تحریم چه بر سر دریانوردان ایرانی آورد؟

دریانوردان انسان هایی هستند که خانه شان روی آب است و جز آب، چیزی نمی بینند. این سربازان خط مقدم اقتصاد به معنای دقیق کلمه دل به دریا می زنند و زندگیشان را با حال دریا تنظیم می کنند.این روزها که صنعت دریانوردی با بحران تامین نیروی انسانی کارآمد روبه روست اما این توانایی را دارد که ماموریت های دریایی خود را در سخت‎ترین شرایط جوی و در دورترین نقاط جهان با موفقیت به پایان برساند. 

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصادسرآمد، با ورود بخش خصوصی به عرصه کشتی داری تا حدود زیادی قابل پیش بینی بود که دریانوردان حرفه ای جذب شرکت های خصوصی شوند. تامین نیرو برای این دسته از شرکت های تازه وارد، دغدغه مهم و نیازمند برنامه ریزی است زیرا فرآیند تربیت نیروی دریایی زمان بر است و نبود نهادی معتبر برای تامین نیروی دریایی مورد نیاز شرکت های کشتیرانی خصوصی می تواند سرمایه گذاری در حمل و نقل دریایی را با تعلل و تردید روبه رو کند.چنانچه بخواهیم ریشه ای به مشکل تامین نیروی انسانی دریایی کشورمان بپردازیم به نقش ناکارآمد مشاوران آموزشی در دوره دبیرستان برمی خوریم که هیچگاه برگزیدن چنین حرفه ای را به جوانان مستعد توصیه نمی کنند. چرا که آن ها دریانوردی را جزو مشاغل سخت و طاقت فرسا دانسته و ترجیح می دهند به طور سنتی جوانان را به رشته هایی چون مهندسی، پزشکی و علوم انسانی با بازار کار نامناسب و به ظاهر پرطرفدارسوق دهند. با این وجود باید گفت که دریانوردی می تواند حرفه مشقت باری نباشد چنانکه جنبه های جذاب و منطبق با استانداردهای امروزی را برای آن در نظر بگیریم. متاسفانه آمار دقیقی از تعداد دریانوردان ایرانی شاغل در عرشه کشتی های در سطح جهان در دست نیست. برخی دریانوردان ایرانی در کشورهای دیگر همچون آفریقا، انگلیس، استرالیا و کشورهای حاشیه خلیج فارس فعالیت می کنند. این بدان معناست که گواهینامه های دریانوردی ایران، دارای ارزش بین المللی است. از این نظر ایران در فهرست سفید کنوانسیون «STCW» قرار دارد.

دریانوردان و مشکلاتی از جنس خاص

همایون یوسفی، کارشناس دریانوردی و مدرس دانشگاه گفت: مشکلات دریانوردان در شناورهای اقیانوس پیما متفاوت از مشکلات دریانوردان مشغول به فعالیت در شناورهای کوچک است هرچند مشکلات مشترکی نیز دارند که شامل بازگشت به وطن و حقوق و دستمزد است.

یوسفی با اشاره به این که حوزه دریایی کشور در چند سال اخیر با مشکلات عدیده ای مواجه شد که بخشی از آن ناشی از تحریم های یکجانبه و غیرقانونی کشورهای غربی علیه ایرن بود، گفت: این موضوع باعث شده تا دریانوردان ایرانی به رغم برخورداری از تفاهم نامه میان برخی دول با کشورمان اجازه حضور در عرشه کشتی دیگ کشورها را نداشته باشند و یا به عبارتی امکان دسترسی به بازارهای کار خارجی را ندارند.

وی با تاکید بر این که حل مشکلات دریانوردان در راس خواسته های سازمان ها و انجمن های دریانوردی است، افزود: روز جهانی دریانورد فرصتی است که مساله دوری از خانواده و معیشت دریانوردان به عنوان بخشی از چالش های زندگی آنان مورد بازنگری قرار بگیرد.

دریانوردان مقاومان سخت کوش 

یوسفی از دریانوران به عنوان افرادی مقاوم و سخت کوش در مواجهه با ناملایمات یاد کرد و ادامه داد: این مشارکت چشمگیر دریانوردان از گذشته تاکنون بیانگر جایگاه دریا و دریانوردی در شاکله خانواده دریانوردان است.
شغل دریانوردی به رغم تمامی مشکلات از جاذبه های خاص خود نیر برخورداراست موضوعی بود که او در ادامه آن را یادآور شد و گفت: دوری از خانواده، دوری از امکانات رفاهی و تسهیلات و فرصت های اجتماعی، شرایط آب وهوایی و کار در گرما و سرما و شرایط طوفانی دریا، کم بودن مرخصی‎ها از دشواری های کار دریانوردان است که حتی زمانی که در کشتی، شیفت کاری نیست اما باز هم مجبور به ماندن در محیط بسته کشتی و پی گیری امور مربوط به کار هستند تا حمل  و نقل کالا و بار و مسافرکشور به درستی و ایمن انجام شود در واقع کار در کشتی نفتکش شبانه روزی است و تعطیل بردار نیست.

یکی از مشکلات بزرگی که مدت ها است گریبانگیر جامعه دریایی ما شده بیکاری دریانوردان ایرانی باتجربه و متعهد به دلیل ورود بیش از حد دریانوردان خارجی به ناوگان دریایی کشور از ملیت های مختلف اعم از هندی، فیلیپینی، بنگلادشی، پاکستانی، روسی، اوکراینی و… است که بر روی شناورهایی با تناژ ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تن و حتی کشتی های اقیانوس پیما در شرکت های بزرگ و کوچک بخش خصوصی و دولتی مشغول به کار هستند. مساله بیکاری صنعت دریانوردی در کشورمان، باید با لغو مجوز کار اتباع خارجی در صنعت دریانوردی کشتی های خصوصی و دولتی داخلی و بهبود اوضاع کار معیشتی دریانوردان قراردادی، بهبود یاید.

نباید از نظر دور داشت که با توجه به آمار ارائه شده دریانورد بیکار با تحصیلات دریایی در ایران حضور ندارند چه این که عمده مشکلات بیکاری در حوزه دریانوردی برای ملوانان کشتی های محدود و نامحدود است. اهمیت تربیت دریانوردی ایرانی با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و منطقه ای بسیار حائز اهمیت است و دانشگاه های دریایی می تواند پایه های فرهنگ دریایی، اقتصاد دریانوردی، اقتصاد کشتی داری و ناوگان داری را تقویت کند. با وجود تصریح قانون مصوب سال ۱۳۴۳ بر معافیت دریانوردان از مالیات اما مالیات دریانوردان بیشتر از کسبه و دیگر مشاغل است، علاوه بر این امکانات رفاهی و درمانی مناسبی در بنادر و جود ندارد، مشکلات صدور ویزا و بلیط هواپیما هم وجود دارد.