چهار خطای راهبردی دولت در بحث سهمیه‌بندی و افزایش نرخ بنزین
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس به چهار خطای راهبردی دولت در بحث سهمیه‌بندی بنزین و افزایش نرخ آن اشاره کرد.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی به چهار خطای راهبردی دولت در بحث سهمیه‌بندی بنزین و افزایش نرخ آن اشاره کرد.
دکتر محمد صالح جوکار در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس از یزد، در خصوص گرانی بنزین، گفت: ما انتظار این را نداشتیم که دولت در یک طرح مهم خود را بی‌نیاز ازنظر نخبگان بداند و به شکلی اجرا کند که مردم از آن بی‌خبر باشند.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه دولت تدبیر و امید در ماجرای بنزین باتدبیری، امید مردم را هدف گرفته است، افزود: چهار خطای راهبردی در این تصمیم دولت وجود دارد که عدم رعایت اقتضائات اجرای طرح اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، عدم استفاده از افکار و نظرات نخبگان در فرمول‌بندی و صورت‌بندی صحیح برای یک طرح مهم و ملی، عدم توجیه به هنگام و دقیق افکار عمومی، عدم تدارک زیرساخت‌های طرح اعلام‌شده ازجمله‌ی این خطاها به شمار می‌رود.
وی در مورد اقتضائات اجرای طرح‌های اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، گفت: اصلاح قیمت حامل‌های انرژی بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور و به‌ویژه تعیین تکلیف یارانه‌ها و سهم دهک‌های درآمدی پایین تبعات منفی زیادی در بر خواهد داشت.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: شکی نیست که قاچاق و مصرف بی‌رویه انرژی هزینه‌هایی برای کشور دارد که باید برای آن‌ها چاره‌ای اندیشیده شود، ولی متأسفانه نخستین موضوعی که در سیاست‌گذاری حوزه انرژی به ذهن مسؤولین امر خطور می‌کند اصلاح قیمت حامل‌های انرژی است.
جوکار در ادامه عنوان کرد: تصمیم گیران نباید فراموش کنند که همه خانوارها باید بتوانند انرژی موردنیاز خود را چه برای خودرو و چه برای خانه و حتی برای کسب‌وکارها و فعالیت‌های اقتصادی خریداری کنند، در این وضعیت و ازیک‌طرف انرژی می‌تواند کیفیت زندگی انسان‌ها را بهبود ببخشد و برای سلامت روحی و جسمی افراد تأثیر مثبت داشته باشد و از طرف دیگر در رشد و توسعه اقتصادی کمک کند.
وی اظهار داشت: محققان معتقد هستند که ریشه فقر انرژی در بالا بودن بار مالی تأمین انرژی نسبت به بودجه خانوار است که درنتیجه آن خانوار قادر نیست حداقل انرژی موردنیاز برای تأمین یک زندگی شرافتمندانه را خریداری کند، لذا یکی از اولویت‌های جوامع پیشرفته این است که دست‌کم هزینه انرژی برای ۱۰ درصد پایین‌ترین گروه‌های درآمدی به صورتی تأمین شود.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: بنابراین هرچند قیمت حامل‌های انرژی در کشور پایین و حتی بسیار پایین است و این مسئله مصرف بی‌رویه انرژی و حتی قاچاق آن را در قالب بنزین و غیره رقم‌زده است، اما شرایط خاص اقتصادی کشور حکم می‌کند که اصلاحات لازم به‌تدریج و با در نظر گرفتن همه جوانب امر انجام شود.
دستاوردهای مثبت کارت سوخت
این مقام مسئول با اشاره به دستاوردهای مثبت کارت سوخت، گفت: با تک‌نرخی شدن بنزین در سال ۹۳، کارت سوخت از روند سوخت‌گیری حذف شد و از سویی دیگر برآیند اقدامات دولت منجر به حاشیه‌نشینی سیاست‌های مدیریت مصرف شد و این روند تا آنجا ادامه پیدا کرد که دولت علاوه بر دست‌وپنجه نرم کردن با مدیریت قاچاق سوخت، همچنان به واردات ادامه می‌داد یعنی دولت علاوه بر اینکه بابت هر لیتر بنزین به مردم یارانه می‌داد، باید هزینه‌ای را صرف واردات می‌کرد و این در حالی بود که سوخت یارانه‌ای به خارج از کشور قاچاق می‌شد.
