◄ ادای دین به ایمنی حملونقل
نشست «روز ملی ایمنی و حملونقل» با همکاری گروه تخصصی ارتباطات و حملونقل انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات ، جمعیت طرفداران ایمنی راه هاوشبکه خبری صنعت حمل و نقل"تین نیوز" در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار تیننیوز؛ نشست روز سهشنبه، ۱۲ اردیبهشت به همت گروه ارتباطات و حملونقل انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با همکاری شبکه خبری صنعت حمل و نقل "تین نیوز"وجمعیت طرفداران ایمنی راهها در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با حضور استادان دانشگاه، مسئولان جمعیت طرفداران ایمنی راه هاو اصحاب رسانه در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.
در آغاز این مراسم، مژگان اثباتی، قائممقام مدیرمسئول شبکه اطلاعرسانی تیننیوز و دبیر گروه تخصصی گروه حملونقل و ارتباطات هدف از تشکیل این گروه تخصصی و برگزاری چنین نشستهایی را ارتباط بیشتر عناصر منفرد حوزه ارتباطات و حملونقل دانست و گفت: هدف از تشکیل این انجمن این بود که صنعت بزرگ حملونقل که تأثیرات بسیاری بر بخشهای مختلف کشور دارد را با رشته ارتباطات پیوند بدهیم و یک فضای گفتگو بین مهندسان و اهالی صنعت با دانشگاهیان ایجاد کنیم، این گروه در اواسط سال گذشته به همت آقای دکتر خانیکی توانست مجوز فعالیت را کسب کند و ما توانستیم اولین نشست تخصصی این انجمن را در نمایشگاه مطبوعات برگزار کنیم که این نشست بازخورد بسیار خوبی داشت.
اثباتی همچنین دنباله سخن را گرفت و در خصوص ضرورت توجه به رسانههای تخصصی گفت: امروز تمامی اهالی رسانه بهضرورت وجود رسانههای تخصصی و برگزاری چنین نشستهایی پی بردهاند و متفقالقول هستند که باید به رسانههای تخصصی بهای بیشتری داده شود، رسانههای عمومی با ارتباطات دولتی که دارند میتوانند مشکلات خود را مرتفع کنند اما رسانههای تخصصی از چنین شرایطی محروم هستند بنابراین میطلبد که هم دولت و هم بخش خصوصی توجه ویژهای به این رسانهها داشته باشند تا رسانههای تخصصی بتوانند روزبهروز پیشرفت کنند.
در ادامه مراسم رئیس هیئتمدیره انجمن طرفداران ایمنی راه در میزگرد تخصصی روز ایمنی گفت: شاید در حضور اساتید احتیاجی نباشد که در خصوص اهمیت حملونقل در توسعه اقتصادی کشور صحبت کنم، اما در همین حد بگویم که 8 درصد از تولید ناخالص ملی مربوط به بخش حملونقل است، همچنین 8 درصد اشتغال را بر عهده دارد، حملونقل جادهای 90 درصد بار و مسافر کشور را جابهجا میکند و متأسفانه دچار یک چالش بزرگ هم هست، این چالش مسئله سوانح رانندگی است.
به گزارش خبرنگار تیننیوز؛ محمد بخارایی ادامه داد: دلیل این همافزایی و نشست این است که یک باوری در جامعه شکلگرفته، مبنی بر اینکه سوانح رانندگی لازمه ماشینی شدن زندگی است و اصلاً ماشین خلقشده که جان و مال انسانها را از میان ببرد و این تبدیل به یک باور شده، تأسف ما از این است که ضریب خطرپذیری ما در کشور و خصوصاً در بخش رانندگی بالا است و به همین دلیل موضوع سوانح رانندگی در سطوح مختلف خیلی جدی گرفته نمیشود.
بخارایی گفت: در سال 84 متأسفانه 28 هزار نفر کشته در سال داشتیم و در پایان سال 95 به عدد 16 هزار کشته رسیدیم و ما به خاطر این برد اجتماعی از همهکسانی که در این امر دخیل بودند قدردانی میکنیم و به اعتبار اینکه نقش عامل انسانی 70 درصد در سوانح است، میتوانیم بگوییم مردم هم تلاش کردند و زحمت کشیدند تا به چنین رقمی برسیم.
