◄ 50 درصد درآمدهای ترانزیتی ایران ظرف 10 سال از دست می رود

به تازگی خبرگزاری دولت گزارشی را با عنوان سهم ایران از ترانزیت جهانی منتشر کرده و تاکید داشته است که تعلل ایران در کسب سهم خود از ترانزیت منطقه، به نفع رقباست و موجب کاهش جدی منافع ملی ایران خواهد شد.

این در حالی است که ایران با ۱۵ همسایه، بیشترین تعداد همسایگان را بعد از روسیه و چین در اختیار دارد؛ همچنین وجود ۲۰ هزار کیلومتر راه ترانزیتی و حضور در نقطه تمرکز مهم ترین راه های ارتباطی منطقه، به ایران ظرفیتی بی نظیر در حوزه ترانزیت داده است.

ظرفیت 80 میلیون تنی ایران در ترانزیت

در بخش دیگری از این گزارش تاکید شده است که افزایش جذابیت مسیرهای موازی با ایران می تواند منافع ترانزیتی کشور را در مقابل رقبا کاهش دهد.

بر اساس پژوهش های موجود، ظرفیت ایران برای ترانزیت، دست کم ۸۰ میلیون تن در سال است، این در حالی است که میزان ترانزیت از ایران در سال ۹۹ فقط ۵.۳۵ میلیون تن بوده است.

مطالعه بیشتر:

زنگه زور کریدوری ترانزیتی یا ابزار فشار سیاسی و درگیر کردن ایران؟

 تاسف بارتر اینکه، میزان ترانزیت کالا از ایران نسبت به سال ۹۲ کاهش بیش از ۵۰ درصدی را تجربه کرده و از ۱۲.۱۲ میلیون تن به مقدار یاد شده رسیده است.

موانع داخلی و خارجی رشد ترانزیت

موانع خارجی پیش روی توسعه ترانزیت این گزارش بخشی از موانع توسعه ترانزیت را به عوامل خارجی مربوط دانسته است. برای مثال ترکیه به عنوان اصل ترین رقیب ایران در ترانزیت منطقه، ترجیح می دهد مسیر تجارت چین به اروپا به جای عبور از ایران، از کشورهای «دنیای ترک» و از کریدور «ترانس خزر» عبور کند.

در نتیجه با سرمایه گذاری قابل توجه بر توسعه این کریدور از جذابیت های مسیر عبوری از ایران می کاهد. مثال دیگر، فعالیت امارات و عربستان در ایجاد و توسعه کریدور «عرب مد» است. این دو کشور با جلب رضایت هند به عنوان یکی از اصلی ترین ذی نفعان کریدور شمال_جنوب عبوری از ایران، منافع ایران را تحت شعاع قرار داده اند.

تلاش جمهوری آذربایجان برای توسعه کریدور «زنگزور» که از حمایت صهیونیست ها برخوردار است از دیگر اقدامات رقبای منطقه ای برای به حاشیه راندن ایران است. در طرف غرب کشور، دولت عراق نیز به دلیل اشتیاق به ایجاد مسیر موازی کریدور شمال_جنوب ایران، سال هاست اقدام اساسی برای تکمیل پروژه راه آهن بصره_شلمچه انجام نداده است؛ آن هم در حالی که ایران در بره ای حاضر شد هزینه های این پروژه را تقبل کند.

دلیل اصرار ایران به این پروژه، تکمیل کریدور شرق به غرب عراق برای اتصال ریلی ایران به سوریه است.این گزارش در کنار بازتاب موانع خارجی توسعه ترانزیت، به مشکلات و موانع داخلی نیز پرداخته است.

از دلایل مهم ترجیح کشورهای منطقه برای استفاده از مسیرهای جایگزین ترانزیتی ایران، هزینه بالای ترانزیت از ایران است. همچنین، با وجود کوتاه تر بودن مسیر ترانزیت هند به افغانستان از بندر چابهار، هزینه ترانزیت هند از مسیر پاکستان به افغانستان کمتر است.

یک علت این مساله به انحصار قیمت گذاری کشتیرانی جمهوری اسلامی در نبود شرکت های رقیب بازمی گردد. البته هزینه های امنیتی با وجود برخی ناامنی ها در مرزهای کشور عامل دیگری است که می تواند در این زمینه اثرگذار باشد.

در بخشی از این گزارش تاکید شده است که تبدیل ایران به چهار راه ترانزیتی جهان است که علاوه بر بی اثر کردن تحریم ها، با افزایش گردشگری تجاری و تفریحی، همگرایی در منطقه را به نفع ایران افزایش می دهد.