◄ مراکز کاریابی غیرمجاز علت بیکاری دریانوردان ایرانی

۲۵ ژوئن، برابر با پنج تیرماه روز جهانی دریانورد است که سازمان جهانی دریانوردی‌ نیز با شعار «Seafarers Are Key Workers» به معنای «دریانوردان کارگران کلیدی هستند» به پیشواز روز جهانی دریانورد رفته است.‌ این در حالی است که این حرفه همواره با مخاطرات بسیار زیادی همراه بوده است و مشکلات و دغدغه‌های این صنف باعث شده دریانوردان با مشکلات بسیار زیادی دست‌وپنجه نرم کنند و انگیزه شغلی خود را از دست بدهند.

به گزارش خبرنگار تین نیوز، در همین رابطه گفت‌وگویی با دبیر انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری داشتیم و از وی در خصوص چالش و مشکلات دریانوردان سؤال کردیم.

سامان رضایی با بیان اینکه انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری ایران، همواره پیگیر مسائل و دغدغه دریانوردان بوده است، بیان کرد: طبق تجارب و آنالیز چند سال اخیر از مشکلات و چالش‌های دریانوردان، این مشکلات را می‌توان در سه حوزه بررسی کرد.

وی، تصریح کرد: چالش و مشکلات دریانوردان در حوزه محدود (شناورهای با تناژ زیر سه هزار تن)، حوزه نامحدود (شرکت‌های بزرگ کشتیرانی) و حوزه سوم چالش‌های مشترک قابل تقسیم‌بندی و طبقه‌بندی است.

او در ادامه تصریح کرد: ما به این موضوع اعتقاد داریم که منافع خالص و مطالبات حقیقی نیروی کار به عنوان بخش کارگری و شرکت‌های کشتیرانی به عنوان بخش کارفرمایی در تضاد یکدیگر نیست، بلکه در راستای یکدیگر است؛ اما متأسفانه در برخی از موارد شاهد عملکردها و رفتارها از هر دو بخش هستیم که در تضاد با این روحیه و اعتقاد، اقدامات و رفتارهایی صورت داده‌اند و می‌دهند. البته با تلاش‌های منطقی انجمن و حمایت‌های خوب اکثریت جامعه دریانوردی از آن و همچنین دیدگاه روشن تعدادی از مدیران شرکت‌های دریایی، خصوصاً مدیران خوش‌فکر و با انگیزه سازمان بنادر و دریانوردی، شرایط نسبت به گذشته مطلوب‌تر شده اما هنوز با استانداردها فاصله‌داریم و ما در ابتدای راه هستیم.

رضایی در ادامه سخنان خود درباره چالش‌های ملوانان و دریانوردان در حوزه محدود، توضیح داد: طبق گواهینامه‌های صادره و آمار ارائه شده از سوی سازمان بنادر، ایران نزدیک به 127 هزار دریانورد دارد که نزدیک به 15 هزار دریانورد در حوزه نامحدود (شرکت‌های بزرگ کشتیرانی) و نزدیک 112 هزار دریانورد دیگر در حوزه محدود (شناورهای با تناژ زیر سه هزار تن) و شناورهای شیلات و محلی فعالیت می‌کنند. مشکلات این 120 هزار نفر در پنج چالش مهم و اساسی قابل تفسیر و شناسایی است.

کیفیت پایین برخی از مراکز آموزشی در گذشته

وی با تأکید بر اینکه کیفیت آموزش اثرات بلندمدت دارد، بیان کرد: متأسفانه در گذشته، تعدادی از مراکز آموزشی خصوصاً در حوزه گواهینامه‌های محدود از کیفیت و استانداردهای مناسبی برخوردار نبوده و امروز بخشی از صنعت دریانوردی و دریانوردان از خروجی این آموزشگاه‌های ضعیف آسیب دیده‌اند. البته در چند سال اخیر و با حضور مدیران جوان و با انگیزه سازمان بنادر در بخش آموزش و استانداردها، اقدامات خوب و مؤثری در جهت نظارت بیشتر بر کیفیت این مراکز آموزشی صورت گرفته اما اصلاح مشکلات موجود که ریشه درگذشته‌های دور دارند نیازمند توان و زمان بیشتری دارد که امیدواریم با این همت و همدلی موجود هر چه زودتر مرتفع گردد.

جذب پرسنل خارجی و بیکاری دریانوردان ایرانی یکی از مهم‌ترین معضلات دریانوردان

دبیر انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری ایران با بیان اینکه یکی دیگر از چالش‌های این حوزه عدم تناسب جذب دریانوردان با بازار کار است، بیان کرد: متأسفانه فضای موجود کسب‌وکار، مالکان را ترغیب به جذب بیشتر دریانوردان خارجی کرده است.

وی، وجود قوانین سخت، پیچیده و نا متناسب با شرایط موجود در قانون کار در خصوص جذب پرسنل خارجی در کشور را زمینه‌ساز دور زدن این قوانین و عدم شفافیت و نظارت در جذب دریانوردان خارجی عنوان کرد.

دبیر انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری ایران در خصوص اینکه آیا آماری از میزان افراد خارجی که در شغل دریانوردی در ایران مشغول به کار هستند، گفت: خیر آماری شفافی از موضوع وجود ندارد چراکه زمانی که بسترهای لازم فراهم نباشد و قانون‌های نظارتی سخت و نامتناسب با شرایط واقعی نوشته شود، امکان اجرای آن فراهم نخواهد بود و راهکار تخلف و دور زدن آن رواج پیدا می‌کند از همین رو در مواردی مالکان خصوصی نیروهای خارجی را از مسیرهای غیراستاندارد و شفاف، بدون قرارداد و از طریق مؤسسات کاریابی غیرمجاز آن‌هم با حقوق ناچیز و حتی کار در مقابل غذا، جذب می کنند.

