جزئیات آماری از شبکه راه‌های کشور
وزارت راه‌وشهرسازی در یک گزارش جامع عملکرد این وزارتخانه درحوزه ساخت راه‌های جاده‌ای را در سال ۹۷ منتشر کرد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» بر پایه اطلاعات دریافت شده از این گزارش نشان می‌دهد عمده هدف‌گذاری‌های صورت گرفته در سال ۹۷ برای ساخت و توسعه راه‌ها در کشور محقق شده است. در این گزارش آخرین وضعیت طول آزاده‌راه‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌های اصلی، فرعی، تعداد پایانه‌ها (باری، مسافربری، مرزی) و همچنین تعداد مجتمع‌های خدماتی و رفاهی و... اعلام شده است.
بنا براعلام مسوولان وزارت راه‌وشهرسازی از آنجا که اقدامات مربوط به حوزه راهسازی و حمل‌‌ونقل در ایام مختلف سال متفاوت است بنابراین آمارهای کلی در این بخش همواره به‌صورت سالانه اعلام می‌شود چرا که مقایسه فصل به فصل یا شش ماه به شش ماه اقدامات و عملکرد انجام شده درحوزه حمل‌‌ونقل به‌دلیل تاثیر فصل بر عملکردها ورویدادها معمولا تصویر درستی از کلیت فعالیت‌های انجام شده ورویدادهای به وقوع پیوسته را ترسیم نمی‌کند. در بخشی از این گزارش که آخرین و تازه‌ترین گزارش سالانه مربوط به عملکرد حوزه راه‌وشهرسازی از جمله فعالیت‌های انجام شده درحوزه حمل‌‌ونقل جاده‌ای و راه‌سازی‌های صورت گرفته در آن منتشر شده است جدیدترین آمار سالانه ساخت بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و سایر راه‌های جاده‌ای کشور تشریح شده است.
بررسی‌های انجام شده بر پایه اطلاعات این گزارش نشان دهنده رشد ۱۷ درصدی طول آزادراه‌های کشور در پایان سال ۹۷ در مقایسه با پایان سال ۹۰-اولین سال از دهه ۹۰-است. آمارها نشان می‌دهد در پایان سال ۹۷ طول آزادراه‌های کشور به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر افزایش یافته است که این میزان در پایان سال ۹۰،معادل ۲ هزار و ۵۳ کیلومتر بوده است. با این حال، آمارهای سالانه از عملکرد ساخت آزادراه‌ها از ابتدای دهه ۹۰ تا پایان سال ۹۷ نشان می‌دهد از مقطع زمانی پایان سال ۹۳ تا پایان سال ۹۷ طول آزادراه‌ها در کشور افزایش نداشته است.
آمارها نشان می‌دهد طول آزادراه‌های کشور درحالی در پایان سال ۹۷، معادل۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر گزارش شده است که این مقدار در پایان سال ۹۳ نیز به همین اندازه بوده است. در سال ۹۱ درحالی طول آزادراه‌های کشور از ۲۰۵۳ کیلومتر در سال ۹۰ به ۲ هزار و ۱۸۵ کیلومتر افزایش یافته است که این میزان در سال ۹۲ به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر و در سال ۹۳ به ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر افزایش یافته است. این آمارها حاکی است از مقطع زمانی پایان سال ۹۳ تا پایان سال ۹۷ طول آزادراه‌ها در کشور تغییری نکرده است. این درحالی است که هم‌اکنون وزارت راه‌وشهرسازی یک پروژه مهم درحوزه راهسازی یعنی آزادراه تهران-شمال را در دست احداث دارد. مقایسه عملکرد دست‌اندرکاران حوزه ساخت در بخش حمل‌‌ونقل جاده‌ای نشان می‌دهد طول بزرگراههای کشور در پایان سال ۹۷ بیش از هزار کیلومتر در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۶ افزایش داشته است. در پایان سال ۹۷ طول بزرگراههای کشور از ۱۶ هزار و ۸۲۰ کیلومتر در سال ۹۶ به ۱۸ هزار و ۱۲۲ کیلومتر افزایش یافت که در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ با ۵/ ۵۵ درصد افزایش مواجه شده است. در پایان سال ۹۰ طول بزرگراههای کشور برابر با ۱۱ هزار و ۶۵۲ کیلومتر بوده است. برآوردهای آماری وزارت راه‌وشهرسازی از آخرین اطلاعات مربوط به حوزه راهسازی کشور که از سوی این وزارتخانه در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار گرفته همچنین حاکی از افزایش ۱۷ درصدی طول راه‌های اصلی کشور در پایان سال ۹۷ در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ است.
