایش بهره‌وری در اقتصاد کشور شود، گزارش‌های اخذشده از سازمان خصوصی‌سازی از وضعیت سهام عدالت بیانگر این موضوع است».
در بخش دیگری از این نامه به حجم اندک سود سهام در صورت توزیع، اشاره شده است: «با توجه به جمعیت حدود ٥٠میلیونی دارنده سهام عدالت، مقرر شده امسال حدود چهارهزار میلیارد تومان به مشمولین پرداخت شود که براساس روش‌های محاسباتی انجام‌شده، به‌ازای هر نفر دارنده سهام عدالت در سال جاری، ماهانه بین ٣ تا ٩ هزار تومان تعلق خواهد گرفت. با توجه به عدم تأثیر این سود پرداختی در افزایش قدرت خرید خانوار، پرداخت این سود به‌جز اتلاف منابع ملی، هیچ اثری را برای مردم و دولت در بر نخواهد داشت».
پس از آن به ارائه پیشنهادهایی در این زمینه پرداخته شده است: «پیشنهاد می‌شود به‌جای پرداخت سود نقدی غیرمؤثر در پرداخت قدرت خرید خانوار، نسبت به واگذاری اصل سهام، اقدام و انتفاع ناشی از پرداخت سود در قالب افزایش قیمت سهام به افراد منتقل شود. مسلما پرداخت این رقم نه‌تنها گرهی از مشکلات مردم باز نخواهد کرد، بلکه به‌جای آن می‌توان با ضریب حداقل چهاربرابری معادل ١٦ هزار میلیارد تومان پروژه‌های مهم اقتصادی در کشور اجرائی کرد که این به نفع مردم خواهد بود و حتی در صورت تأخیر در واگذاری سهام عدالت، اثر این نگهداری سود منجر به افزایش سرمایه شرکت‌های مشمول سهام عدالت و اجرائی‌شدن طرح‌های توسعه‌ای در این شرکت‌ها گردیده و در هر زمان که این واگذاری انجام گردد، اثر این سود پرداخت‌نشده در افزایش قیمت سهام به مردم منتقل خواهد شد. بر این اساس امید است دستور فرمایید به هر نحو ممکن نسبت به جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت از سوی دولت اقدام لازم انجام شود».
پیش‌تر، جعفر سبحانی، مشاور سازمان خصوصی‌سازی از واریز ١٣٠ تا ١٥٠ هزار تومان سود در مرحله اول سخن گفت. به گفته او، در مرحله اول توزیع سود، دو دهک پایین درآمدی شامل هشت میلیون نفر از مددجویان کمیته امداد امام(ره) و اشخاص تحت پوشش سازمان بهزیستی و همچنین آن دسته از مشمولانی که با تسویه الباقی اقساط خود تا مبلغ یک میلیون تومان اقدام کرده‌اند، می‌توانند در مرحله اول مشمول دریافت سود علی‌الحساب حدود ١٣٠ تا ١٥٠ هزار تومانی سهام عدالت در سال جاری باشند.
سهام عدالت باید با اذن رهبری به دولت برگردد
در این رابطه وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: اصل این ایده از زمان احمدی‌نژاد، ایده ناقصی بود و از ابتدا مشکل داشت. با واگذاری سهام بنگاه‌های کلیدی و مهم به مردم در قالب ٤٠ درصد و اختصاص ٤٠ درصد باقی به دولت و همچنین درنظرگرفتن ١٠ تا ١٥ درصد آن به انحای مختلف برای دولت، این طرح نتوانست موفقیت‌آمیز باشد و نه‌تنها نتوانست تأثیری در زندگی مردم داشته باشد، بلکه نتوانست فرهنگ سهام‌داری را به مردم بیاموزد.
به گفته او، بارها شعار آزادسازی سهام عدالت داده شد، دولت دو، سه بار خیز برداشت که این سهام را آزاد کند، اما واهمه این بود که اگر آزاد شود، ممکن است گروه‌های خاصی در بازار، این برگه‌ها را با قیمت‌های پایین خریداری کنند و یکباره گروهی در اقتصاد ایران، سهام‌دار بخش عمده‌ای از بنگاه‌‌ها شوند که خود بحث عدم رقابت اقتصاد ایران و عدم شفافیت را تشدید می‌کرد.
او با بیان اینکه باید سهام این شرکت‌های خوب به بخش خصوصی واقعی واگذار می‌شد و نه عامه مردم، می‌افزاید: بااین‌حال، اکنون اگر مبلغ سود واریزی بالای صد تا ١٥٠هزار تومان نباشد، عملا بحثی لوث خواهد بود و پس از این همه تبلیغات از سوی دولت، به گله‌مندی عمومی ختم می‌شود. در واقع اگر دولت دوازدهم همین مبلغ اندک را واریز کند، به منزله هیچ است و در نزد انظار مردم، بد جلوه داده خواهد شد.
شقاقی‌شهری با بیان اینکه این پرداخت‌ها می‌تواند سرنوشت یارانه نقدی یا توزیع سبد کالا را به‌دنبال داشته باشد، می‌گوید: درحالی‌که دولت منابع اندکی دارد، نباید اقداماتی را در دستور کار قرار دهد که عملا به هدررفت منابع بینجامد. سال گذشته کل بودجه عمرانی کشور حدود ١٣هزار‌میلیارد تومان بود. بنابراین دولت می‌تواند از حجم چهار هزار‌میلیاردی در بخش شایان‌‌توجهی از پروژه‌های عمرانی کمک بگیرد.
