◄ پرونده متناسب سازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ بسته شد؟/حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ چقدر افزایش می یابد؟
بازنشستگان منتظر این واریزها باشند. / علت کاهش حقوق واقعی بازنشستگان چیست؟
متناسب سازی حقوق بازنشستگان طی ماه های اخیر در میان انتقادها و واکنش های مختلف اجرا شده است. رضا فیضی نژاد معاون فنی و امور بیمه ای صندوق بازنشستگی کشوری تأکید کرده تا «پایان امسال» حقوق بازنشستگان کشوری با اعمال اجرای ۴۰ درصد متناسب سازی به حساب بازنشستگان واریز می شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ مبالغی را تحت عنوان علی الحساب متناسب سازی دریافت کردند و در ماه های آبان و آذر نیز حقوق آنان همراه با اعمال متناسب سازی پرداخت شد. با این وجود آیا پرونده ۴۰ درصد متناسب سازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۳ بسته شد یا در ماه های باقیمانده سال نیز مبلغ متناسب سازی در فیش حقوقی بازنشستگان درج خواهد شد؟
محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در این باره گفته است: ما توافق کردیم که از برج ۹ یعنی آذرماه، ۴۰ درصد متناسب سازی برای همه بازنشستگان کشور اجرا شود؛ برج ۱۰، ۱۱ و ۱۲ همه بازنشستگان این ۴۰ درصد را دریافت کنند؛ سال بعد هم ۳۰ درصد اعمال شود.
رضا فیضی نژاد، معاون فنی و امور بیمه ای صندوق بازنشستگی کشوری نیز تأکید کرده که تا «پایان امسال» حقوق بازنشستگان کشوری با اعمال اجرای ۴۰ درصد متناسب سازی به حساب بازنشستگان واریز می شود.
بنابراین در ۳ ماه باقیمانده از سال ۱۴۰۳ نیز حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری همراه با اعمال متناسب سازی واریز خواهد شد.
چرا مبلغ متناسب سازی در ماه آذر کسر شد؟
حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری در ماه آذر همراه با اعمال متناسب سازی پرداخت شد اما کاهش مبلغ متناسب سازی در ماه آذر به نسبت ماه قبل از آن باعث انتقاد بازنشستگان شد.
در روزهای گذشته برخی از بازنشستگان به ویژه بازنشستگان تامین اجتماعی خبر داده اند که مبلغ متناسب سازی در فیش حقوقی آنها ۵۰، ۱۰۰ یا ۲۰۰ هزار تومان بوده است، در حالی که آنها در ماه آبان مبلغ بیشتری با عنوان متناسب سازی دریافت کردند.
هنوز مشخص نیست کاهش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری در ماه آذر نسبت به ماه آبان چیست و سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری در این خصوص توضیحی ارائه نکرده اند.
این در حالی است که در روز یکشنبه ۲ دی ۱۴۰۳ محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی خبر داد که مجلس منابع لازم برای اعمال متناسب سازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ را در نظر گرفته است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، ۴۰ درصد متناسب سازی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۳، ۳۰ درصد از آن در سال ۱۴۰۴ و ۳۰ درصد دیگر در سال ۱۴۰۵ اجرا خواهد شد.
حقوق بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۴ چقدر افزایش می یابد؟
معاون فنی و امور بیمه ای صندوق بازنشستگی کشوری درباره میزان افزایش حقوق بازنشستگان این صندوق توضیحاتی ارائه داد.
رضا فیضی نژاد با اشاره به ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم توسعه که براساس آن دولت مکلف شده تا افزایش حقوق بازنشستگان کشوری را به میزان ۹۰ درصد حقوق و مزایای مشمول برداشت کسور شاغلان مشابه و همتراز در سال ۱۴۰۳ اجرایی کند، اظهار کرد: از آنجایی که قانون از سال ۱۴۰۳ اجرایی شده و در سال دوم دولت مکلف است تا ۳۰ درصد از قانون را اجرا و در مجموع به میزان ۷۰ درصد از حقوق و مزایای مشمول برداشت کسور شاغلان مشابه و همتراز را در سال ۱۴۰۴ اجرایی کند.
فیضی نژاد گفت: برای تامین احکام متناسب سازی بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۴ به ۹۲ همت بودجه نیاز است و حتما با تامین اعتبار از ابتدای سال ۱۴۰۴ احکام جدید بازنشستگان صادر و این موضوع نیز اجرا خواهد شد. البته پیش از این، بودجه متناسب سازی حقوق بازنشستگان صندوق های کشوری، لشکری و فولاد در لایحه ارسالی دولت به مجلس شورای اسلامی حدود ۱۰۴ همت تعیین شده بود که در نهایت با رایزنی های صورت گرفته این رقم به ۱۶۰ همت افزایش یافت که با احتساب ۲۵ همت بابت معوقات ناشی از اعمال متناسب سازی سال ۱۴۰۳ در بودجه سال ۱۴۰۴، در مجموع ۱۸۵ همت برای سال آینده جهت اعمال متناسب سازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشکری و فولاد و معوقات متناسب سازی امسال، مورد موافقت قرار گرفته است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که با اعمال ۷۰ درصد ناشی از اجرای متناسب سازی در سال اول و دوم برنامه هفتم، به طور میانگین چقدر به حقوق بازنشستگان کشوری افزوده خواهد شد؟ بیان کرد: در سال ۱۴۰۴ با اجرای ۳۰ درصد دیگر از اجرای متناسب سازی و همچنین افزایش ۲۰ درصد حقوق بازنشستگان به دلیل افزایش سنواتی، ۵۰ درصد به حقوق بازنشستگان اضافه خواهد شد که بر این اساس به طور میانگین ۴ میلیون تومان به حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ افزوده می شود.