آمارها نشان می‌دهد در شرایطی که طول راه‌های اصلی کشور در پایان سال ۹۰، برابر با۲۲ هزار و ۵۲ کیلومتر بوده است این میزان در پایان سال ۹۷ به ۲۵ هزار و ۸۱۴ کیلومتر افزایش یافته است.
این درحالی است که در راستای توسعه راهسازی و تبدیل راه‌های فرعی به اصلی طول راه‌های فرعی کشور همزمان با افزایش طول راه‌های اصلی نسبت به مقطع زمانی ابتدای سال ۹۰ کاهش داشته است و بخشی از راه‌های فرعی کشور پس از توسعه و تجهیز به مجموعه راه‌های اصلی افزوده شده‌اند؛ در پایان سال ۹۰ طول راه‌های فرعی کشور معادل ۴۳ هزار و ۲۵۸ کیلومتر بود که این میزان در پایان سال ۹۷ به ۴۲ هزار و ۵۳۶ کیلومتر کاهش یافته است. در این گزارش همچنین عملکرد وزارت راه‌وشهرسازی در حوزه ساخت‌وتوسعه راه‌های روستایی تشریح شده است. اقدامات انجام شده در برآوردهای صورت‌گرفته حکایت از افزایش ۱۶ درصدی طول راه‌های روستایی آسفالت در پایان سال ۹۷ در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ دارد.
درحالی‌که طول راه‌های روستایی آسفالت در پایان سال ۹۰ برابر با ۹۵ هزار و۱۶۴ کیلومتر بوده است این میزان در پایان سال ۹۷ معادل ۱۱۰ هزار و ۳۱۸ کیلومتر گزارش شده است که نشان‌دهنده افزایش طول راه‌های روستایی آسفالت به میزان ۱۶ درصد است. این درحالی است که طول راه روستایی شوسه (خاکی و غیرآسفالت) نیز در این بازه زمانی-انتهای سال ۹۷ در مقایسه با انتهای سال ۹۰-با کاهش ۲۹ درصدی همراه شده است. یعنی در این مقطع زمانی همزمان با توسعه اقدامات درحوزه آسفالت‌سازی معابر جاده‌ای روستایی و افزایش طول راه‌های روستایی آسفالت، از طول راه‌های شوسه و غیرآسفالت کاسته شده و ۲۹ درصد از این راه‌ها به جاده‌های آسفالت تبدیل شده‌اند.
عملکرد وزارت راه‌وشهرسازی درحوزه پایانه‌ها
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، بخش دیگری از گزارش عملکرد وزارت راه‌وشهرسازی در سال ۹۷ درحوزه حمل‌‌ونقل جاده‌ای مربوط به افزایش تعداد پایانه‌ها اعم از پایانه‌های باری بهره‌برداری، پایانه‌های عمومی مسافری فعال،پایانه‌های مرزی فعال(باری-مسافری) و همچنین تعداد مجتمع‌های خدماتی، رفاهی و تیرپارک‌های بهره‌برداری شده است. مقایسه آمارهای مربوط به دو مقطع زمانی ابتدای دهه ۹۰ و انتهای سال ۹۷ نیز حکایت از افزایش تعداد این پایانه‌ها و مجتمع‌ها و رشد مثبت در این زمینه دارد. براساس اعلام وزارت راه‌وشهرسازی، تعداد پایانه‌های باری بهره‌برداری در پایان سال ۹۷ معادل ۴۲ درصد در مقایسه با مقطع زمانی پایان سال ۹۰ افزایش داشته است. تعداد این پایانه‌ها در انتهای سال ۹۰ برابر با ۵۵ مورد بوده است که این میزان در پایان سال ۹۷ به ۷۸ پایانه افزایش یافته است. همچنین تعداد پایانه‌های عمومی مسافری فعال نیز از ۲۸۹ پایانه در انتهای سال ۹۰ به ۳۰۶ پایانه در انتهای سال ۹۷ افزایش یافته است که نشان‌دهنده رشد ۶ درصدی تعداد این پایانه در این بازه زمانی است.
