ردپای تداوم اعتصاب کامیون‌ها در تعهدات بر زمین مانده وزارت صمت
تنها چند روز پس از آغاز اعتراض‌ها نرخ کرایه جابه‌جایی بار به‌طور متوسط ۲۰ درصد افزایش یافت. سازمان راهداری اعلام کرد که شرایط بیمه راننده‌ها تسهیل خواهد شد و هم‌چنین مذاکراتی با وزارت صمت برای کاهش قیمت لوازم یدکی صورت خواهد گرفت.
پایین‌بودن نرخ کرایه جابه‌جایی بار، در دسترس نبودن خدمات موردنیاز بیمه‌ای و بالارفتن قیمت تمام‌شده لوازم‌یدکی اصلی‌ترین محورهایی بود که اعتراض راننده‌ها را در ماه‌های ابتدایی سال جاری برانگیخت. اما تنها چند روز پس از آغاز اعتراض‌ها نرخ کرایه جابه‌جایی بار به‌طور متوسط ۲۰درصد افزایش یافت. سازمان راهداری اعلام کرد که شرایط بیمه راننده‌ها تسهیل خواهد شد و هم‌چنین مذاکراتی با وزارت صمت برای کاهش قیمت لوازم یدکی صورت خواهد گرفت.
اما در طول هفته‌های گذشته به دنبال بالارفتن نرخ دلار، نرخ برخی لوازم‌یدکی، رانندگان خودروهای سنگین بار دیگر نسبت به شرایط و وضعیتشان اعتراضاتی را مطرح کردند و کار تا جایی پیش رفت که تعدادی از آنها این نگرانی را مطرح کردند که در صورت نرسیدن حمایت‌های لازم عملا امکان ادامه فعالیت برایشان وجود نخواهد داشت.
داریوش امانی، معاون حملونقل سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای، چند روز پیش در تحلیل چرایی اعتراضات دوباره کامیونداران گفت: «سه سیاست دولت برای حمایت از کامیونداران و بهبود شرایط بازار فروش لاستیک انجام شده است.
او گفته است بخشی از مطالبات کامیونداران خوشبختانه در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مرحله اجرا رسید و ثبت سفارش ۵۰۰هزار لاستیک برای عرضه در مهرماه در کنار کاهش تعرفه واردات از ۲۶ درصد به ۵ درصد به‌زودی این بازار متلاطم را آرام می‌کند. در این شرایط رضا تیموری، نایب‌رئیس کانون کامیونداران، در گفتگو با خبرنگار گروه «حملونقل» معتقد است که وضعیت توزیع لاستیک در استان‌ها زیرخط فقر است و اصلاً لاستیکی پیدا نمی‌شود که راننده بخواهد آن را خریداری کند.
او ادامه می‌دهد: «کامیونداران زیادی ناخواسته در دل اعتصاب قرارگرفته‌اند چون بعد از ترکیدگی لاستیک یا سایر مشکلات فنی به دلیل گرانی امکان خرید نداشتند و زمین‌گیر شدند؛ یعنی اگر در خردادماه ماشین را خاموش کردیم که صدای رانندگان را دولت بشنود اکنون ماشین است که ما را زمین‌گیر کرده است.»
او درعین‌حال اعتصاب‌ها را صنفی نمی‌داند و می‌گوید: «شاید آن‌طور که بایدوشاید کار دولتی‌ها برای رانندگان ملموس نبود اما حقیقت این است که کارهای مهمی برای رانندگان انجام شده است. سیاست‌های حمایتی برای رانندگان در حال انجام است.»
درباره چرایی آن بخش از اعتراضات رانندگان که مربوط به زمان حال است و منجر به اعتراض دوباره آنها شده است، توضیح بفرمایید؟
عدم توجه دولتمردان و به‌خصوص سازمان‌های متولی حداقل در ۱۰ سال گذشته وضعیت حملونقل باری را به اینجا کشانده است. اگر در ده سال گذشته به درخواست‌های مشروع و منطقی کامیونداران و رانندگان توجه می‌شد در خردادماه امسال شاهد آغاز اعتراضات نبودیم. عدم توجه مسئولان و متولیان باعث شد کار به اعتصاب کشیده شود. از سوم خردادماه کامیونداران دست به اعتراض صنفی زدند و در پی آن کارگروهی از مسئولان مربوطه تشکیل شد که به جدیت دنبال پیگیری مطالبات آنها است و تا همین‌الآن این موضوع ادامه دارد. اما ۱۰ سال عدم توجه به این صنف باعث شد که کار کند پیش رود.
یعنی معتقد هستید خروجی کارگروه برای تأمین نیازها و مطالبات کامیونداران نتوانست راضی‌کننده باشد؟
انصافاً باید گفت در چهار ماه اخیر اتفاقات مثبت زیادی افتاده است. نه‌تنها سازمان راهداری بلکه قوه مقننه، مجریه و قضائیه هم به کمک آمده‌اند. ما در چهار ماه گذشته جلسات متعددی با وزرای راه‌وشهرسازی و کار و هم‌چنین سازمان راهداری و ستاد مبارزه با قاچاق کالا داشتیم و مشکلات صنفی خود را بیان کردیم. اما اگر تأثیر چشمگیری دیده نمی‌شود ریشه در بوروکراسی اداری دارد. به جد همه در دولت همه پای‌کار هستند همه می‌خواهند مشکلات حل شود اما بوروکراسی اداری اجازه نمی‌دهد.