محمد بخارایی اظهار داشت: خوشبختانه از آغاز سال جاری به تدبیر کارگروه آموزش و فرهنگسازی کمیسیون ایمنی راهها و پذیرش شورای فرهنگ عمومی، روز ملی ایمنی حملونقل در تقویم کشور ثبت شد و این شد یک تمرکز جدید و تبدیل به نماد همکاری مردم و مسئولان برای حملونقل بدون حادثه شد.
رئیس اسبق سازمان راهداری گفت: به تعبیر ما این روز ملی میتواند یک پیام داشته باشد، هرکسی به تعبیر خودش نگاهی دارد، اما از نگاه ما پیام روز ملی ایمنی این است که حملونقل بدون حادثه حق مردم است، حق فرزند است که والدینش کشته نشوند، حق رانندگان است که ایمنی داشته باشند و بتوانند از این راه ارتزاق کنند.
رئیس هیئتمدیره انجمن طرفداران ایمنی راه گفت: این فعال بخش خصوص اظهار داشت: ما به مناسبت این روز یک شعار آرمانی هم در نظر گرفتهایم و آن شعار این است که حملونقل ما باید بدون حادثه انجام شود، اصلاً ما نمیگوییم سوانح و حوادث کم بشود، ما میگوییم این سوانح باید به صفر برسد، به اعتقاد من باید این شعار را بدهیم و بخواهیم و از دیگران انتظار داشته باشیم تا این تبدیل به یک شعار ملی شود و به این شعار پرداخته شود، اگر شرایط به این شیوه پیش نرود، آن باور غلطی که عرض کردم ادامه خواهد داشت و تلفات کاهش پیدا نمیکند.
بخارایی همچنین گفت: به نظر من محتوای این روز باید حملونقل بدون حادثه باشد، بنابراین ما باید از این فرصت استفاده بکنیم و حملونقل بدون حادثه را مطالبه بکنیم، زمانی که مردم با حقوق خود آشنا بشوند، این حقوق را مطالبه خواهند کرد و وظیفه ما گفتن از این حقوق است و امیدواریم مردم بااطلاع از این حقوق هم انتظارات بیشتری از مسئولین پیدا کنند و هم یک بازنگریای در رفتارهای خود داشته باشند.
بخارایی گفت: مردم باید اهمیت موضوع ایمنی حملونقل را درک کنند، ما به دفاتر استانی انجمن طرفداران ایمنی راهها گفتیم که با استفاده از تمام امکاناتی که در اختیاردارند از روزنامههای محلی گرفته تا صداوسیما از همه و همه استفاده کنند و این روز را به مردم بشناسانند و به هر صورت، حضوری جدی داشته باشند.
او ادامه داد: از آقای وزیر راه و شهرسازی درخواست کردیم که در این خصوص فعال باشند و همچنین از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری درخواست کردیم که موضوع ایمنی حملونقل را در برنامههای خود بگذارند و توجه ویژهای به این مسئله داشته باشند، به نظر ما ایمنی راه میتواند برنامه اصلی هر رئیسجمهوری باشد و یا حتی در مقیاس شهر و روستا هم کاندیداها باید به این موضوع توجه کنند.
در ادامه مدیرعامل انجمن طرفداران ایمنی راهها نیز به ارائه نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: سیستم حملونقل و جادهای ما بهگونهای است که با یک تخلف و حادثه باید خسارات فراوانی به جامعه تحمیل شود لذا باید با تغییر رویکرد ضمن هماهنگی با همه بخشها از توان مردم هم برای مقابله با حوادث استفاده شود.
غروی گفت: در حوادث جادهای نباید فقط کاربران را مقصر بدانیم بلکه لازم است در طراحی سیستمهای حملونقل و جادهای هم تجدیدنظر شود تا بتوانیم ایمنی جادهها را تقویت کرده و حوادث ر ا کاهش دهیم.
