شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت شصت و چهارم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابهجایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت شصت و چهارم:
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران: علاوه بر آن در مرداد ماه ۱۳۸۲ کمیته بهره‌برداری فرودگاه امام‌خمینی(ره) با بررسی تقاضای شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر واگذاری زمین برای احداث پایانه بار هوایی تعیین تکلیف و نحوه واگذاری زمین جهت احداث پایانه بار هوایی را به عهده شرکت فرودگاه‌های کشور و شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران قرار داد. البته هنگام بحث یکی از اعضای کمیته مخالفت خود با واگذاری زمین برای احداث پایانه بار هوایی به آن شرکت را اعلام و اعتقاد داشت که باید این پروژه به‌طور مستقل به‌وسیله بهره‌بردار فرودگاه و یا بهره‌بردار دیگری و نه به‌وسیله یک شرکت هواپیمایی اجرا شود زیرا امروزه پایانه بار هوایی عموما همانند پایانه مسافری تعلق به بهره‌بردار فرودگاه دارد.
در هر حال با این تصمیم‌گیری شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در آن زمان با توجه به عدم تأمین سرمایه برای شروع پروژه نتوانست آن طرح را به اجرا درآورد.
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران چند سال بعد سرمایه‌گذاری برای ایجاد پایانه بار هوایی هوشمند با ظرفیت پذیرش ۴۵۰ هزار تن بار در سال را مورد تصمیم‌گیری قرار داد.
طرح اولیه این پروژه در سال ۱۳۸۶ شکل گرفت که در آن زمان مذاکراتی میان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت تام ایران خودرو انجام شد و در اوایل سال ۱۳۸۷ قرارداد اجرای پایانه بار هوایی منعقد شد و شرکت ابنیه البرز نیز به عنوان مشاور انتخاب شد. مبلغ قرارداد ۳۲۴ میلیارد ریال است. مساحت سطح مسقف پایانه بار هوایی ۲۵ هزار متر مربع است که با نصب تجهیزات بیشتر قابلیت ارتقای جابهجایی بار به میزان ۶۰۰ هزار تن در سال را خواهد داشت. این پایانه دارای ۱۲ ورودی بوده و توانایی هر ۵۲ ثانیه جابهجایی یک واحد بسته بار را داراست و برای بارهای خاص مانند مواد غذایی فاسد شدنی سردخانه‌های مخصوص با دمای متفاوت و جهت نگهداری گل و مواد رادیواکتیو و منفجره نیز انبارهای ویژه تعبیه شد.
با اجرای این پروژه و واگذاری تسهیلات و بهره‌برداری پایانه بار هوایی به شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بهره‌بردار دولتی فرودگاه امام خمینی(ره) دارای پایانه بار هوایی مستقل به‌وسیله بهره‌بردار فرودگاه نیست.
با اتمام فعالیت‌های ساختمانی در سال ۱۳۹۱ پایانه بار هوایی برای راه‌اندازی و بهره‌برداری آماده شد.
اگر چه سرمایه‌گذاری این پایانه بار از طریق یک شرکت دولتی انجام پذیرفت ولی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت مدیریت و بهره‌برداری از پایانه بار هوایی در فرودگاه امام را از طریق یک شرکت غیر دولتی انجام دهد و در این راستا با شرکت خدمات فرودگاهی، بار هوایی، مسافرت هوایی و جهانگردی (گروه سان) قرارداد منعقد کرد تا مدیریت و بهره‌برداری آن را عهده‌دار شد.
در اواخر نیمه دوم سال ۱۳۹۵ با توجه به بدهی زیاد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) و عدم توانایی پرداخت آن طی امضای صورتجلسه‌ای میان مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و مدیرعامل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) و تأیید وزارت راه‌وشهرسازی مقرر شد تا انبار هوشمند بار هوایی هما (پایانه بار هوایی) در جنوب شرق شهر فرودگاهی که فقط اعیانی آن متعلق به آن شرکت است پس از ارزیابی به منظور تهاتر بدهی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در اختیار شرکت شهر فرودگاهی قرار گیرد.
ادامه دارد
