◄ محاصره کشتی‌سازی در باتلاق تأخیر
صنعت کشتی‌سازی بومی یکی از صنایعی است که بعد از گذشت چند دهه از آغاز به کار خود با حرف‌وحدیث‌های بسیاری روبه‌رو است. این صنعت که عمری قریب به سی سال دارد تاکنون دستاوردی جز تأخیر زیاد در تحویل سفارش‌ها و عدم توانایی جذب منابع مالی مناسب، نداشته است.
محمد ارفع: صنعت کشتی‌سازی بومی یکی از صنایعی است که بعد از گذشت چند دهه از آغاز به کار خود با حرف‌وحدیث‌های بسیاری روبه‌رو است.
این صنعت که عمری قریب به سی سال دارد تاکنون دستاوردی جز تأخیر زیاد در تحویل سفارش‌ها و عدم توانایی جذب منابع مالی مناسب، نداشته است.
درحالی‌که صنعت کشتی‌سازی ایران روزهای خوبی را پشت سر نمی‌گذارد، دو کشور کره‌جنوبی و چین گوی سبقت را از تمامی کشتی‌سازان جهان ربوده‌اند و درواقع در بازار جهانی، کشوری حرف اول را در صنعت کشتی‌سازی می‌زنند که خصیصه‌هایی مانند تسهیلات پرداخت مناسب، کیفیت مطلوب و تحویل به‌موقع طبق زمان تعیین‌شده را دارا باشد.
بااین‌حال همین وجود نداشتن این خصیصه‌های ساده در ایران یکی از موانع اصلی بر سر راه صنعت کشتی‌سازی کشوراست زیرا اگر بپذیریم که کیفیت ساخت در کشور برابر با کیفیت محصولات خارجی است باز هم طولانی‌بودن روند ساخت و تحویل کشتی سبب می‌شود تا نیازمندان داخلی این بخش به شرکت‌های سازنده‌ای مراجعه کرده که بتوانند ضمن ارائه تسهیلات مناسب به خریدار، در زمان مقرر کشتی خود را دریافت کنند البته این رویه بر بازار جهانی کشتی‌سازان داخلی نیز تأثیرگذار بوده است به‌صورتی‌که به نظر می‌آید به‌غیراز کشور ونزوئلا مشتری خارجی برای شرکت‌های کشتی‌سازی داخلی وجود ندارد.
بر اساس اعلام شبکه آماری بین‌المللی «statista» تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی همان‌گونه که در جدول مقابل نشان داده شده است سهم کشورهای مختلف از صنعت کشتی‌سازی جهان قابل‌درک است. این در حالی است که سهم ایران از این بازار به کمتر از ۰.۳ درصد می‌رسد و نیمی از ظرفیت این صنعت نیز در کشور بلااستفاده باقی مانده است.درواقع صنعت کشتی‌سازی برای کشورهای درحال‌توسعه‌ای چون ایران یک صنعت جذاب است زیرا باعث پیشرفت‌های بسیار خوبی در صنایع این کشورها خواهد شد. در این زمینه اگر به تاریخچه کشتی‌سازی مدرن نگاهی انداخته شود متوجه خواهیم شد که ژاپن ساخت کشتی را در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ برای بازسازی ساختار صنعتی خود شروع کرد و کره‌جنوبی در دهه ۱۹۷۰ شروع به ساختن کشتی در صنعت استراتژیک کرد همچنین چین اکنون در حال تکرار این مدل‌ها با سرمایه‌گذاری‌های بزرگ دولتی در این صنعت است.
بااین‌وجود به نظر می‌آید که با توجه به اینکه در جهان یارانه‌های دولتی حذف شده‌اند کشتی‌سازی جهانی نیز کاهش یافته است به‌طوری‌که درحال‌حاضر صنعت کشتی‌سازی بریتانیا نمونه اصلی این مدعا است زیرا اوایل دهه ۱۹۷۰ نیروگاه‌های بریتانیایی ظرفیت ساخت تمام انواع و اندازه کشتی‌های تجاری را داشتند اما امروزه این کشور توانایی ساخت تعداد کمی از کشتی‌های تخصصی، دفاعی، قایق‌های لوکس و تعمیرات را دارا است.
بر اساس آمارهای غیررسمی و بازدیدهای میدانی از کارخانه‌های کشتی‌سازی کشور در چند سال گذشته این کارخانه‌ها به‌طور متوسط ۱۹ فروند شناور با سایز متوسط ساخته و آب‌اندازی کرده‌اند؛ این در حالی است که ظرفیت ساخت شناورهای متوسط در این کارخانه‌ها حدود ۴۰ فروند در سال است.
به‌طور کل می‌توان در خصوص وضعیت این صنایع دریایی گفت با وجود سرمایه‌گذاری ۹۲ هزار میلیارد ریالی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در بنادر و دریانوردی کشور در سال گذشته صنعت کشتی‌سازی از این میزان سرمایه‌گذاری بی‌نصیب مانده است و فقط در ساخت بلم، قایق موتوری و تعمیرات کشتی پیشرفت داشته است.
ازاین‌رو به نظر می‌آید یا با کمک یارانه‌های دولتی و یا یافتن مشتریان داخلی و خارجی، باید دست به تحول در این صنعت زد زیرا با عدم وجود مشتری و سرمایه‌گذار در صنعت کشتی‌سازی ایران این صنعت پیشرفت چندانی نخواهد کرد.
