سواحل مکران، دنیایی از فرصت ها
فرصت های بسیاری در حوزه اقتصاد دریا برای کشور وجود دارد و سواحل مکران یکی از مهمترین این فرصت ها است.
فرصت های بسیاری در حوزه اقتصاد دریا برای کشور وجود دارد و سواحل مکران یکی از مهمترین این فرصت ها است.
به گزارش تین نیوز به نقل از مارین نیوز، ایران از نظر محدوده جغرافیایی، شرایط اقلیمی، مرز های آبی و خاکی و ناهمواری های گسترده دارای ظرفیت های بسیاری است و با توجه به اینکه هر منطقه توانمندی های مخصوص به خود دارد، با ارائه طرح های آمایش سرزمین بر اساس اولویت بندی ها، نقش پذیری و قابلیت سنجی هر یک از مناطق می توانیم راهبرد های مورد نظر برای توسعه اقتصاد دریا را در پیش بگیریم.
سواحل مکران دنیایی از فرصت ها
ایران در جهان از موقعیت جغرافیایی ویژه ای برخوردار است. همین مسئله موجب ایجاد فرصت های بسیاری در حوزه دریایی، آب و هوا، گردشگری، ترانزیت و دیگر موارد کشور شده است. کشور ایران با حدود ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر ساحل از این حیث از پربارترین و پویا ترین مناطق جهان است و بستر های بسیاری برای فعالیت های عظیم اقتصادی و اجتماعی در حوزه دریایی برای کشور وجود دارد.
یکی از مهم ترین مناطق ساحلی کشور، سواحل مکران در جنوب کشور است که توجه به ظرفیت های آن می تواند نقش عمده ای در رشد و توسعه کشور داشته باشد.
سواحل مکران به دلیل آب و هوای خاصی که دارد برای مقاصد گردشگری بسیار مناسب است. همچنین با قرارگیری در موقعیتی خوب نسبت به دریای عمان برای انتقال انرژی، تجارت و فعالیت های نظامی نیز موقعیت استراتژیکی دارد.
منطقه مکران از منطقه گواتر تا دهانه هرمز کشیده شده است و شامل شهرستان های چابهار، کنارک، جاسک در استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان می شود. این منطقه از شمال به رشته کوه های مکران، از غرب به شهرستان میناب و قشم استان هرمزگان، از جنوب به دریای عمان و از شرق با کشور پاکستان هم مرز است.
با توجه به نیاز بالای کشور به سرمایه گذاری، اشتغال زایی و افزایش درآمد ارزی و ریالی و همچنین فرصت های بسیار زیاد اقتصاد دریا در کشور توجه به مزیت های ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک این منطقه اهمیت بالایی دارد. از این منطقه می توان به عنوان شاهراهی برای تبادلات تجاری و ترانزیتی استفاده کرد. متاسفانه در سال های اخیر توجه و سرمایه گذاری کافی برای رشد این منطقه انجام نشده است، اما با آغاز به کار دولت سیزدهم، با توجه به اینکه این دولت توجه به اقتصاد دریا را یکی از اولویت های خود قرارداده است و همچنین شنیده ها حاکی از این است که یکی از محور هایی که در برنامه هفتم توسعه توجه ویژه ای به آن شده است، اقتصاد دریاست. این توجه می تواند فرصت مناسبی برای پرداختن هر چه بیش تر به زوایای مختلف اقتصاد دریا و استفاده بهینه از ظرفیت های موجود است.
جغرافیای مکران
این منطقه از نظر جغرافیای طبیعی در نزدیکی مدار راس السرطان قرار گرفته است و به همین علت تابستان هایی گرم و مرطوب و زمستان هایی معتدل دارد. از نظر اقلیمی میزان بارندگی در این منطقه ناچیز است و اقلیم خشک این منطقه موجب کمبود منابع آبی در این منطقه است.
از منظر جغرافیای انسانی به توجه به نقشه تراکم جمعیت کشور، این منطقه دارای شهر های کم جمعیت و پراکنده است. متأسفانه آمار استان سیستان و بلوچستان ازلحاظ آموزش وپرورش از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، چرا که نرخ باسوادی این استان در هر دو مناطق شهری و روستایی با میانگین کشور اختلاف فاحشی دارد.
آمار و ارقام نشان می دهد که بیش تر مشاغل شهرستان های این منطقه مربوط به بخش کشاورزی و خدمات است. بندر شهید بهشتی و شهید کلانتری چابهار از مناطق مهم اقتصادی سواحل مکران هستند. بندر شهید بهشتی به دلیل قرار گرفتن در ورودی خلیج چابهار مزیت بیش تری برای ترانزیت و فعالیت های تجاری دارد و بیشتر سرمایه گذاری داخلی در حال حاضر به این بندر اختصاص یافته است. صنعت شیلات در این منطقه به دلیل نزدیکی به دریا مهم ترین فعالیت به شمار می رود. پتانسل بالایی برای صادرات آبزیانی نظیر میگو، شاه میگو، ماهی مرکب و کوسه ماهی در این منطقه وجود دارد. صنایع دستی، دامداری و گردشگری از دیگر فعالیت هایی است که در این منطقه رونق دارد. صنعت پتروشیمی هم یکی از صنایع بزرگ فعال در منطقه مکران است.
