کاهش قیمت نفت اقتصادی یا سیاسی؟
تین نیوز | موضوع کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی علل مختلفی داشته است؛ افزایش قیمت دلار، افزایش تولید نفت کشورهایی مانند عربستان و آمریکا و اینکه رشد اقتصادی جهان کمتر از حد موردانتظار بوده است.
همه این عوامل در کاهش قیمت نفت موثر بود. اما دو تحلیل در مورد کاهش قیمت نفت عنوان شده است. در یکی، دوهفته اول که قیمت‌ها روند نزولی به خود گرفت تحلیل‌ها بیشتر رنگ‌وبوی سیاسی داشت.
تحلیلگران معتقد بودند عربستان و آمریکا علیه ایران و روسیه ائتلافی تشکیل داده‌اند تا با افزایش تولید خود به کاهش قیمت نفت این کشورها دامن بزنند. این را حتی تحلیلگران آمریکایی هم مطرح کردند. اما ظرف دوهفته گذشته نگاه‌ها به موضوع کاهش قیمت نفت تغییر کرد.
اظهارات اخیر مقامات اوپک و به‌خصوص دبیرکل اوپک هم به تغییر نگاه دامن زد. او معتقد است کاهش قیمت نفت نه اقدامی سیاسی که اقدامی صرفا اقتصادی است و علت آن هم مشخص است؛ با روی‌کارآمدن انرژی‌های نو و ارزان، جنگ نفت در بین کشورها آغاز شده است.
در مدت اخیر، آمریکا با عرضه نفت شیل 40درصد تولید نفت خود را افزایش داد و از طرف دیگر مصرف انرژی خود را 40درصد کاهش داد. آمریکا با این اقدام، خود را از انرژی خاورمیانه بی‌نیاز کرد. اکنون کشورهای عضو اوپک، تولید خود را افزایش داده‌اند تا با کاهش قیمت‌ها، با قیمت نفت شیل آمریکا رقابت کنند.
تحلیلگران در تحلیل جدید معتقدند شاید کاهش قیمت‌ها در کوتاه‌مدت کمی نگران‌کننده باشد اما در درازمدت این تغییر و کاهش قیمت را به‌نفع اقتصاد جهانی و حتی اقتصاد کشورهای نفتی می‌دانند؛ چون پایین‌بودن قیمت نفت، باعث رشد اقتصاد جهانی می‌شود.
موضوع دیگری که عنوان می‌شود، هشدار در مورد تبعات اقتصادی کاهش قیمت نفت برای کشورهای نفتی است.
اما با کمی تامل می‌توان دریافت که کاهش قیمت نفت، چندان نگران‌کننده نیست. کشورهای نفتی، واردکننده موادی هستند که از نفت تولید می‌شود و با کاهش قیمت نفت، آنها می‌توانند این مواد وارداتی را با قیمت کمتری وارد کنند.
همانطور که اخیرا شاهد آن بوده‌ایم قیمت برخی از مواد کاهش یافته است. از طرف دیگر نگرانی از بابت کسری بودجه در کشورهای نفتی چندان محلی‌ازاعراب ندارد.
جز نیجریه و بحرین که بودجه خود را با نفت 126 و 136دلاری بسته‌اند، دیگر کشورهای عضو اوپک بودجه خود را با نفت کمتر از 110دلار بسته‌اند. از طرف دیگر قیمت نفت در شش‌ماهه اول امسال بالغ بر 110دلار بوده و بخشی از این کسری بودجه از این طریق تامین می‌شود.
نکته این است که تغییرات و کاهش قیمت‌ها در نهایت سبب شده قیمت هر بشکه نفت در نهایت بر اساس بودجه این کشورها حدود 10دلار کاهش یابد که احتمالا این کشورها این کسری را از طریق مالیات یا افزایش صادرات میعانات گازی تامین خواهند کرد.
از طرف دیگر کمتر تحلیلی را می‌توان یافت که معتقد باشد قیمت نفت به کمتر از 75دلار در هر بشکه برسد. بر این اساس می‌توان گفت اوضاع کشورهای نفتی به‌ویژه ایران نگران‌کننده نیست و می‌توان به این موضوع توجه کرد که شاید در کوتاه‌مدت کاهش مقطعی قیمت نفت بر اقتصاد این کشورها سایه بیندازد- که کمی دور از انتظار است- اما این در نهایت به‌نفع کشورهای نفتی است.
اعضای اوپک 65درصد ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارند اما سهم آنها از بازار حدود 30درصد است. وجود انرژی‌های نو هم می‌تواند این سهم را به مخاطره بیندازد اما کاهش قیمت نفت در این کشورها در نهایت می‌تواند باعث جذاب‌شدن و کسب سهم بیشتری از بازار شود.
* رییس سابق اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی
