سودی که باید برد

این در حالی است که بر اساس آمار گمرک، در سال گذشته صادرات غیر نفتی ایران بالغ بر 118 هزار تن کالا شامل آهن یا فولاد غیرممزوج، حیوانات زنده از نوع گوسفند، سیمان‌های پودر نشده موسوم به کلینکر، محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت فقط سرد نورد شده، سایر کف‌پوش‌ها به جز گبه از پشم یا موی نرم (کرک) حیوان، پسته تازه یا خشک، مغز پسته، زعفران بوده است. اما اگر در حال حاضر بخواهیم از تهدیدی که برای قطر پیش آمده استفاده کرده و آنرا به فرصت بدل کنیم باید بتوانیم کالاهای خوراکی و مایحتاج آنها را تامین کرده و برایشان ارسال کنیم.

فارغ از مشکلاتی که در راه تاجران ایرانی برای ارسال کالا به قطر اعم از نقل و انتقالات مالی، نبود خط فیدری مستقیم از بنادر ایران به این کشور، برقراری مراودات تجاری و... وجود دارد،  خبرنگار مارین تایمز در گفتگو با  فعالان صنعت کشتیرانی چگونگی  استفاده از این فرصت و  افزایش صادرات  به قطر  و تامین مایحتاج آنها از کالاهای ایرانی را مورد بررسی قرار داده است.

شروط لازم برای بهره‎برداری از  بحران قطر

در همین رابطه، رییس کمیسیون حمل و نقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی ایران تبدیل تهدید کشور قطر به فرصت برای ایران را دارای دو جنبه مختلف اعم از صادرات کالاهای ایرانی به قطر و ارائه خدمات به کشورها برای صادرات کالاهایشان به قطر دانست و به خبرنگار مارین‌تایمز گفت: در حوزه صادرات کالاهای ایرانی به این کشور خوشبختانه نه نیازی به مجوز است و نه احتیاجی به موافقت . خوشبختانه در حال حاضر ایران از لحاظ اختصاص ناوگان صنعتی و یا سنتی به این موضوع مشکلی ندارد و شرکت‎های مختلف کشتیرانی آمادگی کامل  دارند تا از طریق ر بنادر امام خمینی، شهیدرجایی، خرمشهر و بوشهر به صادرات کالاهای ایرانی به قطر  اقدام کنند.

امید ملک خاطرنشان کرد:اما با توجه به اینکه امارات بندر خود را به روی این کشور بسته است، اگر بخواهیم به بار دیگر کشورها برای رسیدن به مقصد قطر سرویس دهیم با نظر و بیانیه رئیس انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته کاملا موافق هستم و معتقدم که ما باید بتوانیم این تهدید برای کشور قطر را به فرصت برای خودمان تبدیل کنیم.

این فعال کشتیرانی در ایران تصریح کرد: عملیاتی شدن آن دو شرط دارد که یکی از آنها راه‎اندازی خطوط و یا خط مستقل فیدری با کشتی‎های مخصوص فقط بین ایران و قطر است زیرا امارات اعلام کرده است که به هیچ شناوری که به قطر تردد داشته باشد خدمات ارائه نمی‎دهد بنابراین ما نباید کشتی‎ای را که به قطر می‌فرستیم برای دیگر کشورها نیز استفاده کنیم و دیگر شرط آن برقراری روابط تجار ایران و قطر و خریداری کالا است.

وی با بیان اینکه رئیس جمهور کشورمان نیز تاکید کرده‎اند که سیاست از اقتصاد باید جدا شود، گفت: حسن هم‌جواری و همسایگی ایجاب می‎کند که به این همسایه خود خدمت‎‌رسانی کنیم. خوشبختانه ما امکانات خوبی برای این موضوع در اختیار داریم و کشتی‌هایی که بار قطر را دارند می‎توانند به بندر شهیدرجایی بیایند و بار خود را در آنجا تخلیه کنند تا توسط سرویس فیدری از آنجا به قطر ارسال شود.

وی درباره اینکه آیا کمک ایران به قطر موجبات ایجاد اختلال بین کشورمان با کشورهای دیگر می‌شود، گفت: هر کشوری برای خودش سیاست‎هایی را دارد که در پرتو آنها ممکن است تصمیماتی را اتخاذ کند اما آنچه در بنادر موفق کشورهای دیگر دیده‌ایم این بوده است که سعی کرده‌اند اقتصاد را از سیاست منفک کنند و دور نگاه دارند بنابراین اینگونه اتفاقات نباید در تصمیمات سیاسی دیگر کشورها تاثیری داشته باشد.

