◄ راه‌های فرعی شناسنامه‌دار شدند
وضعیت راه‌های روستایی ۹ ماه بعد از تشکیل دفتر نگهداری از راه‌های روستایی و فرعی بهانه گفتگوی ما با حیدر نوروزی است.
وضعیت راه‌های روستایی ۹ ماه بعد از تشکیل دفتر نگهداری از راه‌های روستایی و فرعی بهانه گفتگوی ما با حیدر نوروزی است.
به گزارش تین‌نیوز، او در این گفتگو ضمن تشریح آخرین وضعیت برخورداری جمعیت روستایی از راه‌های آسفالته خبر می‌دهد که بعد از انتزاع راهداری از اداره کل راه‌وشهرسازی استان‌ها و تشکیل این دفتر در سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای برای اولین بار راه‌های فرعی به‌عنوان راه‌هایی که مشخصات بالاتری از راه‌های روستایی دارند، صاحب متولی شد و اقدام به شناسایی مشکلات آن‌ها کردیم.
او توضیح داد که بعد از قراردادی که با آزمایشگاه فنی و مکانیک بسته شد، کار برداشت میدانی از محورهای فرعی با دو دستگاه خارجی RSP در کل کشور آغاز و اکنون با تصویربرداری‌های انجام‌شده عیب‌یابی تمام محورهای فرعی درکل استان‌ها انجام‌شده است و سامانه مدیریت روسازی برای راه‌های فرعی به‌عنوان مهم‌ترین خروجی این دفتر آماده‌شده است.
مدیرکل دفتر نگهداری از راه‌های روستایی و فرعی هزینه کرد درست اعتبارات و جلوگیری از اتلاف وقت را مهم‌ترین دلیل تشکیل این سامانه و شناسایی مشکلات محورهای فرعی می‌داند و معتقد است اکنون با تشکیل این دیتا بانک (بانک داده) متولی نگهداری راه‌ها به‌خوبی می‌داند که کدام راه‌ها در روستاهای کدام استان‌ها نیازمند رسیدگی فوری است و جلوی هرگونه لابی‌گری و تصمیمات آنی برای رسیدگی به محورهای استانی گرفته می‌شود.
درباره جدیدترین آمار جمعیتی روستاها توضیح دهید و بفرمایید جمعیت برخوردار از راه‌های آسفالته در روستاها به چند درصد رسیده است؟
۲۶ درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند و جمعیت روستایی کشور بیش از ۲۰ میلیون نفر است و از این رقم بیش از ۱۸ میلیون از راه روستایی آسفالته برخوردار هستند که مساوی با رقم ۹۰ درصدی جمعیت بهره‌بردار از راه‌های آسفالته است. روستاهای کشور به روستاهای بالای ۱۰۰ خانوار، ۵۰ خانوار و ۲۰ خانوار تقسیم می‌شوند و حدود ۹۱ درصد جمعیت روستاهای بالای ۲۰ خانوار از راه روستایی آسفالته برخوردار هستند.
در خصوص میزان طول محورهای روستایی هم آماری که دارم برای ۴ ماه گذشته است که بر اساس این آمار، ۱۰۶ هزار کیلومتر راه آسفالته موجود است. قسمتی از راه‌های روستایی ما، حدود ۲۳ هزار کیلومتر، شوسه است، یعنی راهی که زیرسازی آن انجام‌شده اما هنوز آسفالت نشده است. جمع این دو مدل راه، ۱۳۰ هزار کیلومتر راه روستایی با مشخصات می‌شود که برای آن برنامه ویژه‌ای داریم.
بعد از انتزاع راهداری از اداره کل راه‌وشهرسازی استان‌ها و الحاق آن به اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، در ستاد هم تغییراتی اعمال و معاونت راه و روستایی هم به دو قسمت تشکیل شد و مسئولیت ساخت آن به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور سپرده و متولی نگهداری راه‌ها هم سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور شد. اولین برنامه‌ای که بعد از انتزاع و با تشکیل این دفتر شروع کردید، چه بود؟
۱۳۰ هراز کیلومتر راه روستایی در کشور وجود دارد که برخی از این راه‌ها اهمیت بیشتری دارد و به اقتصاد کشور کمک می‌کند و برای مثال، جمعیت بیشتری را شامل می‌شود. بررسی اجمالی ما نشان داد که ۳۱ هزار کیلومتر از این رقم، راه‌های روستایی بااهمیت یا پرتردد هستند که هم نقش اساسی در اقتصاد دارند و هم جمعیت بیشتری را شامل می‌شوند. بعد از انتزاع و تشکیل این دفتر، علاوه بر نگهداری راه‌های روستایی، وظیفه نگهداری راه‌های فرعی هم به ما محول شد. باید بدانید که صاحب ۴۳ هزار کیلومتر راه فرعی هستیم. راه فرعی هم راهی است که یک درجه از مشخصات راه روستایی بالاتر است. برای مثال جاده درراه‌های فرعی قوس بیشتری دارد و عریض‌تر است و امکان رانندگی با سرعت بیشتر وجود دارد. درواقع تعریف راه فرعی این است که جمع کننده ترافیک شبکه راه‌های روستایی و اتصال به مولدهای ترافیکی بزرگ یعنی شهرها است.
