◄ سهم دریا از سبد اخبار کمتر از 1 درصد است
برخی از نمایندگان ما بنادر را نمی‌شناسند وبا نقش و سهم بنادر اقتصاد کشور آشنا نیستند. این اطلاع‌رسانی را ما باید انجام بدهیم. باید یک آیین‌نامه یا نظام‌نامه تعریف کنیم، چون اقبال خوبی در این زمینه وجود دارد. ما حدود 7 استان ساحلی داریم اما خیلی از استان‌ها که ساحلی نیستند رودخانه‌های خوبی دارند و فعالیت‌های آبی دارند و در این حوزه هم فعالیت‌های قابل توجهی انجام می‌دهند. در زمینه تولید آبزیان، گردشگری آبی فعال هستند. اینها جزو استان‌های ساحلی تلقی نشده‌اند اما با آب در ارتباط هستند.
به باور برخی از کارشناسان غیاب دریا در فرهنگ عمومی جامعه ایرانی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم توسعه و توجه به این بخش است. این کارشناسان بر این باورند که دریا باید فراتر یک آگاهی جغرافیایی بتواند در فرهنگ عمومی جامعه نقش‌آفرینی کند. تنها در این صورت است که می‌توان توجه عمومی را به سمت دریا و اهمیت آن معطوف کرد. در چنین وضعیتی است که می‌توان انتظار داشت توسعه تجارت دریایی، گردشگری دریایی و همه زیرمجموعه‌های مرتبط با دریا نه فقط جزو مطالبات استان‌های ساحلی بلکه یک مطالبه ملی باشد. سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع حاکمیتی دریا در کشور تلاش‌هایی را در این راستا آغاز کرده است. در این راستا نقی امیراسماعیلی مدیر روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی و مشاور فراکسیون بنادر، دریانوردی و توسعه صنایع دریایی در گفتگو با تین‌نیوز، به این موضوع و اهمیت آن پرداخته است.
وزیر راه و شهرسازی در روز جهانی دریانوردی اعلام کردند تنها نیم درصد از محتوای کتاب‌های درسی به دریا اختصاص دارد. شرایط در حال حاضر چگونه است؟
نکته‌ای دکتر آخوندی به آن اشاره کردند کاملا درست است. کتاب‌های درسی ما در آغاز هیچ شناختی از بنادر و دریانوردی نداشتند. صرفا طول سواحل کشور به شکل یک عدد در کتاب‌های درسی مورد اشاره قرار گرفته و روی مسائل اساسی کار نشده است. نسبت به گذشته شرایط این مسئله بهتر شده اما هنوز فاصله زیادی با وضعیت ایده‌آل داریم. درتمام دروس ما این مشکل وجود داشت.
در این بین نقش وزارت آموزش و پرورش را چگونه می‌بینید؟
خود وزارت آموزش و پرورش می‌تواند نقش کلیدی داشته باشد. تفاهم‌نامه‌ای که بین سازمان بنادر و دریانوردی و وزارت آموزش و پرورش انجام شد قدم بسیار بزرگی بود. کاری که مرکز بررسی و مطالعات ما انجام داد این بود که ارکان تالیف دانشی که باید در کتب درسی گنجانده شود را استخراج کرد و گروه مولفان را برای بازدید از بنادر دعوت کردیم و این گروه از نزدیک دریا را دیدند. باور به اینکه دریایی در این کشور وجود دارد باید از همین گروه مولفان آغاز شود و وقتی متولیان تایف کتب درسی مقاطع مختلف دریا را ببینند قطعا موثر خواهد بود.
چیزی که به آن اشاره می‌کنید در یک سطح کلی‌تر به یک ضعف عمومی در معرفی دریا اشاره دارد. اینکه رسانه‌های عمومی کشور کمتر به دریا پرداخته‌اند...