عضو هیات مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته اظهار کرد: اگر کشورهای کوچک حاشیه‎ای خلیج فارس دوست دارند از عربستان تبعیت کنند به خودشان مربوط است اما کشور قدرتمندی مانند ایران به این موضوع توجهی ندارد و همانطور که تاکنون دیده شده است بار و کالای بسیاری از کشورهای آسیای میانه، عراق، افغانستان و ... از ایران عبور کرده و به کشور هدف می‎رود زیرا در کشتیرانی قانون "عبور بی‌ضرر" حکمرانی می‎کند.

وی درباره چگونگی و زمان بر بودن راه‌اندازی سرویس فیدری به قطر تاکید کرد: این اقدام زمان بر نیست اما مشروط به آن است که تجار دو کشور بتوانند ارتباط برقرار کنند و کالاهای مورد نیاز این کشور را تامین نمایند.

ملک با بیان اینکه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برای این کار اعلام آمادگی کرده است، گفت: باید ابتدا نیاز بازار قطر شناخته شود، تجارت رخ دهد و خریدار قطری و فروشنده ایرانی وجود داشته باشد تا بتوانیم سرویس فیدری راه‎اندازی کنیم زیرا حمل و نقل به تجارت وابسته است و تا زمانی که تجارت نباشد حمل و نقل معنا نمی‎یابد

وی افزود: در حوزه شناورهای سنتی، کار اندکی سریع‎تر انجام می‎شود زیرا لنج‌ها سریعا بارگیری کرده و حرکت می‎کنند.

رییس کمیسیون حمل و نقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی ایران به زاویه‎ای پنهان در تحریم قطر اشاره و خاطرنشان کرد: آنچه اکنون اوضاع را متشنج می‎کند بارهایی به‌نام کشور قطر است که کشتی‎های حامل آن یا در اقیانوس‎ها روی آب هستند و یا در بندر جبل علی قرار دارند و با وجود صدور بارنامه به دست مشتری نمی‎رسند، به همین دلیل لاینرها تا دو هفته آینده با وضعیت وخیمی روبه‎رو خواهند شد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا بارهایی که هنوز در راه هستند می‎توانند به سمت بنادر ایران بیایند و بار قطر را در این بنادر تخلیه کنند، گفت: خوشبختانه اکنون صنعت کشتیرانی بین‌المللی نسبت به این گزینه آگاه است که بندر شهیدرجایی ایران می‎تواند در این زمینه به آنها خدمت‌رسانی کند بنابراین نیازی نیست ما کاری انجام دهیم بلکه این مهم است که آنها خود به این نتیجه دست یابند که به جای بندر جبل علی به بندر شهیدرجایی مراجعه کنند.

ملک گفت: تا آخرین ساعات روز چهارشنبه هنوز تصمیمی مبنی بر این کار از طرف لاینرهای خارجی اتخاذ نشده بود اما احتمال انجام این کار در تاریخچه ذهن صنعت کشتیرانی بین‎المللی وجود دارد.

چشم امیدقطری‎ها به بنادر ایران

در این ارتباط عضو هیات مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته درباره چگونگی راه‌اندازی خطوط فیدری از بنادر ایران به قطر در گفت وگو با خبرنگار مارین تایمز با اشاره به اینکه این اتفاق دو بعد سیاسی و اقتصادی دارد، گفت: از لحاظ سیاسی این اتفاق یک زنگ خطر برای منطقه است، زیرا وقتی بندر جبل علی امارات را به عنوان یک بندر هاب کانتینری در نظر گرفته‎ایم هر لحظه ممکن است به واسطه این سیاست‌های خلق‌الساعه کشورهای حاشیه خلیج فارس، این اتفاق برای ایران نیز  رخ دهد و امارات سرویس‌دهی خود را به ایران قطع کند بنابراین ما باید چاره‌اندیشی را هرچه سریع‌تر آغاز کنیم.

