بنادر مازندران در مسیر توسعه
در حال حاضر فعالیت در شش بندر شمال شامل بندر امیرآباد، بندر نکا، بندر فریدونکنار، بندر نوشهر، بندر انزلی و بندر آستارا جریان دارد که در شرایط مطلوب تاکنون حجم مبادلات سالیانه کالا در این بنادر به ۱۵ میلیون تن نرسیده است در حالی که ظرفیت اسمی این بنادر به حدود ۴۰ میلیون تن در سال می‌رسد.
در حال حاضر فعالیت در شش بندر شمال شامل بندر امیرآباد، بندر نکا، بندر فریدونکنار، بندر نوشهر، بندر انزلی و بندر آستارا جریان دارد که در شرایط مطلوب تاکنون حجم مبادلات سالیانه کالا در این بنادر به ۱۵ میلیون تن نرسیده است در حالی که ظرفیت اسمی این بنادر به حدود ۴۰ میلیون تن در سال می‌رسد.
به گزارش تین نیوز به نقل از پایگاه خبری وزارت راه، امیرعباس کناری گفت: بندر نوشهر با قدمت نزدیک به هشتاد سال در استان مازندران و بندر انزلی با قدمت بیش از یک‌صدسال در استان گیلان دو بندری بودند که در قبل از انقلاب فعالیت چشگیری نداشتند.
بندر نوشهر تنها بندر قبل از انقلاب در استان مازندران بود که سهم ناچیزی از حجم مبادلات کشور را نسبت به هفت بندر ایران بر عهده داشت. بالاترین میزان فعالیت سالیانه در بنادر کشور حدود پانزده میلیون تن بود که عملکرد بندر نوشهر در بهترین وضعیت در طول یک سال به بالاتر از دویست هزار تن نرسید. اما پس از انقلاب اسلامی و به ویژه بعد از جنگ تحمیلی روند فعالیت این بندر به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافت تا اینکه در سال ۱۳۸۶ با تردد ۷۱۴ فروند کشتی به رقم دو میلیون و چهارصدوپنجاه هزار تن رسید.
اما در بندر انزلی تحولی شگرف رخ داد بحدی که در سال ۱۳۸۹ با تردد ۲۲۰۵ فروند کشتی میزان فعالیت این بندر به رقم شش میلیون و هشتصدو پنجاه هزار تن رسید. این بندر در استان گیلان نسبت به بندر نوشهر هم به لحاظ قدمت و سابقه دیرینه بندری و هم به دلیل رغبت کشورهای اتحاد جماهیر سابق شوروی دارای وضعیت مناسبتری بود و بطور معمول همواره میزان فعالیت در بندر انزلی دو تا سه برابر بندر نوشهر بود.
در طول نوار ساحلی شمال کشور بندر نوشهر در استان مازندران و بندر انزلی واقع در استان گیلان دو بندر فعال شمال کشور بودند که از طریق سه جاده به تهران مرکز کشور متصل می‌شدند البته جاده چهارم که جاده چالوس و یا کندوان نامیده می‌شود صرفا برای تردد سواری‌ها و ماشین‌های سبک مورد استفاده قرار می‌گرفت و به دلیل پیچ و خم و عرض کوتاه امکان تردد کامیون و تریلی در این جاده وجود نداشته و هنوز هم ندارد اما جاده فیروزکوه ٬جاده هراز و جاده قزوین سه جاده مهم و اصلی شمال کشورند که محموله‌های وارداتی،صادراتی و ترانزیتی از طریق بنادر شمال با پایتخت در این سه محور مهم جاده‌ای انجام می‌شود. از دهه چهل این سه محور، احداث و به مرور زمان توسعه یافته و همچنان در حال گسترش و تکمیل است.
علاوه بر جاده‌های مذکور می‌توان به خطوط ریلی نیز اشاره کرد که از طریق راه‌آهن شمال به جنوب کشور متصل است. اما بنادر نوشهر و انزلی از ابتدا به خطوط ریلی متصل نبودند در حالی که بنادر جنوب بالاخص بندر خرمشهر و بندر امام (شاهپور سابق) از زمان ساخت به خطوط سراسری راه‌آهن متصل شدند.
