◄ نیازها و خواسته های دریانوردان

براساس گزارش سازمان کنفرانس  و توسعه تجارت سازمان ملل(UNCTAD) در حال حاضر حدوداً یک و نیم  میلیون نفر دریانورد بر روی 104 هزار فروند کشتی در حال کار میباشند که با زحمات و تلاشهای شبانه روزی آنها به میزان 9 میلیارد تن کالا بصورت سالیانه  با کشتیها در جهان جابجا می گردد که این آمار نقش مهم و والای دریانوردی را در عرصه تجارت جهان و بین الملل مبرهن میسازد. سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) طی سالهای اخیر 3 نوبت شعار سال خود را به دریانوردان اختصاص داده است.

- سال 1997: بهینه سازی ایمنی دریانوردی، نیازمند تمرکز بر دریانوردان.

- سال 2001: جهانی شدن اقتصاد و نقش دریانوردان

سال 2010: سال دریانوردان

و از سال 2010 روز 25 ژوئن را روز دریانورد تعیین نموده و از کشورها خواسته است از دریانوردان خود قدردانی و حمایت نمایند. اتحادیه اروپا نیز با به راه انداختن مبارزه اجتماعی (کمپین) به روشهای مختلف جوانان خود را به سمت دریانوردی سوق داده و شعار "به دریا بروید" (go to sea) را انتخاب نموده و استراتژیهائی را دنبال مینماید. شغل دریانوردی دارای جذابیتهای خاص خود میباشد: دیدن از کشورها و شهرهای مختلف جهان- دیدن مناظر طبیعی منحصر به فرد- تلاش و فعالیت - درآمد ارزی - تقابل با چالشها و شرایط اضطرار- تجربه آموزی- تحصیل علوم مختلف و .... که شایسته است جوانانی که روحیه نشاط و جنب و جوش و ماجراجویی دارند به این رشته تخصصی روی آورند.

دبیر کل سازمان بین المللی دریانوردی به مناسبت 25 ژوئن ، روز دریانورد  در سال های

گذشته ضمن تشکر از دریانوردان که چرخ های جهان را به حرکت در می اورند از مردم جهان خواست جمله زیر را کامل کنند :

" دریانوردان برای من ... می آورند"

در رابطه با  این جمله به موضوعی فکر کنید که به شما تعلق دارد و مربوط به دریا می شود. می تواند ماشین شما ، غذایی که مصرف می کنید ، لباس و مبلمان شما و یا  گچت هایی که استفاده می کنید باشد.همچنین دبیر کل  اسبق سازمان ملل به مناسبت روز دریانورد جمله زیر را تاکید نموده اند:               بدون دریانوردان ، تجارت بین المللی  متوقف می گردد.

تجارت دریایی  موتور اقتصاد جهانی می باشد . بدون حمل و نقل دریایی ، حمل مواد خام  حیاتی ، مواد غذایی  و کالاهای تولیدی  امکان پذیر نمی باشد.

در سال 2017 شعار روز جهانی دریانورد ، مسایل دریانوردان "Seafarers Matters"  نام گذاری شده است

با اجرایی شدن کنوانسیون قانون حقوق کار دریانوردان(MLC : maritime labor convention) در سال 2013، دریانوردان جهان انتظار دارند حقوق قانونی آنها بیش از پیش محترم شمرده شده و مالکان کشتیها اقدامات عملی را در این راستا انجام دهند. سازمانهای بین المللی مختلفی نیز با اشاره به مشکلات دریانوردان که بر ایمنی دریانوردی اثر منفی میگذارد، خواستار تغییراتی در این زمینه شده اند. در سالهای اخیر شاهد آن بوده ایم که برخی دریانوردان شغل خود را رها و بیکار شده اند که علاوه بر تأثیر منفی بر زندگی شخصیشان بر صنعت دریایی نیز تأثیرات سوء داشته است. در زیر  بخشی از انتظارات و خواسته  های دریانوردان به رشته تحریر در آمده است:

1- حفاظت از دزدان دریایی سومالی (protection from Somali pirates)  

علیرغم اینکه دزدی دریایی طی 7 سال گذشته به حداقل میزان خود رسیده است ولی اعتقاد بر این است که دزدی دریائی هیچ گاه قابل ریشه کنی کامل نمیباشد.