روزبه مختاری اظهار کرد: ما باید بتوانیم با تقویت بنادرمان، بندر شهیدرجایی را به عنوان بندر هاب تقویت و معرفی کنیم زیرا این موضوع نه تنها امنیت سیاسی و تجاری را برای ما به ارمغان خواهد آورد بلکه برای دیگر کشورهای منطقه که به بندر جبل علی وابسته هستند نیز مفید است و اندکی از خطرات احتمالی برای آنها می‎کاهد.

وی افزود: البته درباره قطر باید گفته شود که بنادر این کشور  به اندازه ای بزرگ نیستند که کشتی‎های لاینری و بزرگ بتوانند در آنجا تردد داشته باشند بنابراین بک بندر واسطه در کشور ثالث باید وجود داشته باشد تا بار مورد نیاز این کشور در آن بندر تخلیه شود و از آنجا توسط کشتی‎های فیدری به این کشور انتقال یابد که تاکنوون به بندر جبل علی می‎رفت. از طرف دیگر تنها راه خشکی این بندر به عربستان است که اکنون مسدود است بنابراین تنها راه تنفس و تنها نقطه امید این کشور، بنادر ایران از جمله بندر شهیدرجایی، بندر امام خمینی و بندر خرمشهر است.

مدیرعامل شرکت لتکا اقیانوس با بیان اینکه ما نیز با توجه به سابقه‎ای که در راه‌اندازی خطوط فیدری داریم می‌توانیم بدون فوت وقت و به سرعت این کار را انجام دهیم، تاکید کرد: اگر این خط فیدری راه‎اندازی شود و قطر نیز بندر واسط خود را به صاحبان کالا در کشورهای دیگر، بندر شهیدرجایی ایران معرفی کند هم این بندر به سرعت هاب خواهد شد و هم آرزوی دیرینه ایران برای تحقق فعالیت ترانشیپی در بندر شهیدرجایی و پس از آن در بندر امام محقق خواهد شد.

وی افزود: پس از آن نیز می‎توان امیدوار بود که کشور عراق، کویت و... نیز اطمینان خاطر حاصل خواهند کرد که بنادر ایران نیز می‎تواند جای بندر جبل علی را برای آنها بگیرد.

مختاری با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این فرصتی که توسط قطر برای ایران به وجود آمده است هم بنادر و هم پورت اپراتورها را تقویت خواهد کرد و برای آنها درآمدزایی خواهد داشت، خاطرنشان کرد: بهره‌برداری مالی از این موضوع، بسیار کم اهمیت‌تر از بهره‌برداری ملی و تحقق خواسته‎های اقتصادی ایران در حوزه بنادر است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ما اکنون توان راه‎اندازی یک خط یا خطوط فیدری را به این کشور داریم، تصریح کرد: اگر به چند سال گذشته و سال‎های آغازین تحریم کشور خودمان نظر افکنیم می‎بینیم که در آن زمان فقط دو شرکت بزرگ نفتکش ایران و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران فعال بودند اما به محض تحریم‎های حمل و نقل دریایی ایران و صادرات نفت و مشتقات نفتی حجم بالایی از کالاهای ما پشت درهای بسته ماند به همین دلیل کمتر از یک هفته شرکت‎های فیدری بسیاری در کشور راه‌اندازی و فعال شد بنابراین اکنون نیز اگر کالا وجود داشته باشد برای راه‎اندازی سرویس فیدری به قطر بیشتر از یک هفته زمان نیاز نیست.

عضو هیات مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته تاکید کرد: همه دست‎اندرکاران و فعالان عرصه حمل و نقل دریایی باید با توجه به این اتفاقی که برای قطر پیش آمده خود را به سمت و سویی سوق دهند که مستقل‌تر از گذشته رفتار کنند و در حمل و نقل دریایی به استحکام بالاتری دست یابند تا بتوانیم نه تنها به همسایگان خود بلکه به کشورهای منطقه و جهان نشان دهیم که ما می‎خواهیم قدرت منطقه بمانیم و ثبات و آرامش منطقه‎ای را به ارمغان بیاوریم.

وی یادآور شد که شرکتی که به راه‌اندازی این سرویس فیدری علاقه‎مند است باید بداند که در نخستین ماه سودی از این بازار کسب نخواهند کرد به همین دلیل باید همه کمک کنیم تا این اتفاق رخ دهد و پیش زمینه‌های هاب شدن بندر شهیدرجایی آماده شود