از سال ۱۳۶۹ و سالهای بعد عملیات احداث بنادر گز و ترکمن در استان گلستان ٬بنادر امیرآباد بندر نفتی نکا ٬بندر فریدونکنار در استان مازندران ٬بندر چمخاله بندر کیاشهر و بندر آستارا در استان گیلان به بنادر شمال کشور اضافه شدند و بدین ترتیب خطه نوار ساحلی شمال کشور در دریای خزر به قطب مهم فعالیت اقتصادی با کشورهای حاشیه دریای خزر مبدل شد.
با توجه به تعداد بنادر احداث شده در حال حاضر فعالیت در شش بندر شمال شامل بندر امیرآباد، بندر نکا، بندر فریدونکنار، بندر نوشهر، بندر انزلی و بندر آستارا جریان دارد که در شرایط مطلوب تاکنون حجم مبادلات سالیانه کالا در این بنادر به ۱۵ میلیون تن نرسیده است در حالی که ظرفیت اسمی این بنادر به حدود ۴۰ میلیون تن در سال می‌رسد.
نکته حائز اهمیت راههای مواصلاتی و ناوگان حمل و نقل جاده‌ای٬ ریلی و هوایی است که باید متناسب با فعالیت بندری ایجاد و گسترش یابد. در حال حاضر ترافیک جاده‌های شمال به ویژه در ایام تعطیل فوق‌العاده سنگین و غیرقابل تحمل است و مسافرین همواره با مشکلات جدی در رسیدن به مقصد مواجهند اگر چه محدودیت و ممانعت ترددی نیز برای کامیون و تریلی در روزهای تعطیل همواره اعمال می‌شود بی‌تردید باید مسیر را هموار ساخت تا صاحبان کالا در بنادر به افزایش و گسترش فعالیت بازرگانی ترغیب شوند شیوه حمل ونقل کالا پس از تخلیه در کشتی از نکاتی است که بطور قابل‌ملاحظه‌ای موجب تثبیت جایگاه و موقعیت یک بندر می‌شود صاحبان کالا انتظار دارند پس از تخلیه کالا با بهره‌گیری از شیوه‌های حمل و نقل در کوتاهترین زمان ممکن به وسیله واگن ٬تریلی و کامیون محموله‌ها را جا به جا کنند تا بدست مشتریان برسد.
بندر- جاده -بندر یکی از شیوه‌های انتقال کالاست که در صورت ایجاد ساختار مناسب در امر ترانزیت عاملی تعیین‌کننده برای توسعه و گسترش صنعت حمل و نقل دریایی است.
با احداث راه‌آهن و بزرگراه قزوین -رشت -انزلی مشکل راههای مواصلاتی پایتخت به بنادر استان گیلان مرتفع می‌شود اما در مازندران مشکلات همچنان باقی است.
ظرفیت بندر امیرآباد با ۱۵ پست اسکله ۷.۵ میلیون تن ٬بندر نفتی نکا با مخازن ذخیره قابل‌توجه سوخت حدود ۸ میلیون تن، بندر فریدونکنار ۱ میلیون و بندر نوشهر ۲.۵میلیون تن در مجموع ۱۹ میلیون تن تعریف شده است در حالی که راههای ارتباطی مازندران به تهران شامل دو جاده فیروزکوه و هراز در حال حاضر توان پذیرش حمل یک چهارم ظرفیت محموله بنادر را ندارند.