علت کاهش حقوق واقعی بازنشستگان چیست؟
کاظم فرج اللهی اعلام کرد ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی موجب کاهش حقوق واقعی بازنشستگان می شود.
فرج اللهی فعال صنفی کارگران و بازنشستگان در ارتباط با مستمری زمان بازنشستگی کارگران و کاهش معنادار آن به نسبت حقوق زمان اشتغال کارگر گفت: ظلم قانونی به بازنشستگان از همان روز اول و هنگام محاسبه اولین حقوق ماهیانه بازنشستگی آغاز می شود. ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی را این گونه تعریف می کند: «یک سی ام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه». این ماده تبصره ای نیز دارد که مشکل اصلی در همین تبصره است؛ این تبصره می گوید «متوسط مزد یا حقوق عبارت است از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که براساس آن حق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار».
او اضافه می کند: معنای ساده و کلی دستور العمل بالا این است: بخش مهمی از مزد واقعی کارگر یعنی مزایای مزدی در هنگام محاسبه مستمری بازنشستگی کنار گذاشته شده و در تعیین حقوق بازنشستگی مورد محاسبه قرار نمی گیرد و این اولین گام ظلم است. در گام دوم به کمک فرمول قید شده در تبصره، که بر متوسطِ (میانگین) دو سالِ آخر دلالت دارد، عملا همان مزد پایه نیز کاهش داده می شود چراکه ضریب حقوق پرداختی به حداقل حقوق در نظر گرفته نمی شود.
فرج اللهی در توضیح بیشتر با تاکید بر اینکه با فرمول ماده ۷۷، نسبت دریافتی بازنشستگان به حداقل مزد کمتر از نسبت حقوق زمان اشغال آن ها به حداقل دستمزد می شود؛ می گوید: در پنج دهه گذشته، در نتیجه سیاست های اقتصادی، همواره نرخ تورم از ۲۵ درصد بیشتر بوده است. نرخ تورم مثلا ۳۰ درصدی به معنیِ افزایش ۳۰ درصدیِ قیمت کالاها است در نتیجه از قدرت خرید یا «مزد و حقوق واقعی» به همین نسبت کم می شود. برای جبران نسبی این کاهش در پایان سال عدد ریالیِ مزد یا «مزد اسمی» کارگران شاغل و حقوق بازنشستگان را نسبت به سال قبل مقداری افزایش می دهند.
او یک مثال می زند: فرض کنیم در سال (فرضی) ۱۴۰۰ حداقل مزد ۱۰۰ تومان و مزد آقای «الف» ۱.۵ برابر حداقل مزد یعنی ۱۵۰ تومان و تورم نیز ۳۰ درصد است. باز هم فرض کنیم در سال بعد (۱۴۰۱) همه مزد و حقوق ها به اندازه نرخ تورم (۳۰ درصد) افزایش یافته؛ یعنی حداقل مزد ۱۳۰ تومان و مزد آقای الف باز هم ۱.۵ برابر حداقل یعنی ۱۹۵ تومان تعیین شده باشد. وقتی مزد اسمی (عدد ریالی مزد) به اندازه تورم زیاد می شود به این معناست که قدرت خرید به اندازه قدرت خرید سال گذشته حفظ شده است یعنی با ۱۹۵ تومان می توانی همانقدر کالا خرید کنی که سال قبل با ۱۵۰ تومان می توانستی! به گفته دیگر «مزد واقعی» شما افزایش نیافته است.
فرج اللهی ادامه می دهد: حالا با این فرض که آقای الف در تمام ماه های دو سال آخر نه غیبت یا کسری کار داشته که دریافتی او کمتر از ۱.۵ برابر و نه گاهی اضافه کاری کرده که دریافتی او از ۱.۵ برابر بیشتر بشود، مجموع مزدِ دو سال یا بیست و چهار ماه آخر و بعد متوسط دو سال و بالاخره مستمری بازنشستگی او براساس فرمول ماده ۷۷ و تبصره آن (متوسط مزد ماهیانه دو سال آخر)، مبلغ ۱۷۲.۵ تومان می شود.
این فعال صنفی بازنشستگان می افزاید: در حالی که مزد آقای الف در تمامی ماه های دو سال آخر همیشه ۱.۵ برابر حداقل مزد بوده، میانگین بدست آمده ۱۷۲.۵ تومان و کمتر از ۱.۵ برابر حداقل مزد استخراج می شود! در این مثال ۱.۳۲ برابر حداقل مزد است. این همان نسبتی است که به آن ضریب برقراری مستمری گفته می شود و در این روش تقریبا ۱۷.۴ درصد کمتر از میانگین واقعی است. این فروکاهش مستمری در واقع اجحاف محاسباتی است که هیچ توجیه منطقی ندارد و برای تغییر آن باید کنشگری کرد.
اما راه حل جلوگیری از این اجحاف محاسباتی و سرکوب مزدی چیست؛ فرج اللهی در پاسخ می گوید: راه گریز این است که هنگام برآورد متوسط دو سال آخر، به جای عدد ریالی یا مزد اسمیِ ۲۴ ماهِ آخرِ هر کارگر «ضریب حقوق» یا نسبتِ مزد پایه هر ماه به حداقل مزد همان سال به عنوان مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی در نظر گرفته شود و متوسط گیری ماده ۷۷ روی این ضریب به عمل بیاید؛ در این صورت، حقوق ماهانه این مستمری بگیر ۱.۵ برابر حداقل مزد هر سال استخراج می شود. و البته این نسبت بایستی در تمام سنوات مستمری بگیری حفظ شود و برقرار بماند.