او ادامه داد: انسانمحوری و توجه به رفاه مردم در رویکردهای جدید موردتوجه جدی است و مسئولان و مردم باید در کنار یکدیگر بتوانند با برنامهریزی مدون نسبت به ایمنسازی جادهها همت کنند.
این فعال مردمی اظهار داشت: ایمنسازی جادهها، خودروها و آموزش مردم برای ارتقاء فرهنگ ایمنی در جادهها باید از سوی همه دستاندرکاران موردتوجه قرار گیرد که در این راستا با راهاندازی کمیسیون راهها گامی در مسیر ایمنسازی راههای مواصلاتی برداشتهشده است.
مدیرعامل انجمن طرفداران ایمنی راهها با تأکید بر اهمیت مشارکتهای مردمی در ارتقای ایمنی اظهار داشت: امروزه باور عمیق داریم که هیچ کاری بدون مشارکت مردم به موفقیت نمیرسد و تا شهروندان درگیر مسائل جدی نشوند کاری جلو نمیرود لذا با فعالیت تشکلهای مردمنهاد غیردولتی امیدواریم بتوانیم با آموزش و فرهنگسازی به افزایش ایمنی این حوزه کمک شود.
بهروز غروی در خصوص جمعیت طرفداران ایمنی راه ها گفت: جمعیت طرفداران ایمنی راهها چون غیردولتی است زمینه جذب افراد علاقهمند بهسلامت انسانها را فراهم کرده و افرادی علاقهمند و دلسوز که حوادث جادهای آنها را بیش از دیگران متأثر کرده و مسئولیت بیشتری در خود احساس میکنند وارد کارشده و تلاش میکنند با فرهنگسازی به کاهش حوادث کمک کنند.
پژوهشگر حوزه ایمنی حملونقل بیان کرد: تشکلهای مردمی با حضور در عرصههای مختلف برای بهبود شرایط رفتوآمد در جادهها نقشآفرین هستند و میتوانند ترافیک و حوادث را به حداقل برسانند که تلاش میکنیم با ترویج نظام خودکنترلی و جلوگیری از رفتارهای ناهنجار زمینه قانونگرایی در جامعه تقویت شود.
غروی گفت: باید فعالیتهای ما بهگونهای باشد تا بیتوجهی به قانون یک هنجارشکنی و کاری ناپسند تلقی شود و افراد خاطی مطرود جامعه شوند تا هر کس خود را ملزم بداند با رعایت قانون در رانندگی و جادهها سفری ایمن را محقق کند.
او همچنین بیان کرد: در اتحادیه ایمنی جادهها ۱۴۵ عضو از ۹۵ کشور جهان عضو هستند و با حضور در عرصههای ایمنی در مسیر تأمین سلامت انسانها تلاش میکنند که در ایران هم از سال ۸۸ با شکلگیری خانه حملونقل و جمعیت طرفداران ایمنی راهها زمینه حضور نهادهای مردمی در فعالیتهای مهم و زیربنایی که با اقتصاد و سلامت مردم ارتباط دارد فراهمشده و جمعیت طرفداران ایمنی راهها فعالشدهاند.
غروی در خصوص آمارهای جهانی در حوزه ایمنی گفت: بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2007 رتبه ایران بین 178 کشور در تصادفات جادهای 168 بوده، اما در سال 2011 بین 180 کشور به 177 رسیده است، نکته اینجاست که اشتباههای ساده مردم نباید به جراحت و مرگ ختم شود.
غروی گفت: باید از مردم پرسید اکنون در جادهها احساس امنیت میکنند یا نه؟ افزون بر این مسئله ایمنی فعالیت فرا بخشی است، بنابراین باید همه سازمانهای درگیر در این حوزه با یکدیگر همکاری کنند.
مؤلف کتاب سیر تحول سیستم مدیریت ایمنی راه در جهان (معرفی مبانی اولیه سیر تحول) اظهار داشت: حدود 30 تا 35 درصد بودجه سلامت به قربانیان حوادث رانندگی اختصاص پیدا میکند، این در حالی است که حدود ده میلیون نفر در تصادفات جادهای کشور نانآور خانواده را ازدستدادهاند.