جاده مازندران به خراسان و جاده مازندران به گیلان بخشی از ترافیک کالا را کاهش می دهد اما راه نجات بازنگری٬ توسعه و تعریض دو جاده فیروزکوه و هراز و اتصال خط راه آهن به سایر بنادر مازندران است البته فراموش نکنیم ظرفیت حمل کالا در راه آهن شمال در حال حاضر به یک و نیم میلیون تن در سال می رسد اگرچه تاکنون از این ظرفیت اسمی نیز استفاده نشده است اما با افزایش فعالیت بنادر مازندران ظرفیت خطوط ریلی نیز بایستی افزایش یابد. اهمیت بنادر و صنایع بندری دریایی باید اولویت نخست برنامه توسعه کشور باشد تا منجر به رونق اقتصادی کشور شود بنادر استانهای شمالی و بالاخص استان ماندران به دلائل متعدد از جمله جمعیت ۲۵۰ میلیونی کشورهای حاشیه دریای خزر شامل :جمهوری روسیه ٬جمهوری آذربایجان٬جمهوری قزاقستان ٬جمهوری ترکمنستان و جمهوری اسلامی ایران و نزدیکی این بنادر به تهران می توانند منشا برکات و خدمات فراوانی برای کشورمان و سایر کشورها شوند . رسیدگی به راههای ارتباطی بنادر مازندران با بنادر جنوب کشور از طریق پایتخت با موضوع ترانزیت کالا اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند .
با توجه به سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی در بنادر مازندران و روند رو به رشد توسعه، تجهیز و گسترش بنادر بی‌توجهی به راههای مواصلاتی از جمله مواردی است که کارآیی بنادر را در آینده با مشکل جدی مواجه می‌کند .
در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که میانگین ظرفیت پذیرش کشتی ها در بنادر مازندران حدود چهار هزار تن تخمین زده می شود و محموله هر کشتی بایستی به وسیله تعداد حدود دویست و پنجاه تریلی و یا کامیون حمل و جا به جا شود اگر حدود ۱۹ میلیون تن کالا در بنادر مازندران وارد ٬صادر یا ترانزیت شود در طول سال تعداد هزاران وسائط نقلیه سنگین شامل واگن ٬ تانکر نفتی ٬تریلی و کامیون بایستی این مقدار کالا را در مسیر شمال به شرق ٬شمال به غرب و شمال به جنوب کشور حمل نمایند.
البته اهمیت و ویژگی هر یک از بنادر با توجه به موقعیت جغرافیایی ٬راههای ارتباطی ٬قوانین جاری مانند قوانین منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی ٬وسعت و اراضی بندری و پسکرانه٬امکانات و صنایع وابسته بندری و دریایی موجود در مجاورت بندر٬اتصال به شبکه سراسری راه آهن ٬تاسیسات و تجهیزات پبشرفته و مدرن تخلیه و بارگیری ٬حجم سرمایه گذاری بخش خصوصی و تعداد اسکله ها تعریف می شوند و مشتریان بندر تمام موارد مذکور را مهم و حیاتی قلمداد می کنند. به همین دلایل بنادر مازندران هم به طرق مختلف از سوی نمایندگان مجلس ٬ مدیریت دولتی منطقه ای و استانی حمایت و پشتیبانی می شوند تا در این رقابت بزرگ اقتصادی عقب نمانند .
در میان بنادر کشور بندر فریدونکنار در فاصله کمتر از دویست کیلومتر از طریق جاده هراز نزدیکترین بندر به تهران پایتخت کشور است با توجه به اراضی پسکرانه در صورت افزایش اسکله ها می توان ظرفیت این بندر را تا سه میلیون تن افزایش داد.یادآوری این نکته ضروری است که پس از ورود کالا به بنادر ایران سهم ترانزیت کالا در مسیر جنوب به شمال کشور حدود ده میلیون تن در نظر گرفته شده است با توجه به جمیع جهات تصویری که در آینده در ذهن تداعی می شود این است که اگر جاده ها مطابق با ظرفیت بنادر مازندران ایجاد٬ ترمیم ٬توسعه و تکمیل نشود فرصتهای بی نظیری در کشور از بین می‌رود .
در زنجیره حمل و نقل ایجاد خطوط ریلی و اتصال به بنادر نفتی نکا٬بندرفریدونکنارو بندرنوشهر در مازندران٬ ایجاد راه جاده ای جدید٬ توسعه و تکمیل جاده های موجود و همچنین تقویت فرودگاهها برای پذیرش هواپیمای پهن پیکر می تواند چهار راه جبهه حیاتی نجات این مشکل در نه تنها شمال بلکه کشور باشد.
