صندوق توسعه ملی و انتظارات ملی
تین نیوز | صاحب‌نظری اخیرا در مقاله‌ای گفته است «کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس حدود 2000میلیارد دلاردر صندوق ذخیره ارزی (خارج از بودجه جاری )خود موجودی دارند که در سال چند صد میلیارد دلار از طریق سرمایه‌گذاری در غرب و آسیا برای این کشور‌ها و نسل‌های آتی سود حاصل می‌کند». صندوق ذخیره ارزی آنها از لحاظ اساسنامه و مسئولیت‌ها چیزی درقد و قواره صندوق توسعه ملی ما هست، البته منهای عملکرد.
صندوق توسعه ملی چند سال پیش ایجاد شد تا از ثروت نفت به‌عنوان ثروت بین‌النسلی استفاده شود و برای رهایی از بیماری هلندی بخشی ازدرآمدهای سرشار نفت به این صندوق ریخته شود تا آهنگ توسعه اقتصادی در کشور با نبضی دائمی و پیوسته زده شود. بدین منظور قرار شد 20درصد از منابع حاصل از صادرات گاز و نفت به حساب صندوق واریز شود.
وظیفه یک چنین صندوقی درعرف اقتصادی، از فردای تاسیس ایجاد دارایی‌های با ارزش در خارج و مدیریت آنها و ایجاد درآمد است تا هنگام تکانه‌های نفتی به کمک اقتصاد ملی بیاید ولی نه از محل اصل سرمایه، بلکه از محل عواید سرمایه‌گذاری‌ها. مصاحبه اخیر رئیس صندوق با یکی از رسانه‌ها اما مطالب دیگری را خبر می‌دهد. مثلا وی گفته است از محل وجوه صندوق عیدی و پاداش داده شده است یا در جای دیگر گفته است که تخصیص منابعی که به برخی فعالیت‌های اقتصادی صورت گرفته با سودی برابر 3درصد و 6درصد بوده است و ...که اینها همه هشداردهنده است.
وزیر امور اقتصاد و دارایی نیز در جلسه سوال از وی در مجلس در چند روز پیش نیز گفته است که موجودی صندوق در مردادماه سال جاری 69 میلیارد دلار بوده است که 23 میلیارد دلار از آن برداشت شده است ولی گفته نشده که این برداشت برای چه منظوری بوده و اصولا چرا برداشت شده است، آیا صرف سرمایه‌گذاری شده؟ اگر شده چه سرمایه‌گذاری با چه نرخ برگشتی؟ در کجا؟ و در چه دوره زمانی؟ اینکه وزیر محترم برای توضیح بیشتر مطلب خواستار جلسه غیرعلنی مجلس می‌شود خود دارای نکته‌ای از عملکرد صندوق در سنوات گذشته است.
ای کاش رئیس فعلی صندوق همان ابتدای کار که مسئولیت صندوق را تقبل کرد، گزارشی از آنچه تحویل گرفته بود را به صاحبان صندوق که ملت است، می‌داد نه اینکه امروز گلایه‌های خود را از طریق مصاحبه مطرح کند. متصدیان صندوق به خاطر داشته باشند که صندوق توسعه ملی قلک کسر بودجه‌های دولت‌ها نیست و قوانین و مقررات حاکم بر آن نباید با تحولات اقتصادی کشور لحظه‌ای تغییر کند.
مسئولان صندوق تکلیف دارند که منابع صندوق را با درآمدزایی افزایش دهند. مازاد درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی باید به نوعی سرمایه‌گذاری شود که خود درآمدی برابر فروش نفت عاید کشور نماید و قبل از آنکه ثروت نفت به پایان برسد آثار مبادله آن با توسعه می‌باید از طریق تغییر چشمگیر در سطح رفاه جامعه خود را نشان دهد. با ثروتی که کشور از نفت در اختیار دارد، مبادله آن با توسعه از طریق صندوق توسعه ملی، انتظاری ملی است و هرگونه ارزیابی از عملکرد مسئولان صندوق باید از این زاویه صورت گیرد.
* اقتصاددان
مطلب مهم و مفیدی را بحثکرده اند. متاسفانه برخی دولتمردان و نمایندگان محترم مجلس هنوز فرق خزانه با صندوق توسعه ملی را درک نمی کنند و موجودی صندوق را نقدیندگی قابل مصرف در امور مورد نظر دولت و مجلس تلقی میکنند و با ارائه لوایح خود نحوه مصرف آن را تعیین می کنند مثلا در همین لایحه خروج از رکود دولت خواهان تقلیل واریز منابع درآمدی به صدوق شده است که با سیاستهای اقتصاد مقاومتی و برنامه پنجم مغایرت اساسی دارد.