به موازات آنکه منطقه غرب آفریقا به مرکز دزدی دریایی تبدیل شده، اتحادیه اروپا اعلام نموده که اقدامات ضد دزدی دریائی خود را گسترش داده و مأموریت EUNAVFOR را تمدید نموده که این اقدامات نشانگر حفاظت بیشتر از دریانوردان میباشند. طی سالیان اخیر بکارگیری نیروهای مسلح در کشتیها جهت مقابله با دزدان دریائی به یکی از بحث برانگیزترین موضوعات دریائی جهان تبدیل شده است. برخی از کشورها بکارگیری نیروهای مسلح در کشتیها را خطرناک قلمداد نموده و با قوانین مربوط به کشتیرانی تجاری مغایر داشته؛ برخی از کشورها نظیر هند- فرانسه و ژاپن نیروهای نظامی خود را بر روی کشتیهای تجاریشان جهت تقابل با این چالش بکار بستهاند. لازم به ذکر است چالش دزدی دریائی سومالی طی سالهای 2008 الی 2013 سالانه بین 7 الی 12 میلیارد دلار به صنعت کشتیرانی جهانی خسارت وارد نموده است.

2- مرخصی شهری چند ساعته (Adequate shore leave)

برخی دریانوردان مایل هستند پس از رسیدن کشتی به بندر، چند ساعتی را  به آن شهر بندری رفته تا خستگی دریانوردی را از بدن خود زدوده و با شهر و مردم و فرهنگ و غذاهای آن کشور آشنا شوند ولی به علت ملاحظات امنیتی کمتر به موفق به این کار میگردند.

در این راستا سازمانهای دریائی مختلفی با اشاره به اهمیت  مرخصی شهری چند ساعته (shore leave) برای دریانوردان از مقامات بندری کشورها درخواست نمودهاند که در قوانین خود تجدیدنظر نمایند. فدراسیون بین المللی کشتیرانی (The international Shipping Federation=ISF  ) نیز از کشورهای مختلف خواسته است با احترام به قوانین بین المللی در خصوص اعطای مرخصی شهری چند ساعته به دریانوردان تسهیلات لازم را بکار بندند. همچنین سازمانهای رفاهی دریانوردان نظیر The Seamen’s Church in statute (SCI)   از کشورها به ویژه  آمریکا خواسته است تا این موضوع را پیگیری کنند تا مقامات بندری تسهیلات بیشتری را جهت مرخصی شهری چند ساعته در اختیار دریانوردان قرار دهند.

دولت هند نیز با صدور بخشنامهای به کلیه بنادر خود از مقامات مربوطه خواسته است در طرحهای حراستی بنادر (Port Facility Security plans) رویههای قانونی را جهت تسهیل مرخصی شهری چند ساعته به دریانوردانی که به بنادر هند وارد میگردند، در نظر گیرد. با توجه به موارد مذکور دریانوردان انتظار دارند شاهد رفع تنگناهای موجود و اقدام عملی کشورها در این زمینه باشند.

3- کاهش پر کردن فرمهای اداری بر روی کشتی (Reduced Paperwork/Admin Burden)

به موازات افزایش قوانین مرتبط با صنعت دریائی، شاهد رشد تعداد مراحل اداری و تکمیل فرمهای مربوطه توسط دریانوردان که در حال دریانوردی با کشتی میباشند نیز هستیم. تقریباً اغلب دریانوردان از این بابت گله مند و ناراضی بوده و آنها را بازدارنده از کار اصلی خود دانسته و به مخاطره افکندن ایمنی دریانوردی قلمداد مینمایند. براساس تحقیقی که سازمان دریانوردی هلند انجام داده، دریانوردان این احساس را دارند که زمان زیادی را جهت تکمیل فرمها و مراحل اداری در هنگام دریانوردی صرف مینمایند. لذا این سازمان پیشنهاد داده که محققین بر انجام این مراحل اداری بصورت الکترونیکی و دیجیتالی تحقیق بیشتری انجام دهند و در صورت مثبت بودن  نتایج ، فرمها به صورت الکترونیکی تکمیل شدند. لذا دریانوردان با توجه به تصویب کنوانسیون MLC انتظار دارند  این نقیصه نیز برطرف شد.

