◄ چالش های نگهداری آزادراه ها در دوره بهره برداری

مدیرعامل شرکت آزاد راه اهواز – بندر امام گفت: از مهمترین عوامل طول عمر زیرساخت های حمل و نقل در دوره بهره برداری، تعمیر و نگهداری به موقع آنها است.

به گزارش تین نیوز، عباس آریایی پور در گفت و گو با خبرنگار ما عنوان کرد: نگهداری آزادراه ها که راه های شریانی کشور بوده از حساسیت خاصی برخوردار است و به خصوص آزادراه هایی که در مسیر ترانزیت قرار دارند از لحاظ کیفیت جسم و رویه راه، علائم اطلاعاتی و استاندارد، خط کشی و نقوش افقی و منعکس کننده ها، چراغ های چشمک زن و علائم هوشمند، نرده ها و حفاظ های فلزی و بتونی، زه کش ها و کانال های کنار راه جهت تخلیه سریع نزولات جوی، مبلمان و منظر راه و تمیز بودن سطح راه باید مورد توجه قرار گیرند تا از مزیت رقابتی نسبت به مسیرهای همسو برخوردار گردد.

وی گفت: به لحاظ اهمیت نگهداری راه ها و آزادراه ها می توان آنها را به سه بخش شامل راهداری جاری، راهداری دوره ای و یا فصلی و راهداری برنامه ای تعریف و مورد توجه قرار داد.

آریایی پور، در توضیح راهداری جاری خاطرنشان کرد:  راهداری جاری شامل آن دسته از خدماتی است که به صورت مستمر و روزمره انجام می شود تا موجب ایمنی راه ها و تسهیل در تردد وسائط نقلیه و رضایت کاربران گردد. مواردی که باعث آلودگی سطح راه ها و آزادراه ها شده و می تواند زمینه ساز حوادث جاده ای باشد، ضایعاتی است که در اثر تردد یا واژگونی وسائط نقلیه سنگین و بعضاً سبک و یا لاشه حیوانات آسیب دیده در سطح راه به جا می ماند و وسائط نقلیه عبوری با مواجه شدن یا مشاهده آنها با عکس العمل سریع و یا برخورد با آنها از مسیر منحرف شده و موجب خسارت جانی و مالی می گردند.

وی افزود: همچنین بارش نزولات جوی موجب آلوده شدن مسیرنماهای روی حفاظ های بتونی و گاردریل ها و هندریل ها و سایر تابلوهای استاندارد) دایره، مستطیل، مثلث (شده و در هنگام شب مانع درخشندگی سطح علائم و مسیر می گردد.

او تاکید کرد: عدم برف روبی به موقع سطح راه، در هنگام سرمای شدید باعث یخ زدگی سطح سواره رو شده و موجب برخورد، واژگون شدن یا خارج شدن وسیله نقلیه از راه می شود.

مدیرعامل شرکت آزاد راه اهواز – بندر امام ادامه داد: معمولاً انجام راهداری جاری (غیر از برفروبی که با ماشین آلات برفروب انجام می شود) به عهده وسیله نقلیه کمک دار مجهزر به تجهیزات امدادرسانی و نیروهای راهداری است که آن را همراهی می نماید (گشت راهداری) و بسته به مورد نسبت به برداشتن موانع از سطح راه و جمع آوری ضایعات به جا مانده از سوانح، تمیز نمودن مستمر مسیرنماها و علائم استاندارد، باز نمودن مسیر دفع آب های سطحی، امدادرسانی و همکاری با وسائط نقلیه آسیب دیده و سایر موارد مشابه اقدام می نماید.

وی در توضیح راهداری دوره ای و یا فصلی گفت:  انجام برخی از فعالیت های راهداری به صورت روزمره میسر نیست و می بایستی با برنامه ریزی فصلی و یا سالانه انجام شود.

آریایی پور عنوان کرد: این قبیل فعالیت ها قبلاً صورت برداری می شود و بسته به مورد برآورد هزینه شده و معمولاً از طریق پیمانکاران کوچک و محلی قابل اجرا می باشد. انجام خط کشی راه و نقوش کف جاده و رنگ آمیزی نرده ها و هندریل ها و جداول و سطوح برجسته مانند قرنیزهای بتونی و لبه پل ها و آبروها و سکوهای اخذ عوارض، تعمیرات گاردریل ها و نصب گاردریل های جدید، لکه گیری اساسی سطح راه و انجام قیر پاشی به منظور محافظت از سطح آسفالت، تنظیم شیروانی های خاکریز و شانه های راه و تمیز نمودن کانال های طولی در راه های کوهستانی، مرمت پل ها و قرنیزها و آبروهای آسیب دیده در اثر بارندگی و یا یخبندان، نصب مجدد علائم استاندارد آسیب دیده، تعمیرات علائم هوشمند و تابلوهای الکترونیک از این قبیل راهداری هستند.