وی اظهار داشت: کاهش مصرف سوخت فسیلی در اقتصادی بامعناست که به‌کارگیری انرژی‌های غیر فسیلی جایگزین نوع فسیلی آن شود و باید گفت که در ایران چنین امکانی دست‌کم در کوتاه‌مدت وجود ندارد.
جوکار در ادامه اضافه کرد: این‌ها شواهدی است که نشان می‌دهد دولت متأسفانه به مقتضیات اصلی برای اجرای چنین طرحی توجه نداشته و یک خطای راهبردی در اجرای سیاست اصلاح قیمت‌ها مرتکب شده و اما خطای راهبردی دوم؛ عدم استفاده از افکار و نظرات نخبگان در فرمول‌بندی و صورت‌بندی صحیح برای یک طرح مهم و ملی است.
وی اظهار کرد: وزیر علوم دهمین دولت در دومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی گفته بود، حکمرانی و سیاست‌گذاری بدون حضور نخبگان معنایی ندارد و خود رئیس‌جمهور هم همیشه مدعای استفاده از نخبگان چه نخبگان سیاسی و چه نخبگان دانشگاهی بودند اما در این مورد، به نظر می‌رسد این مسیر طی نشده است.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در عصر حاضر پیشرفت و آبادانی یک جامعه نیازمند همدلی و مشارکت تمام اقشار به‌ویژه قشر نخبه به‌منظور استفاده و بهره‌گیری از تخصص و تجربه آن‌ها در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است، تصریح کرد: داشتن ارتباط دوسویه بین افراد نخبه و مسئولین ذی‌ربط در سطوح مختلف مدیریتی و تصمیم‌گیری به‌عنوان یکی از ارکان مهم مدیریت صحیح است.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه استفاده از نظریات و مشاوره‌های نخبگان در اداره امور موجب اعتلا، آبادانی، افزایش حس مشارکت، تقویت نقاط قوت و از بین رفتن نقاط ضعف در جامعه می‌شود، گفت: پس با این اوصاف لزوم تشکیل کارگروه‌ها و اتاق‌های فکر تخصصی در راستای بهره‌گیری و استفاده از ظرفیت نخبگان موجود به‌دوراز شعارزدگی می‌تواند در پیشبرد هر چه‌بهتر امور و دستیابی به آرمان‌های اصلی جامعه مهم باشد.
جوکار خاطرنشان کرد: وزیر نفت درباره ملاک تعیین سهمیه‌بندی بنزین برای خودرو‌ها گفته بود که اعداد سهمیه‌بندی بر اساس تجربه و عملکرد تاریخی بوده و در این مدت تعیین کردیم که سهمیه‌بندی‌های دوره قبلی را دست نزنیم و اعداد را برای این دوره اعمال کردیم و این امر نشان می‌دهد دولت نتوانسته از نظرات کارشناسی برای تحلیل موضوع استفاده کند و در یک اقدام محافظه‌کارانه همان اعداد را حفظ کرد.
وی بابیان اینکه ما انتظار این را نداشتیم که دولت در یک طرح مهم خود را بی‌نیاز ازنظر نخبگان بداند، گفت: همچنین وزیر نفت هیچ‌گاه به این موضوع نپرداخته که چرا طرح قبلی را به هم زدند و الان به همان طرح و با همان سهمیه بازگشتند.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی عدم توجیه به هنگام و دقیق افکار عمومی در بحث سهمیه‌بندی بنزین و افزایش نرخ را ازجمله نقاط ضعف طرح اجرای گرانی بنزین اعلام کرد و ادامه داد: قوای سه‌گانه به‌ویژه قوه مجریه برای دستیابی به اهداف بزرگ در هر جامعه‌ای نیازمند تعامل بیشتر با مردم است و مردم در کنار نخبگان باید نقش بیشتری در حکمرانی پیدا کنند.