وی در ادامه گفت: این موضوع مشکلات بسیار زیادی از جمله مشکلات امنیتی، خروج ارز، بیکاری دریانوردان ایرانی را ایجاد خواهد کرد. از دو سال گذشته که انجمن مستقیماً وارد این موضوع شد اقدامات پایه‌ای و میدانی خوبی هم راستا و هماهنگ با اتحادیه مالکان و سازمان بنادر، صورت داده و اکنون نیاز به یک اجماع و همت عمومی جهت عملیاتی شدن آن هست، برای نمونه شناسایی و بررسی آماری از دریانوردان علاقه‌مند و جویای کار دریایی یکی از این موارد اولیه و ضروری است تا بر اساس منابع واقعی و فعال موجود برنامه‌ریزی گام‌به‌گام در جهت کاهش موارد به‌کارگیری دریانوردان خارجی در ایران داشت.

اشتغال برخی از دریانوردان بدون قرارداد

رضایی تصریح کرد: یکی از چالش‌های این بخش قرارداد کار دریایی است که با توجه به ماهیت این شغل قرارداد کار مختص به خود را می‌طلبد؛ متأسفانه تعدادی از دریانوردان بدون قرارداد در حال حاضر مشغول به کار هستند. البته مذاکرات و جلسات خوب وموثری با وزارت کار و سازمان بنادر و اتحادیه مالکان صورت گرفته و امیدواریم در ماه‌های آینده از فرمت قرارداد کار دریایی رونمایی شود. البته مهم‌تر از آن الزام و استفاده از این قرارداد، در تمامی روابط کاری و استخدامی دریانوردان و مالکان شناورهاست.

وی با تأکید بر اینکه فعالیت مؤسسات کاریابی غیرمجاز، عدم شفافیت لازم در بخشی از استخدام دریانوردان و فقدان کار مناسب رسمی، عدم‌حمایت مناسب از دریانوردان آسیب‌دیده در حوادث دریایی، عدم بهره‌مندی از تسهیلات بیمه پایه و تکمیلی و ... از جمله موارد دیگری هستند که به مشکلات و دغدغه‌های این صنف دامن زده است.

مراکز کاریابی غیرمجاز علت بیکاری دریانوردان ایرانی

دبیر انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری ایران در خصوص بیکاری دریانوردان جویای کار توضیح داد: انجمن توانمندی‌ها را شناسایی و با مالکان وارد مذاکره شده است، اما این موضوع مستلزم فراهم شدن بسته‌های تشویقی برای مالکان است تا بتوانند نیروهای داخلی را جذب کنند. از سوی دیگر مراکز غیرمجاز همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند این در حالی است باید بر روی مراکز کاریابی نظارت بیشتری صورت بگیرد تا بتوانیم مراکز کاریابی غیرمجاز را شناسایی کنیم.

او افزود: انجمن صنفی کارگری دریانوردی تجاری ایران به دنبال این است با همکاری و اتحادیه مالکان و وزارت کار در راستای شناسایی و تسهیل در جذب دریانوردان ماهر و باکیفیت سامانه‌ای را به این منظور راه‌اندازی کند. این سایت در راستای کمک به فعالیت کاریابی‌های مجاز راه‌اندازی خواهد شد.

وی با بیان در اینکه در بخش بیمه دریانوردان نیازمند یک عزم ملی هستیم، تصریح کرد: ما درصدد این هستیم تا 110 هزار دریانورد بتوانند از تسهیلات بیمه‌ای تکمیلی و پایه‌ای بهره‌مند شوند. این آرزوی ماست.

همان‌گونه که راه‌اندازی خدمات روانشناسی مختص دریانوردان و خانواده‌هایشان و همچنین راه‌اندازی صندوق حمایتی از دریانوردان آسیب‌دیده از آرزوهای سال‌ها گذشته ما بود که امروز همه این اقدامات با همت و تلاش همکارانم در انجمن و حمایت دریانوردان، محقق شده است و عموم از مزایای آن بهر همند هستند.

تأسیس صندوق حمایت از دریانوردان آسیب‌دیده

رضایی در خصوص حمایت مناسب از دریانوردان آسیب‌دیده در حوادث دریایی گفت: انجمن اخیراً یک صندوقی را با همکاری سازمان‌های بین‌المللی ISWAN و ITF راه‌اندازی کرده است به نام «صندوق حمایت از دریانوردان آسیب‌دیده»؛ در راستا این موضوع نیز تاکنون چندین بسته حمایتی بالای چند هزار پوندی به دریانوردان پرداخت کرده‌ایم.

او گفت: شایسته کشور بزرگی همچون ایران نیست که صندوق حمایتی از دریانوردان ایرانی فقط با کمک مؤسسات خارجی‌ و بین‌المللی راه‌اندازی شود؛ مدت‌ها تلاش کردیم از منابع داخلی استفاده کنیم اما متأسفانه این اقدام به دلایل مختلف محقق نشد.

راه‌اندازی سرویس خدمات روانشناسی مختص دریانوردان در 7 استان ساحلی

رضایی در خصوص راه‌اندازی این سرویس از اردیبهشت 99 گفت: این طرح یکی از برنامه‌های قدیمی انجمن بود که با همکاری و حمایت سازمان بهزیستی کشور و در فاز اول در 7 استان ساحلی و از طریق سامانه 1480 و شماره 2 مختص مشکلات دریانوردان و خانواده‌های ایشان راه‌اندازی شده است.

در ادامه رضایی به مشکلات حوزه نامحدود پرداخت که در گزارش بعدی به این چالش‌ها و مشکلات می‌پردازیم.