همچنین مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز در این مراسم حضور داشت؛ شیرین احمد نیا، در آغاز سخن اظهار داشت: از هر زنی (متعلق به هر گروه اجتماعی اقتصادی) بپرسید تاکنون پیشآمده که در جریان تردد در وسایل حملونقل عمومی احساس عدم امنیت کنند بسیار بعید است که جواب منفی بدهد!
احمد نیا ادامه داد: طبق گزارش زنان در پیمایشی در مکزیکوسیتی 64 درصد زنان هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی مورد آزار و تعرض قرارگرفتهاند!
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: در پیمایشی در مورد سیستم متروی نیویورک 63 درصد زنان اظهار داشتند که اذیت و آزار جسمانی یا بدنی را تجربه کردهاند و 10 درصد نیز موردحمله یا تعرض جنسی sexual assault قرارگرفته بودند.
مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین بیان کرد: اگر آمار ایمنی حملونقل در سراسر جهان را باهم مرور کنیم با ارقام هراسانگیزی مواجه میشویم! تبعات احساس عدم امنیت زنان در حملونقل شهری.
احمد نیا گفت: وسایل حملونقل ناایمن میتواند منجر به این شود که زنان، شیوهی تردد خودشان modes of transportation را تغییر بدهند! یا اساساً تعداد سفرهای درونشهریشان را کاهش دهند! نتیجهی عدم احساس ایمنی برای حرکت در شهر: موجب کاهش درآمد خانوارها میشود چراکه زنان از دستیابی به فرصتهای آموزشی و شغلی بازمیمانند!
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: عدم امنیت در حملونقل شهری، به محیطزیست هم لطمه میزند. زنان متعلق به گروههای درآمدی بالاتر که به خاطر ترس از اینکه پیاده یا با دوچرخه یا با استفاده از وسایل نقلیهی عمومی عبور و مرور کنند، از وسایل نقلیهی شخصی یا تاکسی استفاده میکنند که به آلودگی بیشتر هوا میانجامد!
عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران اظهار داشت: نباید فراموش کرد که متغیرهای دیگری هم بر آسیبپذیری تأثیر میگذارند و بهعنوانمثال، طبقهی اجتماعی، قومیت، سن و نظایر آن در مورد آسیبپذیری زنان، تاثیرمیگذارند و همه زنان بهطور یکسان در معرض ناایمنی قرار ندارند همانطور که سایر گروهها مثلاً کودکان اعم از دختر و پسر یا افراد متعلق به اقلیتهای قومی نیز در معرض اینگونه ناامنیها قرار دارند!
مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین گفت: خدمات وسایل نقلیهای مثل اووبر یا اسنپ در ایران که فرد میتواند رانندگان مؤنث را انتخاب کند اپلیکیشنهایی هم هست (در هند، یمن، لبنان و سایر کشورها) که شهر را برحسب سطوح ایمنی منطقه بندی میکند؛ برحسب گزارش زنان از مناطق یا ایستگاههای حملونقل شهری امنتر یا ناامنتر در «نقشهی امنیت تردد شهری» و در دسترس مخاطبان برای سفرهای شهری است!
نمونهاش اپلیکیشن Safecity که گزارشهای زنان از تعرض جنسی، یا خشونت را جمعآوری و روی نقشه منعکس میکند!
احمد نیا ادامه داد: واقعهی تجاوز گروهی به دانشجوی پزشکی در سال 2012 در هند ایدهی راهاندازی Safecity را به ذهن خانم داسیلوا آورد: زنان روایتهایشان از حملات و سوء رفتارهایی که تجربه کرده بودند را گزارش میکردند، اینها در معرض دید عمومی قرار میگرفت و بر اساس شناسایی منطقه و حوزهی همسایگی، اقدامات فعالان محلی و حمایت گری شکل میگرفت!
احمدنیا گفت: مکزیکوسیتی، سوتهای رایگان برای اطلاعرسانی سوء رفتار در اختیار مسافران مؤنث در مترو قرار میدهد! شهرهایی مثل توکیو، ریودوژانیرو و دبی، در زمره شهرهایی هستند که بهعنوانمثال، تاکسیهای مختص زنان، اتوبوسهای مختص زنان، یا کوپههای قطار یا متروی مختص زنان دارند!
