سفر بدون واژگونی خودرو؛ واقعیتی شدنی

واژگونی خودرو به قدری در جاده های کشور رخ می‌دهد که اولین تصویر از سانحه رانندگی در ذهن شهروند ایرانی یک خودروی واژگون شده است، آگاهی‌بخشی به رانندگان، برنامه‌ریزی و گنجاندن زمان استراحت برای سفر، شاید کمک‌کند تا سفر بدون واژگونی خودرو قابل تصور باشد.

به گزارش ایرنا، هر 33 دقیقه یک هموطن در حوادث جاده‌ای کشور جان خود را از دست می‌دهد، واژگونی خودرو، با بیش از 30 درصد، پرشمارترین سانحه منجر به فوت در جاده های کشور است که این رقم در استان سمنان تا 65 درصد هم می‌رسد.

انسان مهمترین عامل واژگونی در سفرهای برون شهری است که متاثر از فقدان فرهنگ سفر بابرنامه، عوامل محیطی که خستگی رانندگان را رقم می‌زند و فقدان برنامه‌های خلاقانه برای تنوع‌بخشی به محیط پیرامون جاده‌ها، اولین و نهایی‌ترین عامل واژگونی خودرو در جاده ها نام می‌گیرد، پس باید به راننده کمک شود تا با کاهش واژگونی، تلفات سوانح جاده ای کشور نیز کاهش یابد، برنامه ریزی و مدیریت زمان سفر، پرهیز از رانندگی در زمان خستگی، پرهیز از تخلفات حادثه‌ساز در محورها رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، عواملی است که سفری ایمن و بدون واژگونی را برای هموطنان به ارمغان می آورد.

جاده شریان اصلی ارتباطی و زمینه سفر شهروندان، حمل ونقل مسافر و بار و یکی از زیرساخت‌های انتقال محصولات تولیدی بخش صنعت و کشاورزی به نقاط مختلف کشور و برای صادرات است و به همین دلیل، زیرساخت مهمی برای تامین سلامت مسافران و ایمنی حمل و نقل محسوب می‌شود، اکنون بیش از 2 هزار و 500 کیلومتر آزادراه و بیش از 15 هزار کیلومتر بزرگراه در کشور وجود دارد و در مجموع بیش از 75 درصد ترافیک عبوری در محورهای برون شهری در 34 هزار کیلومتر محورهای شریانی انجام می شود.

استان سمنان بیش از هشت هزار و 612 کیلومتر بزرگراه، آزادراه و جاده اصلی و فرعی و راه روستایی دارد، بیش از 600 کیلومتر از مسیر بیش از 900 کیلومتری محور تهران- مشهد از استان سمنان عبور می‌کند و به دلیل تردد سالانه بیش از 22 میلیون نفر از جاده های سمنان، یکی از محورهای پرترافیک کشور به شمار می رود.

بنا به نظر برخی کارشناسان، گستره جاده های استان سمنان به اندازه جاده های 6 استان کشور است، این استان با 97 هزار و 491 کیلومتر مربع به لحاظ وسعت رتبه ششم کشوری را دارد و در هر 60 دقیقه حدود 300 تا 400 وسیله نقلیه از محورهای استان عبور می کنند، در زمان اوج سفرها در هر 60 دقیقه به طور متوسط بیش از یکهزار و 200 خودرو از محورهای استان سمنان عبور می کنند که با این حجم قابل توجه تردد، واژگونی خودرو یکی از رویدادهای تلخ در محورهای سمنان است.

در اوج سفرها در محورهای کشور میزان واژگونی خودروها بیش از 35 درصد است اما در محورهای سمنان این رقم به طور متوسط سالانه به 65 درصد می‌رسد و این امر نقش اساسی در مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای دارد و واژگونی در رتبه پرشمارترین سانحه در محورهای مواصلاتی استان سمنان است.

براساس آمار پلیس راه استان سمنان، بیش ترین واژگونی خودرو در محورهای استان در ساعت های 6 تا 9 ، 11 تا 14 و 15 تا 19 روی می دهد که نشان می‌دهد خستگی و خواب آلودگی رانندگان اصلی‌ترین علت این نوع سانحه رانندگی است.