آمارها همچنین از افزایش ۱۷ درصدی تعداد پایانه‌های مرزی فعال(باری-مسافری) در کشور حکایت دارد. تعداد این پایانه‌ها نیز در انتهای سال ۹۷ به ۲۷ مورد افزایش یافته است. این درحالی است که تعداد این پایانه‌ها در انتهای سال ۹۰ برابر با ۲۳ پایانه بوده است. به‌دنبال اقدامات انجام شده در راستای افزایش تعداد مجتمع‌های خدماتی، رفاهی و تیرپارک‌های بهره‌برداری شده تعداد این مجتمع‌ها نیز از ۴۰۴ مجتمع به ۷۴۶ مجتمع افزایش یافته است. این میزان ۸۵ درصد رشد در تعداد این مجتمع‌ها و مراکز را در بازه زمانی انتهای سال ۹۰ تا انتهای سال ۹۷ نشان می‌دهد.
اعلام آخرین وضعیت طول راه‌ها
در بخش دیگری از گزارش وزارت راه‌وشهرسازی آخرین وضعیت راه‌های جاده‌ای کشور و طول راه‌های بین شهری و روستایی تحت حوزه استحفاظی این وزارتخانه تا پایان سال ۹۷ اعلام شده است.بر این اساس، تا پایان سال ۹۷ مجموع طول راه‌های کشور اعم از روستایی و بین‌شهری معادل ۲۲۱ هزار و ۳۵۳ کیلومتر برآورد شده است که از این میزان معادل ۸۸ هزار و ۸۷۳ کیلومتر مربوط به طول راه‌های بین شهری و ۱۳۲ هزار و ۴۸۰ کیلومتر مربوط به طول راه‌های روستایی است.
هم‌اکنون ۷/ ۲ درصد از طول راه‌های بین شهری مربوط به آزادراه‌هاست. طول آزادراه‌های بین شهری کشور تا پایان سال ۹۷ برابر با ۲ هزار و ۴۰۱ کیلومتر اعلام شده است. از مجموع راه‌های بین شهری کشور همچنین سهم بزرگراه‌ها ۴/ ۲۰ درصد اعلام شده است. طول بزرگراههای کشور تا پایان سال ۹۷ نیز معادل ۱۸ هزار و ۱۲۲ کیلومتر است.از مجموع راه‌های بین‌شهری کشور ۲۹ درصد به راه‌های اصلی و ۸/ ۴۷ درصد به راه‌های فرعی اختصاص دارد که در مجموع طول راه‌های اصلی بین شهری تا پایان سال ۹۷ معادل ۲۵ هزار و۸۱۴ کیلومتر وطول راه‌های فرعی بین شهری در همین بازه زمانی-تا پایان سال ۹۷-برابر با ۴۲ هزار و ۵۳۶ کیلومتر اعلام شده است.از مجموع ۱۳۲ هزار و ۴۸۰ کیلومتر راه روستایی کشور تا پایان سال ۹۷ نیز ۸۳ درصد معادل ۱۱۰ هزار و۳۱۸ کیلومتر مربوط به راه‌های روستایی آسفالت و۱۷ درصد برابر با ۲۲ هزار و۱۶۲ کیلومتر مربوط به راه‌های روستایی شوسه گزارش شده است.براساس این گزارش همچنین هم‌اکنون ۶۹۷ راهدارخانه در سطح کشور و ۲۳۹ پاسگاه پلیس راه در مناطق مختلف فعال هستند.اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت راه‌وشهرسازی همچنین از رفع ۵۲۴ نقطه پرحادثه کشور در سال ۹۷ حکایت دارد. این میزان در مقایسه با دو سال قبل از آن –بازه زمانی سال‌های ۹۵ و ۹۶-به‌طور متوسط بیش از دو برابر بوده است.مطابق آمارها همچنین در سال ۹۷ به‌طور کلی، ۱۴۸ میلیون نفر مسافر در سطح کشور و در شبکه حمل‌‌ونقل عمومی جاده‌ای جابه‌جا شده است. همچنین ۴۳ هزار و ۶۸۱ نفر-کیلومتر مسافر جابه‌جا شده در سطح کشور، طی یک‌سال ۹۷ در کارنامه یک‌ساله حمل‌‌ونقل جاده‌ای کشور مشاهده می‌شود.