سؤال اولم این بود که دلیل اصلی اعتراض دوباره کامیونداران چیست؟
شاید آن‌طور که بایدوشاید کار دولتی‌ها برای رانندگان ملموس نبود اما حقیقت این است که کارهای مهمی برای رانندگان انجام شده است. سیاست‌های حمایتی برای رانندگان در حال انجام است. مثلاً نسبت به بیمه تأمین اجتماعی، رانندگان حساسیت زیادی داشتند و در پی مذاکرات پی‌درپی اکنون شاهد تداوم پرداخت ۱۳.۵ درصد حق بیمه سهم دولت برای رانندگان هستیم. درحالی‌که این سهمیه قطع شده بود و با پیگیری‌های ممتد و تلاش مجلس آخرین اتفاق این بود سهم دولت به رانندگان پرداخت شد. بحث دیگر پرداخت کرایه حمل بر اساس تن کیلومتر است. این درخواست اکنون برای تصویب نهایی در شورای عالی ترابری در حال بررسی است.
آیا می‌توان بخش اصلی اعتراضات اخیر را به تأمین لاستیک و قطعات یدکی مرتبط دانست؟ شما نسبت به تأمین مایحتاج ضروری کامیونداران انتقادی دارید؟
بله، کامیونداران زیادی ناخواسته در دل اعتصاب قرارگرفته‌اند چون بعد از ترکیدگی لاستیک یا سایر مشکلات فنی گرانی امکان خرید نداشتند و زمین‌گیر شدند. یعنی اگر در خردادماه ماشین را خاموش کردیم که صدای رانندگان را دولت بشنود اکنون ماشین است که ما را زمین‌گیر کرده است.
کامیونداران آمادگی حمل بار و بازگشت به چرخه حملونقل رادارند اما گرانی لاستیک و قطعات آنها را زمین‌گیر کرده است. مشکل حتی فقط گرانی نیست و اکنون اصلاً لاستیکی پیدا نمی‌شود و تا این لحظه نیاز واقعی کامیونداران در جای‌جای کشور توسط وزارت صنعت و معدن برآورده نشده است. قیمت‌ها گران است و نمی‌شود لاستیک خرید. اگر یک کامیون‌دار نیازش به تأمین اساسی موتور بیفتد دیگر نمی‌تواند موتور ماشین خود را جمع کند. روی ماشین خود یک چادر می‌کشند و به خانه می‌روند.
اعتراضات این دور را به‌عنوان اعتراضات صنفی قبول دارید؟
خیر؛ ما حقیقتاً به‌عنوان صنف این اعتراضات را قبول نداریم. اما این را در نظر بگیرید بخشی از کارنکردن‌ها و بار نزدن‌ها به دلیل مشکل تأمین قطعات و لاستیک است که در شکل اعتصاب بروز کرده است. اگر امروز کامیون‌داری بار نمی‌زند و کار نمی‌کنند انتخاب خودشان نیست.
این‌همه محل از لاستیک احتکار شده کشف شده است. چرا بعد از کشف به دست کامیون‌دار نرسید؟
باید این سؤال را از متولی توزیع بپرسید. ما تا امروز حداقل در استان خراسان رضوی نتوانسته‌ام نیاز واقعی همکاران را تأمین کنیم. راننده آماده است می‌خواهد بارگیری کند اما چگونه به جاده برود؟ با کدام لاستیک؟ در نظر بگیرید یک ماشین کشنده که زیر آن حداقل ۱۸ چرخ وجود دارد و اکنون ۴ حلقه آن نخ‌نما شده است آیا می‌تواند کار کند؟ قبلاً این‌گونه بود که در شهرها لاستیک را تأمین می‌کردند اما اکنون هر کس باید به استان خود بازگردد و اگر خوش‌شانس باشد لاستیک پیدا کند.
سازمان راهداری اعلام کرد ۱۳ هزار کانتینر لاستیک وارد کشور می‌شود. این طرح آیا می‌تواند منجر به کنترل تقاضای بازار لاستیک شود؟
هر کانتیر نهایتاً ۲۴۰ عدد لاستیک را می‌تواند حمل کند و این درحالی است که ما در سال ۵ میلیون حلقه لاستیک احتیاج داریم. این برنامه در حد مسکن هم نمی‌تواند عمل کند.
برای اینکه کامیونداران را به چرخه حملونقل برگردانیم باید چه اتفاقی بیفتد؟
سه ماه پیش به آقای نوبخت گفتم اگر برای دو سه ماه آینده مخصوصاً برای تأمین لاستیک برنامه نداشته باشید کامیون‌ها زمین‌گیر می‌شوند. به وزارت صنعت و معدن هم نامه‌ای نوشتیم و این هشدار را دادیم و گفتیم ناوگان باری تا دو ماه آینده زمین‌گیرهستند. الآن هم باید کار عملیاتی انجام شود نه دستوری و با ایشالا ماشالا.