4- ارتباطات مخابراتی بیشتر دریانوردان (Improved Communication Facilities)

در حالی که امروزه اغلب مردم جهان از طریق اینترنت و مخابرات با یکدیگر بصورت دایم در تماس می باشند ، دریانوردان تنها انسانهای کره زمین هستند که در هنگام دریانوردی با مشکلاتی در خصوص ارتباط با خانواده و دوستانشان مواجه میباشند. در هنگامی که کشتی در دل اقیانوس حرکت میکند، ارتباط مخابراتی و اینترنتی برای دریانوردان با مشکل زیادی مواجه میباشد و برقراری ارتباطات مخابراتی خواسته همه دریانوردان جهان میباشند. براساس تحقیقات انجام شده 70% دریانوردان حاضر هستند به جهت برقراری ارتباطات مخابراتی و تلفنی با خانواده و دوستانشان هزینه های آن را نیز پرداخت نمایند. آنها از مقامات بنادر انتظار دارند حداقل در هنگامی که کشتی در اسکله بنادر میباشد اینترنت Wi Fi (بصورت رایگان و یا پرداخت هزینه آن) برای آنها در دسترس باشد. در این خصوص بندر آنتورپ بلژیک امکانات مخابراتی مناسبی را برای دریانوردان فراهم نموده که میتواند الگویی برای سایر بنادر جهان باشد. لذا دریانوردان با توجه به اجرایی شدن کنوانسیون MLC انتظار دارند ابزار مخابراتی ارزان و قابل دسترس را در اختیار داشته باشند.

5- استراحت کافی (Adequate Rest)

کار دریانوردان در کشتی و در هنگام دریانوردی توقف ندارد. دریانوردان  به عنوان نمونه در هنگام اضطرار مجبورند ساعتها به طور پیوسته در کشتی کار کنند که باعث خستگی و عدم تمرکز آنها گردیده که ریشه اصلی حوادث دریایی به شمار میآید. در این راستا پروژه تحقیقاتی MARTHA راهکارهای کاهش خستگی دریانوردان و ریسکهای همراه آن را تحقیق مینماید. سازمانهای دریائی همیشه درصدد حل مشکل خستگی دریانوردان هستند زیرا این چالش، باعث بروز اثرات مخرب و حوادث دریایی شده است.

در پایان این مقاله اشاره میگردد که درخواستها و نیازهای قانونی دریانوردان تنها به موارد بالا خلاصه نشده بلکه شامل موارد زیر نیز میگردد:

6- رفع چالش بیکاری دریانوردان که علیرغم داشتن مدرک معتبر و تجربه، برخی از آنها فاقد شغل میباشند.

7- دستمزد کم

8- کار بر روی کشتی بدون قرارداد کتبی معتبر

9- وجود قراردادهای کوتاه مدت بین مالکان کشتیها و دریانوردان باعث خدشه به ثبات شغلی آنها می گردد.

10- تسهیلات بازگشت دریانوردان به کشورشان در بندری که مأموریت آنها به اتمام میرسد.

11- محل زندگی و اطاق مخصوص مناسب در کشتی

12- تمیز و بهداشتی بودن کشتی از نظر عدم وجود حیوانات موذی و ضدعفونی شدن کشتی به صورت مداوم.

13- در نظر گرفتن شغل دریانوردی به عنوان شغل سخت و مضر  و بالتبع اعمال قوانین بازنشستگی پیش از موعد و دریافت تسهیلات بیمه ای مناسب.

13- تغذیه مناسب دریانوردان در کشتی.

14- وجود امکانات و تسهیلات رفاهی نظیر کتابخانه – وسایل ورزشی، ویدئو کلوپ و امثالهم.

15- اهمیت دولتها به آموزشهای دریانوردان و پرداخت بخشی از هزینههای آموزش آنها.

لازم به ذکر است وزیر تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در تاریخ 26 خرداد سال 1393 با حضور در سازمان بین المللی کار در ژنو سوئیس سند پیوستن ایران به مقوله کار دریایی را امضا نمود و بدین وسیله ایران شصت و یکمین کشور پیوسته به این کنوانسیون گردید. البته از دریانوردان نیز انتظار می رود با جدیت، دقت و تلاش ایمنی دریانوردی را تضمین نمایند.  حادثه اخیر غرق شدن کشتی مسافری دنا که گفته می شود اهمال خدمه آن در این حادثه نقش داشته،  قابل قبول نمی باشد.  

منابع:

1- مقاله درج شده در وب سایت  تخصصی اینترنتی  www.marineinsight.com   که راجع به  موضوعات دریایی می باشد

2- مصاحبه میدانی از دریانوردان متردده در آبهای ایران و کشتیهای وارده به بنادر استان هرمزگان.