به گزارش تین نیوز، او در توضیح راهداری برنامه ای نیز خاطرنشان کرد: در اثر مرور زمان سطح آسفالت راه ها دچار اضمحلال می شود و ضرورت دارد هر 10 الی 12 سال راه روکش آسفالت گردد، همزمان با آن ممکن است سطوح ابنیه فنی بتونی که دچار خوردگی شده و میلگردهای آنها نمایان شده و نیاز به تعمیر سطح بتون و ایزولاسیون آنها و همچنین پل های فلزی که دچار زنگ زدگی شده و رنگ آمیزی نیاز داشته باشند و بعضاً نقاطی از راه که حادثه خیز تشخیص داده شده نیاز به تعریض یا اصلاح مسیر داشته باشد و علائم اطلاعاتی بزرگ در اثر مرور زمان قدرت انعکاس پیام اطلاعاتی را در شب نداشته باشند، در این قبیل موارد از خدمات مهندسین مشاور برای ارزیابی و مطالعه و برآورد هزینه انجام تعمیرات عمده و حذف نقاط حادثه خیز و انجام روکش آسفالت و تعویض علائم اطلاعاتی استفاده می شود و پس از تهیه و تکمیل نقشه های اجرائی و شرح خدمات و برآورد ریالی کار، از خدمات پیمانکاران متخصص راهداری و تجهیزات ایمنی و یا راهسازی برای انجام آن استفاده می شود.

مدیرعامل شرکت آزاد راه اهواز – بندر امام در ادامه چالش های نگهداری راه ها و آزادراه ها را به شرح زیر برشمرد:

1 - افزایش قیمت تعمیر و نگهداری و تأمین ماشین آلات راهداری و تهیه و حمل مصالح و تجهیزات ایمنی راه ها و همچنین دستمزدها از جمله چالش های با اهمیت نگهداری راه ها و آزادراه ها می باشد. مع الوصف با توجه به اینکه افزایش دستمزدها در مقایسه با مصالح و تجهیزات ایمنی راه ها چشمگیر نمی باشد، لذا فعالیت های راهداری جاری تحت تأثیر افزایش قیمت ها متوقف نشده است.

2 - راهداری دوره ای متأثر از افزایش قابل ملاحظه قیمت قیر، رنگ خط کشی، شبرنگ و سایر تجهیزات ایمنی، افزایش زیادی یافته و با توجه به محدودیت منابع، مشکلات فراوانی را به خصوص برای آزادراه ها و وسائط نقلیه عبوری از آنها ایجاد نموده است.

علاوه بر قیمت قیر، افزایش قیمت مصالح آسفالتی، شن و ماسه و سیمان، فولاد و آهن آلات، ماشین آلات راهسازی، راهداری برنامه ای را با خطر جدی مواجه ساخته بطوریکه بعضاً هزینه مرمت اساسی و روکش آسفالت آنها معادل سرمایه گذاری اولیه احداث آزادراه به منابع مالی نیاز دارد.

4 - شبکه آزادراه ها که با مشارکت بانک ها، بخش غیردولتی و بخش خصوصی احداث شده و صرفاً 15 درصد از درآمد حاصل از اخذ عوارض صرف نگهداری آزادراه مورد مشارکت می شود، به واسطه محدودیت درآمد ناشی از عدم کشش اخذ عوارض از ترددکنندگان و افزایش بیش از حد قیمت کالا و خدمات مورد نیاز، تعمیر و نگهداری آزادراه ها با چالش جدی روبرو شده و شرکت های سرمایه گذار اگر آزادراه را به نحو مطلوب نگهداری نکنند تبعات حقوقی و کیفری عدم نگهداری آزادراه دامن گیر آنها شده و اگر آزادراه را در حد رضایت کاربران و وزارت راه و شهرسازی نگهداری کنند هزینه نگهداری و بهره برداری اگر بیش از 50 درصد درآمد سالانه آزادراه نباشد، از 50 درصد کمتر نخواهد شد.

به گزارش تین نیوز، آریایی پور در مورد راهکارهای  برون رفت از چالش نیز گفت: در شرایط پیش بینی شده در قراردادهای مشارکت احداث آزادراه ها، ارزش روز سهم سرمایه گذار در هر آزادراه در پایان هر سال در جدول هزینه – درآمد مشخص می شود. لکن در اثر تورم دور از انتظار سال های اخیر ارزش سرمایه حاصل از جدول هزینه – درآمد به مراتب پایین تر از ارزش حاصل شده به روش های متداول، نظیر خرید سهام در بورس و یا سکه و ارز می باشد و حتی قیمت تمام شده احداث هر آزادراه اگر با فهرست بهای روز محاسبه شود باز هم سهم سرمایه گذار در چنین ارزش افزوده ای بیشتر از میزانی است که از طریق جدول هزینه – درآمد به دست می آید.

وی افزود: نتیجه اینکه اگر ارزش روز سهم سرمایه گذار در جدول هزینه – درآمد قرار بگیرد برای استهلاک سرمایه و سود مورد انتظار آن، ضرورت دارد تعرفه عوارض افزایش قابل ملاحظه ای یابد، (در این صورت هزینه نگهداری و بهره برداری از 25 درصد درآمد بیشتر نمی شود و 75 درصد باقیمانده ارزش پولی سرمایه را برای سرمایه گذاری های مشابه در مدت باقیمانده دوران مشارکت محفوظ نگه می دارد).

مدیرعامل شرکت آزاد راه اهواز – بندر امام خاطرنشان کرد: چون افزایش نرخ عوارض رابطه مستقیم با کشش تقاضا دارد بنابراین حفظ ارزش سرمایه و تأمین هزینه نگهداری و بهره برداری سالانه از طریق افزایش بیشتر نرخ عوارض میسر نیست و لازم است وزارت راه و شهرسازی برای برون رفت از این چالش چاره اندیشی نماید، در غیر این صورت آسیب دیدن آزادراه ها مانند سایر راه های کشور در نتیجه عدم نگهداری مطلوب دور از انتظار نیست.