شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت شصت و سوم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت شصت و سوم:
۵-۲-۳ شرکت هواپیمایی آسمان: در فرودگاه امام خمینی (ره) سومین آشیانه هواپیما به‌منظور تعمیرات نیمه سنگین و سنگین به‌وسیله شرکت هواپیمایی آسمان احداث شد. طول دهانه آن هفتادوشش متر و عرض آن هفتادوپنج متر و ارتفاع مفید آن بیست‌وپنج متر است و درمجموع مساحت آن پنج هزار و شش‌صد و هشتادوپنج مترمربع است. با توجه به تزریق تدریجی اعتبار، این پروژه در اواخر سال ۱۳۹۳ به بهره‌برداری رسید.
اگرچه شرکت هواپیمایی آسمان به‌صورت یک شرکت کاملا دولتی اداره نمی‌شود ولی می‌توان اذعان کرد که مدیریت و بهره‌برداری از این آشیانه می‌تواند به‌گونه‌ای خصوصی تلقی شود و امکان رقابت را در این فرودگاه فراهم آورد. اگرچه برای مدتی امکان بهره‌برداری کامل از این آشیانه برای شرکت هواپیمایی آسمان پیش نیامد اما در اوایل سال ۱۳۹۵ با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان آن شرکت و شرکت تعمیر و نگهداری‌های تک (کشور آلمان) مقرر شد شرکت مذکور به‌منظور شروع فعالیت خود بخشی از فضای آشیانه را به‌صورت اجاره مورد بهره‌برداری قرار دهد و در برخی موارد نیز با شرکت هواپیمایی آسمان همکاری داشته باشد.
۶-۲-۳ واگذاری تسهیلات پایانه بار هوایی
تسهیلات پایانه بار هوایی ساختمانی است که برای بسته‌بندی و قراردادن بسته‌های صادراتی داخل محفظه‌های بارگیری یکسان و آماده‌سازی و نگهداری آنها تا زمان پرواز و ارسال به داخل هواپیما و همچنین تفکیک محفظه‌های بارگیری یکسان وارداتی و جداکردن بسته‌ها و نگهداری آنها تا زمان تحویل به مشتری و ارسال داخل کامیون‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. برای فرودگاه امام خمینی (ره) ایجاد یک پایانه بار هوایی با ظرفیت جابه‌جایی چهارصد و پنجاه‌هزار تن بار در سال پیش‌بینی شده بود که با نصب تجهیزات جدید قابلیت توسعه تا شش‌صد هزار تن بار را داشته باشد ولی به جهت عدم تأمین اعتبار مالی در شمار اولویت‌های برنامه اجرایی قرار نمی‌گرفت.
۱-۶-۲-۳ مشارکت سه شرکت: با نزدیک‌شدن زمان راه‌اندازی فرودگاه جدید و کمبود اعتبار برای احداث پایانه بار هوایی سازمان هواپیمایی کشوری به‌منظور ایجاد و ساخت مشترک پایانه بار هوایی موقت به‌وسیله شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت هواپیمایی آسمان و شرکت فرودگاه‌های کشور جلسه‌ای را در مورخ هجدهم آذرماه ۱۳۸۱ برقرار کرد که به شرح زیر اتخاذ تصمیم صورت پذیرفت:
۱- به‌منظور ایجاد تسهیلات و راه‌اندازی پایانه بار هوایی مقرر شد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت هواپیمایی آسمان و شرکت فرودگاه‌های کشور با مشارکت یکدیگر و مدیریت واحد و به ترتیب با نسبت چهل‌وپنج، سی‌وپنج و بیست درصد سهام فعالیت مشترکی را از تاریخ امضای صورت‌جلسه شروع و حداکثر تا دو سال به پایان رسانند.
۲- تا زمان بهره‌برداری از پایانه بار هوایی اصلی از محل شماره چهارده به‌عنوان پایانه بار هوایی موقت بهره‌برداری شود؛ به‌طوری‌که در اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۲ جابه‌جایی بار هوایی در فرودگاه امام خمینی (ره) انجام پذیرد.
۳- هر یک از شرکت‌های فوق در هیئت‌مدیره شرکت در شرف تأسیس یک عضو و با حق رأی مساوی خواهد داشت. مدیرعامل شرکت جدید از طرف هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و رئیس هیئت‌مدیره از طرف شرکت هواپیمایی آسمان تعیین و معرفی می‌شوند.
۴- آقای حدیدی به نمایندگی از شرکت‌های مذکور جهت انجام فعالیت‌های ایجاد و راه‌اندازی پایانه بار هوایی موقت تعیین و به شرکت فرودگاه‌های کشور معرفی می‌شود تا نسبت به پیگیری امور اقدام کند.
۵- اگرچه این طرح مورد موافقت شرکت‌های مذکور قرار گرفت ولی با توجه به ماهیت دولتی آنها و نیاز به رعایت مقررات دولتی اجرای آن امکان‌پذیر نشد.
ادامه دارد