بر اساس بررسی‌های انجام شده، مهمترین عواملی که در تشدید تصادفات نقش دارند سرعت بالا، رفتارهای پرخطر، شتاب‌زدگی و حواس‌پرتی است و یکی از مهمترین دلایل خستگی رانندگان و کاربران در جاده های استان سمنان، یکنواختی مسیر است که در بروز بسیاری از سوانح از جمله واژگونی خودروها نقش مهمی دارد، در استان سمنان کویری و بیابانی بودن مناطق حواشی جاده‌ها نیز باعث یکدستی مسیر و زمینه‌ساز خستگی زودرس رانندگان می‌شود.

احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی و فضاهای مناسب فرهنگی و تفریحی در مسیر محورهای مواصلاتی استان سمنان، ضمن اینکه می تواند مکانی برای توقف مسافران و استراحت کوتاه مدت رانندگان باشد، تا حدود زیادی در کاهش تصادفات و تلفات جاده ای به خصوص واژگونی خودروها موثر است و در گام بعدی می توان با افزایش و توسعه این مجتمع ها یکنواختی در جاده های استان را به طور کامل از بین برد.

** خواب آلودگی و خستگی راننده دلیلی مهم واژگونی خودروها

رئیس پلیس راه استان سمنان گفت: 65 درصد از تصادفات در جاده های این استان مربوط به واژگونی خودروها ناشی از خستگی و خواب آلودگی رانندگان است که دلیل آن نیز طولانی و کویری بودن محورهای استان سمنان است،

سرهنگ حسن خسروجردی با اشاره به سهم بالای واژگونی از کل سوانح جاده ای در استان سمنان، بیان داشت: سمنان در شاخص واژگونی خودرو در جاده ها، از ابتدای فروردین تا 16 شهریور 96 با بیشترین درصد از کل سوانح رانندگی، رتبه نخست کشور را داشته است.

وی افزود: در جاده های استان سمنان 62 درصد از تصادفات مربوط به واژگونی خودرو و 9 درصد خروج خودروها از جاده است که این 2 مورد بیشترین سهم را در سوانح رانندگی در جاده های استان سمنان دارد.

وی با بیان اینکه ایجاد مجتمع های خدماتی رفاهی در فواصل مناسب در جاده اصلی استان سمنان ضروری به نظر می‌رسد، بیان کرد: مسافران عبوری هم باید توجه داشته باشد هنگام عبور از این محور برای استراحت کافی رانندگان در توقف‌گاه‌ها زمان‌بندی و برنامه‌ریزی داشته باشند.

رئیس پلیس راه استان سمنان، از رانندگان خواست با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی ، سرعت مطمئنه ، پرهیز از رانندگی در هنگام خستگی، ترددی ایمن را برای خود و دیگران در جاده ها رقم بزنند و به ویژه بعد از هر یک ساعت رانندگی، 15 دقیقه استراحت را در برنامه خود قرار دهند.

** لزوم اجرای طرح های ارتقاء ایمنی در جاده های سمنان

نماینده مردم شهرستان های سمنان، سرخه و مهدی شهر در مجلس شورای اسلامی، کویری بودن جاده های استان سمنان را از عوامل مهم تصادفات و سوانح رانندگی از نوع واژگونی دانست و گفت: اجرای طرح های ارتقاء ایمنی در جاده های استان ضرورت دارد و با افزایش ایمنی در جاده ها و رفع نقاط حادثه‌خیز می توان حجم حوادث و تصادفات جاده ای را کاهش داد.

احمد همتی ، با تاکید بر ضرورت ایجاد استراحتگاه های بین راهی و مجتمع های خدماتی رفاهی در این مسیر، گفت: جاده های امن و بی خطر از مهم ترین ویژگی کشورهای توسعه یافته است پس ضرورت دارد در استان سمنان که در مسیر مهم و اصلی شرقی- غربی کشور قرار دارد به این مهم توجه ویژه صورت گیرد.

** استراحتگاه‌های بین راهی راهکار تنوع‌بخشی به محورهای کویری سمنان

سرپرست اداره کل حمل ‌ونقل و پایانه‌های استان سمنان نیز با اشاره به کمبود تعداد استراحتگاه مسافران و مجتمع‌های خدماتی رفاهی در استان، گفت: با توجه به اینکه واژگونی بیشترین سهم را در سوانح رانندگی جاده‌های استان سمنان دارد، توسعه این اماکن در جاده های استان، موجب افزایش رضایتمندی مسافران می‌شود.

