چشم انداز تنش در خاورمیانه ؛ بازی صبر و انتظار / آتش بس یا آخرالزمان؟
نشریه اکونومیست در تحلیلی از چشم انداز تنش در خاورمیانه به بازی صبر و انتظار عجیب و غریب بین بازیگران این منطقه پرداخته و دو احتمال آتش بس یا آخرالزمان را بررسی کرده است. این نشریه معتقد است در نهایت نتانیاهو و سنوار حرف آخر را می زنند.
اکونومیست سه شنبه ۲۰ اوت در گزارشی تحلیلی از آینده تنش در خاورمیانه می نویسد: سخت بود که طنین ناامیدی آنتونی بلینکن در سفر به خاورمیانه را تشخیص ندهیم. وزیر خارجه آمریکا نهمین سفر خود به منطقه را از زمان آغاز جنگ در غزه بیش از ۱۰ ماه پیش انجام داد. او تاکید کرد که آخرین دور مذاکرات غیرمستقیم بین اسرائیل و حماس «لحظه ای تعیین کننده» است که «احتمالا بهترین و شاید آخرین فرصت» برای دستیابی به آتش بس و آزادی گروگان ها است. با این حال هنوز توافقی حاصل نشده است. در بحبوحه سفر بلینکن، ایران تهدید دیگری مبنی بر حمله مستقیم به اسرائیل صادر کرد که «باید منتظر حملات حساب شده و دقیق بود.»
اما به نظر می رسد تهران هنوز در مورد جدول زمانی خود برای پاسخ به اسرائیل به جمع بندی نرسیده است. تهران تاکید کرده که «زمان به نفع ماست و ممکن است دوره انتظار برای این پاسخ طولانی باشد.» ماه هاست که دولت بایدن، همراه با مصر و قطر که مستقیما با حماس در تماس هستند، تلاش می کنند تا طرف ها را به سمت توافق آتش بس سوق دهند.
در ۱۶ اوت آنها یک «پیشنهاد پل زنی» ارائه کردند. این اساسا نسخه دقیق تری از چارچوب توافقی است که در ماه مه توسط اسرائیل پیشنهاد شد و هنوز به تصویب کابینه این رژیم نرسیده است. این توافق ابتدا توقف ۶ هفته ای درگیری در غزه را در نظر می گیرد که طی آن تعدادی از گروگان های اسرائیلی در ازای تعداد بسیار بیشتری از فلسطینیان آزاد می شوند. در جریان آتش بس، مذاکرات بیشتری درباره آتش بس کامل و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه انجام خواهد شد.
مرحله سومی نیز وجود دارد که شامل طرح هایی برای بازسازی منطقه ویران شده است، اما تعداد کمی از آنها به آینده ای دور بر می گردد. در ۱۹ اوت بلینکن به مدت سه ساعت با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل صحبت کرد. پس از آن، وزیر امور خارجه به خبرنگاران گفت که نخست وزیر اسرائیل «تایید کرده است که اسرائیل پیشنهاد پل زنی را می پذیرد.» نتانیاهو پا را فراتر گذاشت و گفت که بسیار از درکی که ایالات متحده برای منافع امنیتی حیاتی ما نشان داده است، قدردانی می کند. او به هیچ نوعی از آتش بس اشاره ای نکرد. نتانیاهو ممکن است پیشنهاد آمریکا را به طور خصوصی پذیرفته باشد، اما در ملأ عام هنوز تمایلی به مخالفت با احزاب راست افراطی در ائتلاف خود که سرنوشت سیاسی او را کنترل می کنند، ندارد.
آنها قاطعانه با پایان دادن به جنگ در حالی که حماس هنوز بخش هایی از غزه را تحت کنترل دارد، مخالف هستند و تهدید کرده اند که در صورت دستیابی به چنین توافقی، دولت را سرنگون خواهند کرد. مقامات ارشد نهاد امنیتی اسرائیل که از این توافق حمایت می کنند، از اینکه نتانیاهو ماموریت تیم مذاکره کننده اسرائیل را محدود کرده است، شکایت کرده اند. او در ۲۰ اوت به یک گروه راست گرا به نمایندگی از خانواده های سربازان اسرائیلی قول داد که اسرائیل در مکان های کلیدی در غزه باقی بماند. اگر درست باشد، این احتمال هر معامله ای را از بین می برد.
برای اسرائیل یک مساله مهم، حضور نیروهایش در کریدور «فیلادلفیا» است، نواری در امتداد مرز غزه و مصر. نتانیاهو مدعی است که این امر برای جلوگیری از قاچاق تسلیحات که به حماس اجازه می دهد پس از آتش بس دوباره مسلح شود، حیاتی است.
