◄ فرهنگ‌سازی، زیربنای کاهش تصادفات
باوجودآنکه ایران در سال‌های گذشته تلاش کرده برنامه‌های جدی را برای کاهش آمار تصادفات و تلفات رانندگی خود در دستور کار قرار دهد، اما آنچه در عمل رخ داده نشان از مقاومت هسته سخت این آمار در برابر کاهش دارد. یعنی تصادفات ما در سال‌های پایانی دهه قبل و سال‌های ابتدایی دهه فعلی روند کاهشی خود را ادامه داد و به نظر می‌رسد برای تداوم این روند نیاز به تغییرات ساختاری بیشتری وجود دارد.
باوجودآنکه ایران در سال‌های گذشته تلاش کرده برنامه‌های جدی را برای کاهش آمار تصادفات و تلفات رانندگی خود در دستور کار قرار دهد، اما آنچه در عمل رخ داده نشان از مقاومت هسته سخت این آمار در برابر کاهش دارد. یعنی تصادفات ما در سال‌های پایانی دهه قبل و سال‌های ابتدایی دهه فعلی روند کاهشی خود را ادامه داد و به نظر می‌رسد برای تداوم این روند نیاز به تغییرات ساختاری بیشتری وجود دارد.
آمارها نشان می‌دهد باوجودآنکه چند عامل در شکل‌گیری تصادفات نقش دارد، اما خطای انسانی همچنان نقش اصلی و کلیدی را در این حوزه به خود اختصاص داده و درصد قابل‌توجهی از حوادث را به وجود آورده است.
هرچند در این زمینه عواملی مانند خستگی، ناآشنایی با جاده یا دیگر مسائل در عملکرد راننده نقشی منفی دارد که به شکل بلندمدت نمی‌توان روی آن کار کرد، اما فرهنگ‌سازی باید در دستور کار باشد.
موضوعی که فرایندی طولانی‌مدت است و نمی‌توان انتظار داشت ناگهان به نتیجه برسد.
این فرهنگ‌سازی که در دستگاه‌های مختلف و به طرق متفاوت پیگیری می‌شود، با سیاست‌های اجرایی و نظارتی تکمیل خواهد شد. برای مثال از زمانی که تعداد دوربین‌های نظارتی پلیس در سطح جاده‌ها افزایش یافته، میزان تخلفات و تصادفات کاهش یافته است و با حفظ قدرت بازدارندگی جرایم می‌توان انتظار داشت این روال ادامه پیدا کند.
در کنار فرهنگ جاده‌ها و خودروها دیگر عواملی هستند که در افزایش تصادفات نقش دارند و ایران در این زمینه نیز به پیگیری‌های جدی احتیاج دارد.
در حوزه جاده، از سال‌ها قبل اقدامات مثبت قابل قبولی انجام شده و کاهش مناطق خطرناک، پیچ‌ها و شیب‌های مهلک و بهبود زیرساخت‌ها بخشی از این اقدامات است که قطعا به کاهش تصادفات و تلفات رانندگی منجر خواهد شد، هرچند این روال باید تا به صفر نزدیک‌شدن آمار نقاط خطرناک جاده‌ای تداوم داشته باشد.
در حوزه ایمنی خودروها نیز دغدغه کارشناسان همچنان به جای خود باقی است. اینکه نام یک خودروی خاص مطرح شود، احتمالا در این زمینه چندان کمک‌کننده نخواهد بود، زیرا ایمنی باید به عنوان یک چارچوب ساختاری در تمام تولیدات رعایت و رصد شود.
وقتی از یک نسخه چند صد هزار خودرو فروخته شده و در اختیار مردم قرار گرفته است، نمی‌توان انتظار داشت که طرح‌هایی مانند محدودکردن تردد خودروها اجرایی باشد، بلکه باید مشکلات را پیش از رسیدن به خودرو به مصرف‌کننده نهایی حل کرد، زیرا وقتی خریدار برای خودرو پول می‌دهد، توقع دارد که حداقل‌های ایمنی رعایت شده باشد.
ازاین‌رو برای کاهشی‌شدن آمار تصادفات در ایران، باید تمامی عوامل را در کنار هم دید و با یک نگاه یکپارچه و همه‌جانبه راه را برای اصلاح آمارها باز کرد، زیرا نگاه یک‌بعدی و خرد به یک عامل نمی‌تواند این آمار تصادفات متصلب و طولانی‌مدت را شکست دهد.
*کارشناس حمل‌ونقل جاده‌ای