احسان منصورکیایی با اشاره به اهمیت احداث مجتمع‌های خدماتی رفاهی در مسیر جاده ای استان، افزود: توسعه مجتمع‌های خدماتی رفاهی، نمازخانه‌ها و گسترش استراحتگاه‌های بین‌راهی می‌تواند راهکار مفیدی برای کاهش تلفات جاده‌ای و مقابله با یکنواختی محورهای مواصلاتی استان باشد.

وی افزود: توسعه و ایجاد زیرساخت‌های مجتمع‌های خدماتی رفاهی، نمازخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی در محورهای پرتردد استان سمنان از برنامه‌های کلان اداره کل حمل‌ونقل و پایانه‌های این استان درباره ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران ساخت این عناصر است.

مدیرکل حمل و نقل و پایانه های استان سمنان با بیان اینکه هم اکنون 44 مجتمع خدماتی رفاهی در جاده های استان فعال است، بیان داشت: تا سال 89، تعداد این مجتمع ها 14 باب بود که 48 موافقت اصولی برای ایجاد این مجتمع ها صادر شده و اکنون تعداد این مجتمع ها در چندسال گذشته 2 برابر شده است.

وی، ایجاد آبادی نما یا دهکده های مجازی را از برنامه های دیگر اداره کل حمل و نقل و پایانه های استان سمنان برای از بین بردن یکنواختی و کویری بودن مسیر اعلام کرد و افزود: 2 آبادی نمای تا پایان امسال در محورهای استان سمنان افتتاح شود.

منصورکیایی با بیان اینکه این طرح قرار است در محور شاهرود به کاهک و ده نمک تا لاسجرد اجرایی و به بهره برداری برسد، خاطرنشان کرد: برای ایجاد هر آبادی نما که شامل روشنایی، مکان توقف خودروها و ایجاد همه امور اولیه و مورد نیاز کاربران است، 6 میلیارد ریال هزینه دارد و در مجموع برای این راه اندازی این چهار آبادی نما 24 میلیارد ریال اعتبار لازم است.

وی با اشاره به کویری بودن جاده های استان سمنان و ایجاد خستگی و خواب آلودگی در رانندگان به واسطه همین موضوع، افزود: رانندگان و کاربران جاده با توقف در این آبادی‌نماها می توانند ضمن بهره مندی از خدمات و استراحت در آن، سفر خوب و خوشی را داشته باشند و این نقش بسیار زیادی در کاهش خستگی و در نتیجه، کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای دارد.

سرپرست اداره کل حمل و نقل و پایانه‌های استان سمنان گفت: با توجه به اینکه بیش از 60 درصد از سوانح رانندگی در جاده های استان سمنان واژگونی ناشی از خستگی و خواب آلودگی به خاطر کویری و یکنواخت بودن محورهای استان است، ایجاد این آبادی نماها با هدف تنوع‌بخشی به منظره جاده ها برای کاهش خستگی هدفگذاری شده است.

وی، با اشاره به رویکرد این اداره کل در ارتقای ایمنی در جاده ها، افزود: اولین موضوعی که در این بخش مدنظر بوده یادگیری است و اعتقاد داریم آموزش مقدمه یادگیری است و تا آموزش نهادینه نشود نمی توان انتظار فرهنگ ایمنی داشته باشیم.

منصورکیایی ، آموزش به 2 گروه کلان شامل رانندگان و شرکت های تخصصی و همچنین آموزش عمومی را یاد آور شد و گفت: به همین منظور بیش از 50 دوره آموزشی مختلف عمومی و اختصاصی با حضور 5 هزار نفر از رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی استان سمنان برگزار شده است، ضمن اینکه بیش از 150 شرکت تخصصی هم آموزش های مورد نیاز را فراگرفتند.

** فرهنگ سازی اولین گام کاهش واژگونی خودروها در سمنان

جانشین پلیس راه استان سمنان با تاکید بر اینکه زمان سفر و جاده باید در برنامه ریزی هموطنان قرار گیرد، گفت: اولین اقدام برای کاهش واژگونی خودروها، فرهنگ سازی در بین رانندگان وسایل نقیله و هموطنان به منظور برنامه ریزی برای داشتن استراحت کافی و مدیریت سفر است.