برنامه اصلی شما ظاهراً برای این راه‌ها بوده است؟
اولین کاری که انجام دادیم شناسایی این راه‌ها بود. باید بگویم که از ابتدا راه‌های روستایی، راه‌های اصلی، آزادراه‌ها و اتوبان‌ها صاحب متولی بود و حساب‌وکتابی داشت، اما راه‌های فرعی مغفول مانده بود؛ نه استان به این راه‌ها توجه می‌کرد و نه ستاد. متولی تأمین اعتبارات نگهداری راه‌های روستایی و فرعی استان‌ها هستند و شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان باید اعتبار لازم را برای راه‌های فرعی اختصاص دهد.
این هم قانونی است که سازمان برنامه‌وبودجه تعیین کرده است. بااین‌حال معمولاً به محورهای فرعی اعتباری اختصاص داده نمی‌شد. برای حل این مشکل در اولین گام با دوستان در آزمایشگاه فنی و مکانیک قراردادی بستیم تا مطالعه روسازی محورهای فرعی را در دستور کار قرار دهند. کار برداشت میدانی از محورهای فرعی در کل کشور آغاز و استان به استان انجام شد.
در آزمایشگاه هم دو دستگاه وجود دارد که از خارج وارد کشور شده است و مشخصات کامل جاده اعم از خرابی و... را ثبت می‌کند و خبر خوش اینکه، برداشت میدانی محورهای فرعی تا پایان سال انجام می‌شود؛ به این معنی که درواقع مدیریت روسازی جاده‌های فرعی به اتمام می‌رسد و با تصویربرداری‌های انجام‌شده، عیب‌یابی تمام محورهای فرعی انجام می‌شود.
گام بعدی ایجاد سامانه مدیریت روسازی برای راه‌های فرعی بود که به‌صورت آنلاین این اطلاعات در آن درج‌شده است. این کاری که انجام‌شده و تشکیل این سامانه مهم‌ترین خروجی این دفتر بعد از انتزاع است و ما قصد داریم برنامه‌ریزی منطقی برای اختصاص وقت و اعتبار به محورهای فرعی انجام دهیم. ضمن اینکه علاوه بر کار برداشت‌های میدانی، تیمی هم در آزمایشگاه هم‌زمان کارهای پردازش و برنامه‌ریزی را انجام می‌دهد تا اعتبار و رقم نیاز واقعی ما برای محورهای فرعی را مشخص کند.
مهم‌ترین هدف شما برای ایجاد این سامانه و شناسایی محورهای فرعی چه بود؟
اینکه پول سر جای خودش هزینه شود. اگر درست بدانیم کجای راه‌های کشور نیازمند نگهداری است، درست خرج می‌کنیم. باید اول مشکل راه‌های کشور را شناسایی می‌کردیم، ضمن اینکه شناسایی محورهای فرعی و رسیدگی به آن‌ها با ایمنی و کاهش تصادفات هم ارتباط داشت. توضیحاتی که ارائه دادم، برنامه اول دفتر است که درگیر آن هستیم.
برنامه بعدی ما اجرای همین الگو برای راه‌های روستایی بااهمیت است که البته قبلاً نیمه‌کاره انجام‌شده است و برداشتی از وضعیت محورها شده بود. در سامانه مدیریت روسازی که دیتا بانکی اطلاعاتی از راه‌های فرعی و روستایی است، به دنبال اضافه کردن اطلاعات دیگری هم هستیم. شناسنامه شبکه راه‌ها، شاخص وضعیت روسازی و اندازه‌گیری میزان خرابی و فهرست کردن پروژه‌های اولویت‌دار.
تأمین مالی انجام این پروژه چطور انجام شد؟
همان‌طور که گفتم، تأمین اعتبار از طرف استانداری است، اما برای اینکه کمکی از ستاد داشته باشیم، دو ردیف اعتباری از اعتبارات ملی در سال ۹۶ گرفتیم و برای کمک به محورهای استانی و فرعی به برخی استان‌ها تخصیص پیدا کرد؛ بنابراین نه ماه بعد از تأسیس این دفتر می‌توانم بگویم مهم‌ترین کاری که انجام‌شده، شناسایی زخم بوده است. دیتا بانکی تشکیل داده‌ایم و اکنون صاحب بسته خوبی برای الگوی نگهداری راه‌ها هستیم تا دیگر با تصمیمات آنی و گاه لابی‌های برخی نمایندگان مجلس اعتبارات به شکل دستوری و با لابی‌گری هزینه نشود.
راه‌های مرزی در این الگو چه جایگاهی دارد؟
متولی راه‌های مرزی وزارت کشور است و اعتباری هم که به راه‌های مرزی داده می‌شود، از سوی وزارت کشور است. در لایحه بودجه هم آمده که وزارت کشور مسئول راه‌های مرزی است.
آیا در اولویت‌بندی‌های خود فرقی بین روستاهای شمالی و جنوبی کشور قائل هستید؟
زمانی که این دفتر گشایش یافت، بررسی جامعی درراه‌های روستایی انجام دادم و متوجه شدم برخی استان‌ها برخوردار و برخی کم برخوردار هستند. من سعی کردم این نکته را در انتخاب‌هایم ملاک عمل قرار دهم. در بررسی اجمالی هم متوجه شدیم که شش استان ازنظر برخورداری از راه‌های آسفالته به شاخص متوسط کشوری نرسیده‌اند و از همان زمان با ریاست سازمان تصمیم گرفتیم که نگاه ما به این استان‌ها خاص باشد و تلاش بیشتری برای سامان دادن به راه‌های روستایی این استان‌ها داشته باشیم.