ویژگی استراتژیک این منطقه اهمیت زیادی در زمینه مسیر های انتقال انرژی دارد و از طرفی دسترسی به آب های آزاد در این منطقه، دنیایی از فرصت ها را برای تجارت و ترانزیت در اختیارمان گذاشته است.
برای استفاده از این فرصت ها چه کنیم؟
همانطور که اشاره شد سواحل مکران دنیایی از فرصت ها را برای توسعه اقتصاد دریا، پیش روی کشورمان می گذارد که استفاده از آن ها به افزایش اشتغال، جذب سرمایه گذار خارجی و داخلی، توسعه صنعت گردشگری ، افزایش صادرات و درآمد های ارزی از اقتصاد دریا کمک می کند و تماما این موارد در نهایت منجر به رشد و توسعه اقتصادی می شود.
برای استفاده از فرصت های اقتصاد دریا باید ضعف ها را برطرف کرده و از ظرفیت های موجود به صورت حداکثری استفاده کنیم.
برای بهبود زیرساخت های منطقه در ترانزیت باید کشور های حوزه خلیج فارس و جنوب شرق آسیا را به استفاده از موقعیت ترانزیتی مکران ترغیب کنیم. بخشی از چالش های این کار به جذب سرمایه گذار برای ارتقاء زیرساخت ها باز می گردد که برای حل این مسئله باید مشوق هایی را برای سرمایه گذاران خارجی و داخلی در نظر بگیریم تا در این منطقه سرمایه گذاری مورد نیاز انجام شود.
این مناطق با محرومیت و توسعه نیافتگی مواجه هستند که برای رفع این مسئله باید با رویکرد حمایتی دولت اقداماتی در جهت ارتقاء سطح فرهنگی، اجتماعی، علمی و اقتصادی این منطقه انجام شود.
جذب سرمایه گذاری برای توسعه گردشگری این منطقه نیز به ایجاد زیرساخت های مورد نیاز توسعه گردشگری مکران کمک می کند. با افزایش همزمان جمعیت در کنار افزایش زیرساخت ها در آینده می توان از فرصت های پیش رو بیش تر استفاده کرد چرا که به تبع افزایش فرصت ها نیاز به نیروی انسانی میز افزایش می یابد. البته بخشی از این نیاز با مهاجرت افراد به این منطقه نیز تامین می شود.
افزایش سطح اشتغال و تربیت نیروی مورد نیاز بخش های مختلف می تواند فضا را برای استقرار صنایع بزرگ در این منطقه مهیا کند.
موانع و تهدید ها
خشکی و کم رونق بودن کشاوری در منطقه مکران یکی از موانع موجود است. این منطقه همچنین با کم آبی نیز مواجه است. در صورت رشد اقتصاد دریا در سواحل مکران نیاز به آب در این منطقه افزایش می یابد و این در حالی است که در وضع موجود نیز چالش هایی در تامین آب این منطقه وجود دارد. باید اقداماتی در جهت رفع این مانع بزرگ در نظر گرفت. در صورت حل نشدن این مشکل، مسئله آب حتی می تواند به یک بحران تبدیل شود.
در صورتی که توجه کافی به این منطقه صورت نگیرد، بندر گواتر پاکستان به راحتی می تواند جایگزین مکران شود که این مسئله خود تهدیدی برای توسعه اقتصاد دریا در مکران به شمار می رود.
این منطقه با مشکلات دیگری مثل ورود کالای قاچاق و مواد مخدر از افغانستان و پاکستان و فقر فرهنگی جامعه نیز مواجه است که باید راهکار هایی برای رفع آن در نظر گرفت.
در حوزه امنیتی نیز فعالیت گروهک های تروریستی و اشرار در خارج و داخل مرز های مشترک و حضور قدرت های فرامنطقه ای، چون آمریکا امنیت این منطقه را تهدید می کند.
فرصت های بسیاری در حوزه اقتصاد دریا برای کشور ایران وجود دارد و سواحل مکران یکی از مهم ترین این فرصت هاست. استفاده از این فرصت ها نیازمند تدوین یک برنامه راهبردی با هدف گذاری کوتاه مدت و بلند مدت است تا با رفع موانع و ضعف ها و همچنین در نظر گرفتن نقاط قوت، فضای مناسب برای رشد و توسعه اقتصاد دریا فراهم شود.