چرا مردم از سیاست‌های رئیس‌جمهور حمایت نمی‌کنند؟
جوکار با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور محترم فارغ از اینکه طرح بنزین خوب است، به این سؤال بیندیشند که چرا مردم ایران از سیاست‌های ایشان حمایت نمی‌کنند؟ گفت: اعتراضات مردم در شهرها را نباید نادیده گرفت؛ هرچند از همان ابتدای کار طرح ثبت‌نام مجدد برای یارانه‌ها توسط دولت اجرا شد و دولت تمام امکانات و ظرفیت خود را فعال کرد ولی بیش از 90 درصد مردم خواهان یارانه بودند، لذا باید عزیزان در قوه مجریه نسبت به بازبینی برنامه‌هایشان اقدام می‌کردند.
نماینده اسبق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی افزود: درحالی‌که هماهنگی داخلی همه‌جانبه در این زمینه ضروری است برنامه‌های اصلاحات قیمت‌ها در ایران هنوز در داخل یک وزارتخانه دنبال و اغلب منجر به شکست می‌شود پس علاوه بر هماهنگی داخلی، ارائه اقدامات جبران خسارت یک شرط مهم برای اجرای موفقیت‌آمیز موضوع اصلاح قیمت انرژی است، خصوصاً این موضوع زمانی که اطاعت و مقبولیت عمومی قوی نسبت به دولت در قدرت وجود نداشته باشد واقعیت دارد.
این مقام مسئول ادامه داد: متأسفانه اصلاح قیمت انرژی زمانی اتفاق افتاد که بحران‌های مالی و اقتصادی در کشور وجود دارد و یا یک تهدید بالفعل است.
وی اضافه کرد: لااقل در سطح افکار عمومی، گروه‌ها و نیروهای سیاسی و اجتماعی و اجماع سازی زمانی محقق می‌شود که تصور مثبتی درباره صاحبان قدرت، نهادهای سیاسی و اشاعه دهنده ارزش‌ها و رویه‌های توزیع‌کننده وجود داشته باشد، لذا دولت باید روش‌هایی را در پیش بگیرد که مردم به این باور برسند که در تحمل مشکلات تورم و تحریم، مقامات در کنار آن‌ها هستند که به نظر نمی‌رسد اکنون این برداشت نزد افکار عمومی وجود داشته باشد.
جوکار بابیان اینکه موضوع چهارم در طرح اخیر دولت در مورد با سهمیه‌بندی بنزین، عدم تدارک زیرساخت‌های طرح است، عنوان کرد: زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح اصلاح قیمت حامل‌های انرژی شامل مواردی همچون فقدان اطلاعات در خصوص حجم یارانه‌ها و نقاط ضعف آن، ظرفیت و توان نظام اداری، نگرانی در خصوص اثرات معکوس حذف یارانه‌های انرژی بر خانوارهای فقیر، اثرات معکوس طرح بر تورم و توان رقابت تجاری کشور و نوسانات قیمت‌های داخلی و مختصات کلی اقتصاد کلان و اقتصاد ملی هستند.
نماینده سابق مردم یزد در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: به نظر می‌رسد در خصوص زیرساخت‌ها نیز شرایط مهیای اجرا نباشد و این چهارمین خطای راهبردی طرح کنونی است.
عدم توانایی دولت در شناخت افراد واجد شرایط یارانه
وی با اشاره به اینکه رئیس سازمان برنامه‌وبودجه اعلام کرده است که درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین بین خانواده‌های هدف توزیع می‌شود، افزود: تمام ۳۰ هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از افزایش قیمت بنزین بین ۱۸ تا ۱۹ میلیون خانوار هدف توزیع‌شده است و این در حالی است که دولت در شناخت افراد واجد کمک یارانه‌ای از افراد متمول و بی‌نیاز در چند سال اخیر ناتوان بوده است.
جوکار در پایان صحبت‌های خود گفت: رئیس‌کل بانک مرکزی مدعی است تأثیر افزایش قیمت بنزین در تورم، حدود ۴ واحد درصد در سال است یا افزایش قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۳ درصد است که این موضوع با واقعیت تجربه‌شده کشور خیلی همساز نیست؛ البته کارشناسان اقتصادی و آمار باید در این خصوص محاسبات دقیق داشته باشند.