همین‌طور است. تحقیقاتی در این حوزه داشتیم و به نظر می‌رسد این ظرفیت را داریم که 20 درصد سبد اخبار کالا را پوشش بدهیم. این نظر شخصی من بر اساس مطالعاتی است که داشتم. اما این سهم الان به 1 درصد هم نمی‌رسد. این نشان‌دهنده این است که ما اهمیت دریا را آنچنان که باید درک نکرده‌ایم.
در جنگ 8 ساله اولین کاری که صدام کرد حمله به بندر خرمشهر بود. صرفاً به دنبال گرفتن خرمشهر نبود. مطالعاتی انجام شده بود و می‌دانستند باید بنادر کشور را نابود کنند تا کشور آسیب ببیند. تحقیقات دیگری هم صورت گرفته که نشان می‌دهد قبل از اینکه ارتش عراق به کشور ما حمله کند، از طریق عوامل اطلاعاتی و جاسوسی به شهرهای آبادان، خرمشهر و بندر امام ورود کرده بود و اطلاعات جامعی از نقش بنادر اقتصاد کشور داشت. برای همین هم در اولین قدم ویرانی بنادر کشور را آغاز کرد تا کشور برای تامین کالاهای اساسی دچار مشکل شود که با جانفشانی‌های دوستان ما در سازمان بنادر و دریانوردی، شرکت نفت و نیروهای نظامی با وجود همه سختی که در آن شرایط وجود داشت حتی یک روز هم بنادر تعطیل نشدند.
ریشه این مشکل در بخش رسانه‌ای چیست؟
مشکل ما در زمینه فعالیت رسانه‌ای خود رسانه‌ها با دریا و بنادر آشنا نیستند. اعتقادم این است که رسانه‌ها ورزش کشور را خوب شناخته‌اند. فوتبال و کشتی و والیبال را خوش شناخته‌اند اما موضوع مهمی مانند دریا را هنوز نمی‌شناسند. اگر رسانه و صداوسیمای کشور بنادر و دریا را می‌شناخت یک شبکه تلویزیونی به اسم بنادر و دریانوردی راه‌اندازی می‌کرد. وقتی 116 شبکه رادیویی و تلویزیونی درون‌مرزی و برون‌مرزی دارید و یکی از این شبکه‌ها اسم دریا و بنادر را ندارد مشخص است که مشخص که این حوزه را نمی‌شناسید. وقتی یک خبرگزاری با این گستره وسیع یکی از بخش‌های خود را به نام دریا و بنادر اختصاص نمی‌دهد، نشانه این عدم شناخت است. منظورم حتی کلمه دریا نیست، چون این کلمه یک تصور عمومی از دریا را به ذهن متبادر می‌کند. منظورم دقیقا واژه بنادر، دریانوردی و سواحل است. این تغییر رویه باید از اسم آغاز شود.
فکر نمی‌کنید سهمی از این موضوع هم به سازمان بنادر و دریانوردی برمی‌گردد؟
قطعا باز هم به ما یعنی ارگان‌های دریایی بازمی‌گردد. ما نتوانسته‌ایم با سازمان صدا و سیما ارتباط موثری داشته باشیم.
راه‌حل چیست؟
راهش این است که ما فقط برای موضوع خبر به دنبال رسانه‌ها نباشیم. تنها راه ایجاد آن شبکه‌های اطلاع‌رسانی همین است. البته کار را آغاز کرده‌ایم. باید از خبرگزاری‌های مرجع دولتی و خصوصی و آنها که مخاطبین زیادی دارند دعوت کنیم. ما در شبکه‌های مجازی و در زمینه بنادر و دریانوردی و به ویژه گردشگری دریایی گروه‌های یکصد هزار نفری داریم که جلساتی را هم با آنها برگزار کرده‌ایم. باید رسانه‌ها با ابعاد مختلف حوزه دریا و بندر آشنا شوند و از نزدیک فعالیت‌های ما را بدانند.