آمار سالانه از کشتهشدگان جاده‌ای
در بخشی از گزارش وزارت راه‌وشهرسازی درباره رویدادهای جاده‌ای سال ۹۷ همچنین آمار تلفات جاده‌ای در ۷ سال گذشته _مقطع زمانی پایان سال ۹۰ تا پایان سال ۹۷-نیز اعلام شده است.براساس اطلاعات منتشرشده در این زمینه، تعداد کشتهشدگان و تلفات ناشی از تصادفات رانندگی از ابتدا تا انتهای سال ۹۷ به ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر رسیده است که این میزان در مقایسه با همه سال‌های اخیر از سال ۹۰ تا ۹۷،کمترین میزان تلفات محسوب می‌شود.آمار کشتهشدگان تصادفات برون و درون شهری در سال ۹۰ معادل ۲۰ هزار نفر، در سال ۹۱ برابر با ۱۹ هزار نفر، در سال ۹۲ معادل ۱۸ هزار نفر، در سال ۹۳ برابر با ۱۷ هزار نفر و در سال ۹۴ برابر با ۱۶ هزار و ۶۰۰ نفر بوده است.
این میزان در سال ۹۵ به ۱۵ هزار و ۹۰۰ هزار نفر و در سال ۹۶ به ۱۶ هزار نفر رسیده است. اما در سال ۹۷ کمترین میزان کشتهشدگان درحوادث جاده‌ای برون‌ودرون شهری ظرف ۷ سال گذشته به ثبت رسیده است. با این حال آمارهای وزارت راه‌وشهرسازی از افزایش تعداد کل مجروحان تصادفات درون‌وبرون‌شهری در سال ۹۷ در مقایسه با همه سال‌های گذشته از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون حکایت دارد. تعداد کل مجروحان تصادفات رانندگی در کشور درحالی در سال ۹۷ به ۳۷۰ هزار نفر رسیده است که این میزان در سال ۹۰ برابر با ۲۹۷ هزار نفر بوده است.تعداد کل مجروحان تصادفات درون‌شهری و برون‌شهری در سال ۹۱ برابر با ۳۱۸ هزار نفر،در سال ۹۲ معادل ۳۱۶ هزار نفر،در سال ۹۳ برابر با ۳۰۴ هزار نفر، در سال ۹۴ برابر با ۳۱۳ هزار نفر،در سال ۹۵ معادل ۳۳۳ هزار نفر و در سال ۹۶ برابر با ۳۳۵ هزار نفر بوده است. اما در سال ۹۷ این میزان بیش از سایر سال‌های اخیر-در بازه زمانی سال‌های ۹۰ تا ۹۷-و معادل ۳۷۰ هزار نفر اعلام شده است.
