◄ تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران در وضعیت " بسیار بغرنج "
تین نیوز | مشاور استاندار خوزستان در امور مدیریت منابع آب، وضعیت فعلی کارون، تنها رودخانه قابل کشتیرانی کشورمان را "بسیار بغرنج" می داند.
به گزارش تین نیوز، کشتیرانی تنها محدود به آب های آزاد، اقیانوس ها و دریاها نمی شود و رودخانه هایی نیز هستند که از نظر وسعت و عمق، قابلیت حضور شناورهای بزرگ را دارند.
در ایران، کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی است؛ آن قسمت از این رودخانه که بین بند قیر و خرمشهر واقع شده و شامل مجموعه آب رودخانه های کارون و دز است، قابل کشتیرانی است و طول این مسیر به طور تقریبی به ۱۹۰ کیلومتر می رسد.
کارون دارای پتانسیل های منحصر بفردی است، یکی از مهم ترین این ویژگی ها، اتصال این رودخانه به اقیانوس هند و آب های بین المللی، از طریق خلیج فارس است؛ از یک طرف در خرمشهر به اروندرود که رودخانه های دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می ریزند وصل می شود و از طرف دیگر، یعنی از سمت رودخانه بهمن‌شیر به خلیج فارس و از آن طریق به اقیانوس هند مرتبط می شود. این مساله، نه تنها از جنبه ارتباطات بین المللی یک این مزیت است بلکه می تواند در ایجاد سیستم حمل و نقل درون شهری ارزان، ایمن، سریع و سازگار و مناسب با محیط زیست نیز موثر باشد. ایران می تواند از طریق کارون و اروند، کالاهای
تجارتی را از طریق کشتی تا اهواز و حتی شوشتر برساند و در عین حال کالاهای ایرانی را برای صادرات از این شهرستان ها تا بنادر بین المللی خرمشهر، آبادان و بندر امام منتقل کند.
رودخانه کارون، صد و هفدهمین اثر طبیعی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفته و با ۹۵۰ کیلومتر طول و دبی ۴۵۳ متر مکعب بر ثانیه، به عنوان طولانی ترین و پرآب ترین رودخانه ایران، کانون شکل گیری بزرگ ترین تمدن ها بوده که آثار به جای مانده از آن و وسعت بسیار زیاد آن‌ها شاهد این مدعاست. امروزه نیز همین رودخانه امکان ادامه زیست را برای منطقه خوزستان فراهم آورده است.
رودخانه کارون، این روزها از مشکلات بسیاری رنج می برد و به گفته کارشناسان، در حال تبدیل شدن به نهر کم آب و کوچکی است.
کارشناسان در بیان مشکلات این روزهای کارون، معتقدند کاهش دبی رودخانه و بازگشت آب از سوی دریا، شوری آب کارون را افزایش داده و معضل آلودگی آب رودخانه را تشدید کرده است. به گفته آنان، بوی تعفنی که بر اثر تجزیه فاضلاب ها توسط میکروارگانیزم‌ها و تولید گازهای مختلف در فضای اطراف رودخانه پخش می‌شود از دیگر معضلات رودخانه است. همچنین احداث سدهای متعدد در طول مسیر، موجب خشک شدن پایین دست و نابودی حیات در اطراف رودخانه شده است.
ناصر رضایی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در این باره می گوید: پسماندهای کشاورزی به میزان ۴۸ درصد و فاضلاب های شهری به میزان ۲۶ درصد، مهم ترین منابع آلودگی رودخانه کارون هستند، حوضچه های پرورش ماهی در سرشاخه ها که بدون هیچ گونه تصفیه ای و حتی تصفیه مقدماتی، مستقیما وارد رودخانه می‌شوند، آلودگی بیش از حد و مرگ تدریجی اکوسیستم آبی و تنوع زیستی کارون را سبب شده است.
اخیرا مشاور استاندار خوزستان در امور مدیریت منابع آب و صیانت از رودخانه ها، وضعیت فعلی کارون را "بسیار بغرنج" خوانده و تاکید کرده که باید کارون را برای آیندگان حفظ کنیم.
احمدرضا لاهیجان زاده، مدیر کل حفاطت محیط زیست خوزستان، می گوید که "هیچ گوش شنوایی برای قضیه کارون وجود ندارد" و می افزاید: 10 سال پیش قرار بود که معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون به منظور وارد شدن به بعد اقتصادی رودخانه کارون شرکت کند اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد.
به گفته وی، کارون سالانه 13.5 میلیون تن کشاورزی را سبب می شود؛ این رودخانه سالانه 50 هزار میلیارد تومان به اقتصاد کشور کمک می کند و ضرری ندارد اگر بخشی از این پول برای خود رودخانه هزینه شود.
از سوی دیگر گفته می شود که کاهش شدید آب رودخانه کارون باعث شده سواحل و تفریحگاه آن به محلی برای تجمع حشرات و حیوانات موذی تبدیل شود.
جزییات برنامه لایروبی کارون
بر اساس مطالعات صورت گرفته، 23 میلیون مترمکعب از رودخانه کارون باید لایروبی شود که حدود 10 میلیون متر مکعب از این میزان، مربوط به لایروبی در محدوده شهر اهواز است.
به گفته عباس کایدخورده، مدیر دفتر مطالعات و ساماندهی رودخانه های استان خوزستان، محدوده مورد نظر برای لایروبی کارون، از منطقه زرگان در ابتدای اهواز آغاز شده و تا خرمشهر ادامه می یابد. عملیات لایروبی در برخی محدوده ها در حال انجام است اما به دلیل کمبود اعتبار، پیشرفت کار به کندی انجام می شود.
به گفته وی، از سال گذشته تاکنون تنها 3.5 میلیون متر مکعب از کارون در فاصله پل پنجم تا چنیبه در محدوده اهواز با پیشرفت فیزیکی 40 درصد و نیز ساحل راست رودخانه در خرمشهر حد فاصل پل های قدیم و جدید که انباشته از آثار جنگ و تعمیرات مربوط به لنج ها و ساخت و ساز در ساحل رودخانه بود، لایروبی شده است؛ مدت لایروبی رودخانه در محدوده شهر اهواز را دو تا سه سال و کل رودخانه کارون، را یک دوره 10 ساله عنوان کرده اند.