شیرین احمدنیا اظهار داشت: یک پژوهش در بریتانیا که توسط وزارت ترابری و حملونقل صورت گرفته نشان داده که زنان و مردان ترجیحات متفاوتی درزمینهٔ ی تأمین ایمنی وسایل حملونقل عمومی داشتهاند. زنان ترجیح دادهاند که کارکنان و نیروی انسانی حاضر در وسایل نقلیه افزایش پیدا کنند (حضور عامل انسانی)، درحالیکه مردان به تقویت سیستم نظارتی تکنولوژیک (دوربینهای نظارتی ویدئویی /دوربینهای مداربسته) اشارهکردهاند.
احمدنیا گفت: یک دغدغهی زنان در مورد دوربینهای مداربسته این بوده که اینها درزمانی که جرمی در حال وقوع است کمکی به قربانی حادثه نمیکنند!
همچنین در پایان این نشست سعید معیدفر نیز به ارائه نقطه نظرات خود پرداخت و گفت : پدیده ایمنی در حملونقل مانند پدیدههای دیگر جوامع انسانی دارای ابعاد مختلف و گوناگونی است و نمیشود آن را به یک حوزه تقلیل داد و شاید یکی از دلایلی که متأسفانه در راستای کاهش تلفات جادهای نتوانستیم موفقیتهای شایانی داشته باشیم هم همین نگاههای تک سببی بود، درواقع ما نتوانستیم این پدیده را در ابعاد مختلف مورد واکاوی قرار بدهیم و بهعنوان یک مسئله اجتماعی به آن توجه کنیم که اگر این اتفاق رخ میداد با یک احساس مسئولیت جمعی در مردم مواجه میشدیم اما به هر طریق تاکنون این نگاه نتوانسته در مدیریت ما نفوذ کند.
مشاور وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: اگرچه اقدامات بسیار زیادی صورت گرفته، از پلیس گرفته تا سازمان راهداری و اورژانس و هلالاحمر و همه این نهادها تا حدی که توان داشتند تلاش کردند و زحمت کشیدند، اما زمانی که خواستیم یک نگاه جدی به مسئله داشتیم و مورد این سؤال قرار گرفتیم که چرا با همه این اقدامات هنوز هم تلفات بالا است؟ توپ را در زمین دیگری انداختهایم، خیلی راحت تلاش کردیم مسئولیت را از گردن خودمان بازکنیم و بر دوش دیگری بی اندازیم.
استاد دانشگاه تهران ابراز داشت: در مورد ابعاد دیگر حملونقل تاکنون صحبتهای زیادی شده و من قصد دارم در خصوص بعد اجتماعی مسئله صحبت کنم، درواقع ما باید بدانیم بعد اجتماعی ایمنی در حملونقل به چه معنا است؟ من فکر میکنم که ما در حوزه اجتماعی در سه زمینه میتوانیم حوزه ایمنی را موردتوجه قرار بدهیم و به نظر میرسد این توجه در نوع خودش بسیار تعیینکننده باشد.
او گفت: اولین زمینه اطلاعات و آماری است که ما طی سالهای گذشته در تحلیل رابطه بین تلفات و پارامترهای اجتماعی برقرار کردیم، یکی از این پارامترها مسئله توسعه بود، ما در مناطقی که توسعهیافتگی بیشتری داشتند، میزان تلفات کمتری داشتیم، حتی ما یک رابطه باکارت ملی افرادی که در تلفات جانباخته بودند و میزان سوانح تعریف کردیم؛ تا قبل از تعریف این رابطه، تصور عموم این بود که مثلاً در فلان استان تلفات بالا است، اما ما توانستیم نشان دهیم که افرادی که در یک استان دچار سانحه شدند لزوماً اهل همان استان نبودند.