وزارت راه‌وشهرسازی درحالی در گزارش یک‌ساله خود از وضعیت و رویدادهای حمل‌‌ونقل جاده‌ای آمار کشتهشدگان و مجروحان سوانح رانندگی جاده‌ای را اعلام کرده است که نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه با بیان اینکه سالانه ۳ تا ۴ هزار یتیم به یتیم‌های کشور بر اثر تصادف افزوده می‌شود، گفت: خطر سوانح رانندگی ۱۵ برابر زلزله است و ما روزانه به طور میانگین ۴۶ کشته بر اثر تصادف داریم.سیدحسین میرشفیع اعلام کرد: هم‌اکنون با شرایط ناگواری درحوزه سوانح رانندگی مواجه هستیم و به‌طور متوسط به رقم ۱۷ هزار نفر کشته در سال و ۳۷۰ هزار مجروح رسیده‌ایم و امکانات دولت هم کفاف انجام اقدامات جهشی برای کاهش سوانح را نمی‌دهد.مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه افزود: در کشورهای توسعه‌یافته میزان تلفات سوانح رانندگی عدد ۵ در ۱۰۰ هزار کشته است. یعنی اگر بخواهیم این رقم را مبنا قرار دهیم، میزان تلفات سوانح رانندگی کشورمان باید سالانه حدود ۴ هزار کشته باشد.میرشفیع ادامه داد: ۶۰ درصد عوامل اصلی بروز سوانح رانندگی خطای انسانی است ضمن آنکه خودرو، محیط و جاده نیز از دیگر عوامل بروز سوانح رانندگی هستند.وی افزود: در ۷ ماهه اخیر سال‌جاری ۱۱ هزار کشته و ۲۲۸ هزار مجروح از محل سوانح رانندگی شناسایی شده است و مهر امسال تعداد کشته‌های تصادفات ۱۵ درصد بیشتر از مهر ماه ۹۷ به ثبت رسیده است.
مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه بیان کرد: سهم تلفات جاده‌های روستایی در کل تلفات جاده‌های برون‌شهری تا پیش از این ۱۳ درصد بود که به ۱۰ درصد کاهش یافته، اما تلفات سوانح رانندگی درمحورهای روستایی درحال افزایش است.میرشفیع گفت: از دلایل افزایش تلفات سوانح رانندگی در محورهای روستایی، افزایش برخورداری از راه روستایی آسفالت و همچنین افزایش استفاده وتعداد خودروهای شخصی در روستاها، رشد گردشگری و بوم‌گردی و کمبود علائم راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها است.وی اظهار کرد: در سه استان فارس، کرمان و سیستان‌وبلوچستان کماکان جمعیت روستایی زیاد است و دراین روستاها ۷۶ تا ۸۰درصد تلفات مربوط به محورهای برون‌شهری است.مشاور و نماینده وزیر راه در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه افزود: ۹۲ درصد جمعیت روستایی از راه روستایی آسفالت برخوردار هستند.
میرشفیع ادامه داد: در ۱۰ سال اخیر ۱۸۵ هزار کشته در سوانح رانندگی شناسایی شده‌اند و سالانه ۳ هزار تا ۴ هزار یتیم به یتیم‌های کشور بر اثر تصادف افزوده می‌شود. وی گفت: روزانه به‌طور متوسط ۴۶نفر بر اثر سوانح رانندگی جان می‌بازند و خسارت‌های رانندگی معادل ۶ تا ۷ درصد تولید ناخالص داخلی کشور است.این درحالی است که هم‌اکنون افزایش ایمنی راه‌ها به‌خصوص افزایش ایمنی درحمل ونقل جاده‌ای از اولویت‌های وزارت راه‌وشهرسازی است که در سال‌های گذشته نیز از سوی وزیر وقت و وزیر فعلی این وزارتخانه مورد تاکید قرار گرفته است. به‌طوری‌که مهم‌ترین هدف و استراتژی نظام حمل‌‌ونقل کشور در سال ۹۷ از سوی وزیر وقت راه‌وشهرسازی ارتقای سطح ایمنی در راه‌ها و شبکه حمل‌‌ونقل کشور به خصوص حمل‌‌ونقل جاده‌ای عنوان شده بود.در سال ۹۷ علاوه بر ارتقای سطح ایمنی راه‌ها، هوشمندسازی نظام حمل‌‌ونقل، تجاری‌سازی و واگذاری بخش‌هایی از حوزه حمل‌‌ونقل به بخش‌خصوصی، افزایش بهره‌وری در مرزها و همچنین طراحی و ارتقای سیستم‌های هشداردهنده در جاده‌ها که اطلاعات موردنیاز در این زمینه را به‌صورت همزمان در اختیار رانندگان و سایر دستگاه‌های مرتبط قرار دهند به‌عنوان مهم‌ترین اولویت‌های سیاست‌گذاری حوزه حمل‌‌ونقل جاده‌ای اعلام شده بود.
