◄ ملاحظاتی درباره «بیمه جنگی»

تنش‌های اخیر در منطقه خلیج‌فارس موجب افزایش هزینه‌های بیمه‌ای برای نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری شده است. کشتی‌داران اکنون ۰.۱ تا ۰.۴ درصد از ارزش کشتی را در بیمه پرداخت می‌کنند؛ درحالی‌که پیش‌ازاین، عدد یادشده ۰.۰۲ درصد بود و بیمه‌گران از این وحشت دارند که این اتفاق در ماه‌های آینده تداوم پیدا کند. در برخی موارد بیمه‌گران بیمه دریایی به پوشش بیمه نفتکش‌هایی که در این منطقه بارگیری می‌کنند تمایلی نداشته‌اند.

 افزایش بیمه نفتکش‌هایی که در منطقه خلیج‌فارس تردد می‌کنند، در ابتدا هزینه حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد. سپس افزایش هزینه حمل‌ونقل، روی قیمت تمام‌شده کالا تأثیر می‌گذارد و منجر به افزایش قیمت نهایی کالا می‌شود. این افزایش قیمت درنهایت روی مصرف‌کننده تأثیر بسزایی می‌گذارد و باعث کاهش قدرت خرید در مصرف‌کننده می‌شود.

در عرصه دریانوردی، زمانی که تنش در یک منطقه رخ می‌دهد شرکت‌های بیمه‌ای فضای منفی بر بازار حاکم کرده و نرخ‌های سنگینی برای بیمه کشتی‌ها وضع می‌کنند؛ اما زمانی که این فضای منفی فروکش کند و آرامش بر بازار حاکم شود، هزینه بیمه‌ای به‌مرورزمان کاهش می‌یابد؛ هرچند این کاهش هزینه‌ها به‌صورت ناگهانی اتفاق نمی‌افتد و به‌تدریج و مقطعی خواهد بود.

در ساختار بیمه‌ای عنوانی که به‌طور خاص موجب افزایش هزینه بیمه می‌شود؛ «بیمه جنگی» است و درواقع تمام بیمه‌ها را در بر نمی‌گیرد. این در شرایطی است که به‌مرورزمان و با کاهش تنش‌ها هزینه بیمه جنگی نیز کاهش پیدا می‌کند؛ اما تا زمانی که این تنش‌ها بین کشور ایران و آمریکا و کشورهای دیگر در منطقه تنگه هرمز وجود داشته باشد، این هزینه به روال سابق از شرکت‌های کشتیرانی دریافت خواهد شد.

 تأثیرات افزایش هزینه بیمه‌ای کوتاه‌مدت و بلندمدت است. اگر بلندمدت باشد بر اقتصاد جهان تأثیر می‌گذارد و صادرات و واردات را مختل می‌کند؛ اما اگر این افزایش نرخ کوتاه‌مدت و مقطعی باشد تنها آن کشتی‌هایی متضرر می‌شوند که در منطقه تنگه هرمز در حال عبور و مرور هستند. همچنین برای چارتر کشتی‌ها در خاورمیانه نرخ‌ها ممکن است افزایش پیدا کند زیرا برخی از مالکان کشتی‌ها ممکن است از فعالیت در این منطقه اجتناب کنند و میزان عرضه کمتر شود؛ اما زمانی که منطقه در آرامش کامل باشد هزینه‌ای را برای بیمه جنگی نخواهد بود و در کل این هزینه حذف می‌شود.
* مدیرعامل اسبق کشتیرانی ج‌.ا.ا