معیدفر با اشاره به نگاههای نوین به مسئله ایمنی حملونقل گفت: بررسیهای ما از کارت ملی جانباختگان نشان داد، اکثر کسانی که در تلفات جادهای از بین رفتند مربوط به مناطق کمتر توسعهیافته بودند و توانستیم ثابت کنیم که یک رابطه بسیار قوی بین محرومیت و سوانح و تلفات جادهای وجود دارد، این محرومیت در چند بعد تعریف میشد، از خودروی نامناسب گرفته تا سبک زندگی فرد که با زندگی مدرن مطابقت ندارد مثلاً امروز شما نمیتوانید بدون چک کردن خودرو بگویید به امید خدا و به مسافرت بروید، این سبک زندگی حالا دیگر جوابگو نیست.
معیدفر گفت: درگذشته امکان کنترل امور در دست مردم نبود بنابراین برای راحت شدن، میگفتند خواست خدا بوده یا تقدیر بوده و یا مسائلی مانند اینها، درحالیکه امروز بشر بهشدت عوضشده و میتواند در سرنوشت خودش مداخله کند، بنابراین وقتی سبک زندگی افراد تغییر پیدا کند این تغییر سبک زندگی روی رفتار و کنش آدمها تأثیر میگذارد.
او ادامه داد: بنابراین من تصور میکنم بخش عمدهای از کاهش آمار تلفات ما از سال 84 تا امروز به تحولی که در سبک زندگی در حال رخ دادن است مربوط میشود، یعنی آدمهایی که اهمیت و نقش خودشان را بهطور مستقیم در زندگی حس میکنند و تلاش میکنند در روز زندگی کنند و بهسلامتی خود و دیگران توجه کنند.
مشاور وزیر راه گفت: بحث دیگر درزمینهٔ اجتماعی این است که تا زمانی که ما احساس نکنیم این تلفات چه بلایی بر سر جامعه میآورد و همه آن را ادراک نکنیم قطعاً اهمیت چندانی هم برای آن قائل نخواهیم شد بارها توضیح دادهشده، وقتی یک هواپیما سقوط میکند تمام افکار عمومی روی این ماجرا متمرکز میشوند اما در خصوص تلفات جادهای چنین چیزی مشاهده نمیشود لذا تا زمانی که ما ابعاد و پیامدهای وسیع این سوانح را لمس نکنیم نمیشود کاری کرد پس مسئله بعدی برساخت این حوادث است به این معنی که باید تلاش کرد ایمنی در همهجا مسئله روز بشود و آنقدر عوارض و پیامدهای آن به رخ کشیده شود که حواس همه به این موضوع جمع شود.
معیدفر ادامه داد: مسئله نهایی در بعد اجتماعی این است که زمانی که انسانها احساس در اجتماع بودن میکنند، بسیاری از رفتارهایشان تعدیل میشود و بالعکس زمانی که جدا شدن از جامعه به انسانها دست میدهد رفتارها خطرناک و مسئلهزا میشود، شما ببینید امروز شهر ما چه وضعیتی دارد؟ به اعتقاد من برنامهریزان شهری بهطورجدی مقصرند، وقتیکه شهر کانون نمایش اتومبیلها میشود و بهجای اینکه انسانها و اجتماعات و عرصه عمومی فعال بشود، هرروز نمایش خودروها و ساختمانها و انسانهای تک افتاده که مانند گلادیاتورها در حال جنگ هستند بیشتر میشود.
این جامعهشناس ادامه داد: عرصه عمومی در کشور ما بسیار ضعیف است و به خانواده محدودشده، در اداره و شهر و اساساً هیچ جای دیگر این حوزه عمومی وجود ندارد تا زمانی که عرصه عمومی وجود نداشته باشد بسیاری از مشکلات و معضلها حل نخواهد شد.
معیدفر در پایان در خصوص اهمیت عرصه عمومی گفت: بسیاری از کشورهای درحالیکه توسعه از این شیوه استفاده میکنند که برای اینکه کسی جرم مرتکب نشود کاری میکنند که شخص دائماً خودش را در حضور جمع احساس میکند و هرگز احساس تنهایی نمیکند، شما ببینید ما دائماً در خیابانها در حال جدل هستیم به خاطر اینکه جامعه برای ما عرصه تعامل و گفتگو نیست بلکه برنامهریزان شهری آن را به میدان مبارزه تبدیل کردهاند.