به گفته او، بهتر است دولت با مردم شفاف سخن بگوید و با اعلام اینکه این ارقام بین مردم توزیع نمی‌شود اما در پروژه‌هایی با منافع عام مانند سلامت یا پروژه‌های عمرانی صرف می‌شود، رضایت آنها را جلب کرده و از اضمحلال منابع جلوگیری کند. این اقتصاددان راهکاری هم به دولت پیشنهاد می‌کند: دولت باید از رهبری اذن گرفته و سهام عدالت را به دولت بازگرداند و روی واگذاری به بخش خصوصی واقعی اقدام کند، زیرا تداوم سهام عدالت و یارانه، لوث شده است. در حقیقت، شایسته نیست دولت منافع بلند‌مدت را درگیر منابع کوتاه‌مدت کند.
٥٠ درصد سهام عدالت از مردم پس گرفته می‌شود
از سوی دیگر نبود قطعیت در واگذاری میزان سود سهام عدالت نیز کمی مردم را سردرگم کرده است. آن‌گونه که رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته: اگر مشمولان مابقی سهام خود تا یک‌میلیون تومان را نپردازند، فقط به‌اندازه همان میزان کنونی سهام خود سود دریافت می‌کنند و باقی سهام پس از اتمام مهلت مقرر (پایان مهرماه) به مالکیت دولت درخواهد آمد.
چند روز پیش سازمان خصوصی‌سازی برای تمامی مشمولان سهام عدالت که شماره تلفن همراه خود را به سامانه سهام عدالت اعلام کرده‌اند، پیامکی با عنوان اینکه «مهلت واریز نقدی جهت تسویه مانده ارزش سهام عدالت شما تا پایان مهر تمدید شد» ارسال کرد.
براساس مفاد این پیامک، تمامی مشمولان سهام عدالت می‌توانند به‌صورت دلخواه و نه اجباری تا پایان مهر ماه جاری نسبت به پرداخت مانده مبلغ سهام تخصیصی خود اقدام کنند. این مهلت قبلا تا پایان شهریور تعیین شده بود که با توجه به مصوبه شورای‌عالی اصل ٤٤، مهلت تسویه مانده مبلغ سهام تخصیصی مشمولانی که ارزش سهام آنان به‌طور کامل تسویه نشده، تا پایان مهر جاری تمدید شد.
بر این اساس تمامی مشمولان می‌توانند با مراجعه به سامانه سهام عدالت از مانده سهام تخصیصی خود مطلع شده و در صورت تمایل، قبض پرداخت از طریق این سامانه دریافت و مبلغ مدنظر خود را از طریق شعب بانک ملی ایران پرداخت کنند. البته پرداخت این مبلغ الزامی نبوده و در صورت پرداخت مانده مبلغ تخصیصی سهام، به همین نسبت در آینده سود سهام عدالت مشمولان افزایش خواهد یافت.
پوری‌حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، در برنامه چوب‌خط شبکه افق درباره آخرین وضعیت پرداخت سهام عدالت گفت: از اول مرداد تا پایان اسفند شرکت‌های سرمایه‌پذیر موظف به پرداخت سودهای مربوط به سهام عدالت به سازمان خصوصی‌سازی بوده و سازمان خصوصی‌سازی موظف به پرداخت آن به سهام‌داران است.
پوری‌حسینی با اعلام اینکه از اول مرداد سازمان خصوصی‌سازی آمادگی دریافت سود سهام و پرداخت آن به مشمولان را داشته است، گفت: اگر اول مرداد همه سود به سازمان خصوصی‌سازی واریز می‌شد، سازمان خصوصی‌سازی قادر به پرداخت به‌موقع آن بود.
او با بیان اینکه تاکنون فقط ٥٠٠ میلیارد تومان به حساب سازمان خصوصی‌سازی برای پرداخت سهام عدالت واریز شده است، گفت: شرکت‌ها پنج ماه دیگر فرصت قانونی برای پرداخت دارند.
رئیس سازمان خصوصی‌سازی با ابراز اینکه ٤٧ میلیون سهام‌گیرنده دهک‌بندی شده‌اند و پرداخت‌ها با توجه به واریزهای صورت‌گرفته به‌صورت هدفمند براساس اولویت به سهام‌گیرندگان انجام می‌شود، گفت: پرداخت‌ها از دهک‌های پایین شروع می‌شود.
پوری‌حسینی با ابراز اینکه «از ابتدا نیز قرار بود شروع پرداخت‌ها از اواخر شهریور باشد، نه‌اینکه ما در آن تاریخ تمام سود سهام را به همگی پرداخت کنیم» گفت: پرداخت‌ها ممکن است تا پایان فروردین سال ٩٧ طول بکشد.
او با بیان اینکه سود کنونی سهام عدالت بین ١٣ تا ١٥ درصد بوده است و برای سال مالی آتی ممکن است این مقدار افزایش یا کاهش یابد، گفت: اگر مشمولان مابقی سهام خود تا یک‌میلیون تومان را نپردازند، فقط به‌اندازه همان میزان کنونی سهام خود سود دریافت می‌کنند و باقی سهام پس از اتمام مهلت مقرر (پایان مهر) به مالکیت دولت درخواهد آمد.
رئیس سازمان خصوصی‌سازی با اظهار اینکه اگر یکی از مشمولان فوت کرده باشد، حق سود سهام او با وراث خواهد بود، یادآور شد: وراث حتما باید گواهی حصر وراثت داشته باشند و پس از اعلام سازمان خصوصی‌سازی مدارک را تحویل این سازمان داده تا سود متوفی را در اختیارشان قرار دهیم.