سرهنگ محمد عباسی با بیان این که احداث مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی جدید به منظور امکان و توقف و استراحت رانندگان، در کاهش واژگونی خودروها در محورهای استان بسیار تاثیر گذار است افزود: ایمن سازی شانه و بستر جاده ها به منظور کاهش واژگونی خودروها و جلوگیری از خروج احتمالی باید مدنظر مسوولان امر قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: افزایش ایمنی بدنه وسایل نقلیه ، ایجاد جاذبه های مصنوعی در جاده ها، نصب تابلوها و احداث فضای سبز در حاشیه جاده و ایستگاه نماز از دیگر اقدامات برای کاهش واژگونی خودروها در جاده های استان است.

وی تصریح کرد: درپنج ماهه اول سال 96 بیش از 56 نفر براثر واژگونی خودرو، انحراف خودرو از مسیر اصلی و برخورد با اشیا در محورهای استان جان خود را از دست داده اند و باید برای رفع این چالش مهم فرهنگ سازی بیشتری صورت گیرد.

سرهنگ عباسی خاطرنشان کرد: فرهنگ سازی اصولی وکاربردی تاکنون به معنی واقعی برای کاهش تلفات جاده ای در محورهای استان صورت نگرفته است و با وجود تاکیدهای پلیس، بیش از 97 درصد علت تصادفات در محورهای کشور، عامل انسانی است.

وی خاطرنشان کرد: سبقت های غیرمجاز و توجه نداشتن به جلو بیش از 50 درصد علت واژگونی خودرو در محورهای ارتباطی استان سمنان را به خود اختصاص می دهد و باید با فرهنگ سازی اصولی برای رفع این چالش اقدام کرد.

جانشین رئیس پلیس راه استان سمنان گفت: 19 نقطه از راه های استان براساس اعلام وزارت راه و شهرسازی نقاط حادثه‌خیز جاده ها محسوب می شود و باید اعتبارات ویژه ای برای اصلاح هندسی و ساختاری این نقاط از جاده ها تخصیص یابد.

سرهنگ عباسی گفت: سالانه بیش از 20 میلیون نفر از محورهای اصلی و فرعی استان برای عزیمت به نقاط مختلف کشور عبور می کنند و این رقم قابل توجه نیازمند تخصیص اعتبارات کافی برای ترمیم و بهسازی محورهای استان دارد.

وی با اشاره به اهمیت فرهنگسازی بین مردم برای لحاظ کردن طول سفر به عنوان بخشی از سفر به ویژه لحاظ کردن دوره های زمانی متناوب برای استراحت راننده، تصریح کرد: باید اصل زمان استراحت لازم برای راننده را به معنی واقعی در برنامه ریزی هموطنان برای سفر ترویج کنیم و با این اصل انکارناپذیر را بپذیرم که بدون فرهنگسازی بین مردم به عنوان عامل اصلی تصادفات، کاهش واژگونی میسر نمی شود.

جانشین پلیس راه استان سمنان خاطرنشان کرد: تنها در چهار ماه گذشته به بیش از 300 دانش آموز استان سمنان آموزش های قوانین راهنمایی و رانندگی ارایه شده است و این اقدام گامی مهم و اساسی برای افزایش فرهنگ سازی برای کاهش تصادفات در محورهای استان است.

** برنامه برای ساماندهی 19 نقطه حادثه‌خیز محورهای سمنان

رئیس اداره راه و ترابری شهرستان سمنان گفت : باتوجه به این که جاده های استان طولانی، کویری و خطی است و محور اصلی شرقی- غربی کشور به طول بیش از 600 کیلومتر از استان سمنان عبور می کند، برای مشکل خستگی رانندگان نیاز به مساعدت و کمک مسوولان استان و دستگاه های مرتبط در راستای افزایش مجتمع های خدماتی رفاهی، استراحتگاه و ایجاد جاذبه به منظور مشوقی برای توقف خودروهای عبوری و استراحت و رفع خستگی رانندگان است.

حبیب عرب خاطرنشان کرد: استان سمنان به دلیل برخورداری از بیش از هشت هزارکیلومتر بزرگرزاه، آزادراه ، جاده اصلی و فرعی و جاده روستایی و تردد سالانه بیش از 22 میلیون خودرو عبوری همواره برای ایمن سازی این جاده ها مورد توجه وزارت راه و شهرسازی بوده است.