ژنرال های اسرائیلی با این نظر مخالف هستند. آنها ادعا می کنند که همراه با مصر می توانند یک مکانیزم نظارتی برای مرز ایجاد کنند که نیازی به حضور نیرو نداشته باشد. پیشنهاد پل زنی آمریکا احتمالا منعکس کننده الزام اسرائیل به عقب نشینی است، اما حق نظارت را حفظ می کند. با این حال، مشخص نیست که آیا این امر نتانیاهو را راضی خواهد کرد یا خیر؟ یکی دیگر از موارد چالش برانگیز، الزام اسرائیل برای جلوگیری از بازگشت اعضای مسلح حماس به شمال غزه است.
حتی با فرض اینکه اسرائیل واقعا طرح آمریکا را پذیرفته باشد، حماس هنوز باید متقاعد شود. این گروه استدلال می کند که مشتاق توافق است، اما تاکنون پیشنهاد آمریکا را رد کرده و معتقد است که توافق شامل شرایط جدیدی است که اسرائیل تعیین کرده است و آتش بس کامل یا عقب نشینی اسرائیل پس از آتش بس اولیه را تضمین نمی کند. بدون این تضمین ها، یحیی سنوار رهبر حماس در غزه، تمایلی به آزاد کردن گروگان ها که تعداد آنها رو به کاهش است، ندارد. تصور می شود که تنها چند ۱۰ نفر هنوز زنده باشند. آنها آخرین ابزارهای چانه زنی او هستند. سیاست داخلی حماس نیز مذاکرات را با مشکل مواجه می کند.
در ۶ اوت، سنوار به عنوان رهبر سیاسی موقت جنبش، پس از ترور سلف خود اسماعیل هنیه در ایران منصوب شد. سنوار به عنوان یک شخصیت سازش ناپذیر که طراح عملیات حماس علیه اسرائیل در ۷ اکتبر است، در مورد اینکه آیا حماس با هر توافقی موافقت می کند یا خیر، حرف آخر را خواهد زد. اعتقاد بر این است که او در اعماق شبکه های تونلی حماس پنهان شده است. ارتباط با او ممکن است روزها طول بکشد. رهبران حماس در خارج از غزه صلاحیت تصمیم گیری در مذاکرات را ندارند. خلیل الحیه مذاکره کننده اصلی در قاهره و دوحه است. او مسوول امور مالی و امور زندانیان در داخل حماس است و نفوذ زیادی در لیست زندانیانی دارد که حماس می خواهد در ازای گروگان های اسرائیلی آزاد شوند.
این اختلافات موافقت حماس را در مورد توافق پیشنهادی دشوارتر می کند. بلینکن که سفر خود را از اسرائیل تا مصر و قطر ادامه داده، امیدوار است که میانجی ها بتوانند حماس را متقاعد کنند تا توافق را بپذیرد. رئیس او جو بایدن مشتاق است جنگ کنونی را به عنوان میراث اصلی دوران سیاست خارجی باقی نگذارد و کامالا هریس که اکنون نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری است، مایل است قبل از شروع کارزار انتخابات ریاست جمهوری آتش بس برقرار شود.
درحالی که مذاکرات به طول می انجامد، ایران به رغم تهدید به انتقام خونین، هنوز به ترور هنیه توسط اسرائیل پاسخی نداده است. حزب الله به رگبار روزانه موشک ها و هواپیماهای بدون سرنشین خود به اسرائیل ادامه داده، اما از تشدید تنش اجتناب کرده است. ایران تلاش می کند حمله ای را در نظر بگیرد که تاثیرگذارتر از حمله موشکی و پهپادی اش به اسرائیل در ماه آوریل باشد و به یک جنگ تمام عیار منجر نشود. مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران مشتاق است که دوره ریاست جمهوری خود را با یک درگیری غیرضروری آغاز نکند. آتش بس در غزه ممکن است بهانه ای برای همه طرف ها برای اجتناب از جنگ منطقه ای فراهم کند. اسرائیل می تواند ادعا کند که اهداف اصلی اش در غزه محقق شده است، حماس می تواند به بقای خود ببالد و ایران و متحدانش هم می توانند استدلال کنند که تاکتیک های ارعاب آمیز آنها اسرائیل را مجبور به سازش کرده است. اما تصمیم نهایی همچنان بر عهده نتانیاهو و سنوار است و برای هر دو، بقای شخصی و سیاسی آنها حرف اول را می زند.