برنامه‌ای برای استفاده از ظرفیت فضا مجازی دارید؟
قطعاً! شخص وزیر محترم راه و شهرسازی رویکرد بسیار خوبی نسبت به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دارند و ما در حال مطالعه روی این ظرفیت هستیم. قصد داریم که با تولید محتوا، ساخت فیلم، کلیپ و مباحثی کلیدی این حوزه از ظرفیت فضای مجازی هم بهره ببریم و کارهای اساسی در این حوزه انجام بدهیم.
برای حل این مسئله یعنی عدم اطلاع‌رسانی درست درباره دریا، چه اقداماتی انجام شده است؟
سه قدم اساسی را شروع کردیم. اولین گام جلسه‌ای روابط‌‌عمومی ارگان‌های دریایی کشور است که هفته آینده برگزار خواهد شد. به دنبال ایجاد یک زمینه همکاری مشترک و یک هدف‌گذاری مشترک هستیم تا بتوانیم اتفاقات و مراسم مرتبط با حوزه دریا را برگزار کنیم. یا اگر مسئله‌ای هست بتوانیم با همفکری آن را رسانه‌ای کنیم.
گام دوم جلسه با اهالی رسانه است که آنها را دعوت کنیم و و یک نشست مشورتی داشته باشیم. هم حرف‌های آنها را بشنویم و هم ما نظرات‌مان را بگوییم. فکر می‌کنم ما هر 6 ماه می‌توانیم این دیدار را داشته باشیم. آسیب‌شناسی کنیم و راهکار ارائه بدهیم. از آنها دعوت کنیم از بنادر کوچک و بزرگ ما بازدید کنند. ما دبیر یک سرویس یا سردبیرهایی داریم که هنوز یک بندر را از نزدیک ندیده‌اند. حضور آنها در بندر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
گام سومی که قصد داریم انجام دهیم حساس‌کردن اساتید علم و هنر به حوزه دریا و بندر است. یعنی از تهیه‌کنندگان، کارگردانان، نویسندگان و حتی آهنگسازان دعوت کنیم تا با حوزه دریا و بندر بیشتر آشنا شوند. ما در این زمینه هم دچار کمبود آثار مرتبط با دریا هستیم. که باز هم به عدم آشنایی با این حوزه برمی‌گردد.
اجازه بدهید به مجلس شورای اسلامی هم بپردازیم. موضوع دریا در مجلس شورای اسلامی تا چه میزان اهمیت دارد؟
در زمینه قانون‌گذاری و مجلس شورای اسلامی این خلل احساس می‌شود که برخی از نمایندگان ما بنادر را نمی‌شناسند وبا نقش و سهم بنادر اقتصاد کشور آشنا نیستند. این اطلاع‌رسانی را ما باید انجام بدهیم. باید یک آیین‌نامه یا نظام‌نامه تعریف کنیم، چون اقبال خوبی در این زمینه وجود دارد. ما حدود 7 استان ساحلی داریم اما خیلی از استان‌ها که ساحلی نیستند رودخانه‌های خوبی دارند و فعالیت‌های آبی دارند و در این حوزه هم فعالیت‌های قابل توجهی انجام می‌دهند. در زمینه تولید آبزیان، گردشگری آبی فعال هستند. اینها جزو استان‌های ساحلی تلقی نشده‌اند اما با آب در ارتباط هستند.
یکی از راه‌های رسیدگی به این مشکل در کشور ورود جدی مجلس شورای اسلامی به این حوزه است. ما فرصت‌های بسیار زیادی در عرصه آبی کشور داریم. مدتی پیش من یکی از سخنرانی‌ها رهبر معظم انقلاب را می‌دیدم و ایشان به نکته ظریفی اشاره کردند. ایشان به دریاخواری اشاره کردند و واقعا نکته دقیقی بود که کارشناسان کمتر به آن پرداخته‌اند. وقتی تصرف و تقابل از خشکی به آب برسد یعنی یک مشکل جدی وجود دارد. از حالا باید پیشگیری کرد.