وی خاطرنشان کرد: حدود 660 کیلومتراز بزرگراه تهران به مشهد در محورهای ارتباطی استان سمنان قرار دارد و توجه به مخاطرات جاده ای و شناسایی آنها برای کاهش سوانح رانندگی باید مورد توجه قرار گیرد.

رئیس اداره راه و ترابری شهرستان سمنان، فاصله طولانی بین شهرها در استان سمنان را عامل یکنواختی سفر در جاده های استان عنوان و تصریح کرد: فاصله شهرهای استان سمنان با یکدیگر به طور معمول 100 تا 130 کیلومتر است و همین مساله باعث طولانی تر شدن زمان سفر بین شهرهاست و رانندگان را خسته‌تر می‌کند.

عرب خاطرنشان کرد: براساس آمار وزارت راه و شهرسازی از 43 نقطه تردد در محورهای استان سمنان 19 نقطه به عنوان حادثه خیز به شمار می رود و باید برای رفع این چالش برنامه ریزی شده است.

وی خاطرنشان کرد: اگر علل واژگونی خودروها در محورهای سمنان را براساس آمار تحلیل کنیم در می یابیم نقص جاده ای درصد پایینی از علت واژگونی خودرو را به خود اختصاص می دهد و بخش قابل توجهی از آن به دلیل نوع خودرو و عوامل انسانی است.

رئیس اداره راه و ترابری شهرستان سمنان گفت: عملیات اجرایی احداث آزاد راه حرم تا حرم قطعه گرمسار- سمنان به طول 115 کیلومتر آغاز شده و با افتتاح این طرح می توان در دراز مدت ایمنی عبور و مرور زائرانی که قصد سفر به مشهد مقدس را دارند افزایش داد.

وی خاطرنشان کرد: این آزادراه با همکاری وزارت راه و شهرسازی و قرارگاه خاتم‌الانبیاء با صرف 150 میلیارد تومان اعتبار، حداکثر به مدت 40 ماه به بهره‌برداری می رسد.

وی با بیان این که براساس آمار ارایه شده از سوی اداره کل راه و ترابری سمنان در سال گذشته در بخش راه سمنان بیش از 200 میلیارد تومان اعتبار هزینه شد و بهره برداری از ده ها پل و جاده های همسطح و غیرهمسطح از دستاوردهای دولت یازدهم در این بخش بوده است.

وی با بیان این که بیش از 70 درصد طرح ملی حرم تا حرم در حوزه استحفاظی استان سمنان واقع است، خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح بیش از 80 کیلومتر از مسیر حرم تا حرم کاهش می یابد که در افزایش رفاه اجتماعی و کاهش تصادفات تاثیر شایانی دارد.

**کاهش واژگونی در جاده‌های سمنان به فرهنگسازی ملی نیاز دارد

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان با اشاره به این که علت 70 درصد تصادفات فوتی در محورهای استان واژگونی است، گفت: رفع این معضل نیاز به اطلاع رسانی و فرهنگسازی ملی دارد.

مهدی زندیه وکیلی افزود: بیش از 65 درصد از تصادفاتی که منجر به فوت می شوند در استان سمنان مربوط به واژگونی خودرو است و این آمار بالا نشان دهنده کمبود فرهنگسازی برای آموزش لازم به رانندگان درباره برنامه‌ریزی و قراردادن استراحت در برنامه سفر است.

وی بیان کرد: بیشتر این واژگونی ها در محورهای استان سمنان مربوط به رانندگان غیربومی رخ می‌دهد، در نتیجه باید فرهنگسازی در این زمینه در تمام استان های کشور انجام شود.

وی افزود: خستگی و خواب آلودگی از عوامل اصلی واژگونی خودرو است و برای این موضوع باید بیلبوردهایی با ایده های نوین برای فرهنگسازی با موضوع کاهش واژگونی خودرو در محورهای ارتباطی کار شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان با بیان این که درجه حساسیت پیمانکارهای راه نسبت به ایمنی ضعیف است، افزود: خط کشی های محورهای 2طرفه که نیاز به بازسازی دارد باید در اولویت قرار بگیرد.