دام نبود فرهنگ‌سازی پیش پای «تورها»
تین نیوز | چندی پیش مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد میزان سفرهای داخلی که با تور انجام می‌گیرد، بسیار کمتر از دیگر شکل‌های سفر است؛ گرچه استناد این گزارش به آمار سال‌های 2010 و 2011 بازمی‌گشت اما به اعتقاد کارشناسان همچنان تعداد سفرهای داخلی که با تور انجام می‌شود، فاصله معناداری از تعداد سفرهای بدون تور دارد.
طبق گزارش خلاصه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی، در سال 2010 تعداد 4میلیون و 686هزار نفر با تور به سفر داخلی پرداخته‌اند و این میزان در سال 2011 به 5میلیون و 712هزار نفر رسیده است. این در حالی است که در سال 2010، 42میلیون و 172 هزار نفر به اشکال دیگر سفر کرده‌اند و در سال بعد از آن با رشد حدود 15میلیونی، این تعداد به رقم 57میلیون و 409هزار نفر افزایش یافته است.
فعالان صنعت گردشگری، البته بر این باورند که هر سال نسبت به سال قبل بر تعداد افرادی که با تور سفر می‌کنند افزوده می‌شود اما هنوز فرهنگ چنین سفرهایی در میان مردم جا نیفتاده است.
اقبال به طبیعت‌گردی بیشتر است
یک تورگردان در این زمینه می‌گوید: ما دو دسته سفر با تور داریم؛ دسته اول تورهای مسافرتی هستند و دسته دوم تورهای گروهی. به گفته سهند عقدایی، تورهای مسافرتی به آن دسته از تورهایی اطلاق می‌شود که مقاصد مشخص دارند و در آن، آژانس تنها وظیفه تهیه بلیت هواپیما، قطار یا اتوبوس، رزرو هتل و یک گشت مختصر در شهر مقصد را دارد.
وی اضافه می‌کند: تورهای مسافرتی اغلب به صورت انفرادی برگزار می‌شود و صرفا از این حیث که هزینه رزرو بلیت و هتل به صرفه خواهد بود، مشتریان خود را دارد. عقدایی در خصوص تورهای گروهی نیز تصریح می‌کند: در این نوع تور، وظایف بیشتری بر عهده آژانس است و یک لیدر در تمام جریان سفر، گردشگران را همراهی می‌کند.
به اعتقاد وی، رویکرد مردم نسبت به هر کدام از این دو نوع تور متفاوت است و هر کدام علاقه‌مندان و مشتریان خود را دارد. این تورگردان با برشمردن مزیت‌های تور گروهی خاطرنشان می‌کند: در چنین تورهایی، گردشگر علاوه‌بر اینکه طی یک سفر گروهی با افراد دیگر آشنا می‌شود و ارتباط برقرار می‌کند، می‌تواند به صورت تمام وقت از حضور و همراهی یک لیدر خیال آسوده‌ای داشته باشد و علاوه‌بر این مطمئن باشد که تور برای همه ساعات سفر او برنامه‌ریزی مشخصی دارد.
عقدایی اقبال مردم را نسبت به سفر با تور گروهی رو به رشد می‌داند و توضیح می‌دهد: این اقبال، البته در مورد تورهای گروهی طبیعت‌گردی بیشتر است. اما در زمینه تورهای گروهی شهرگردی این اقبال بسیار کمتر است؛ چرا که مشتری فکر می‌کند خودش نیز می‌تواند برای سفر به شهرهای کشور برنامه‌ریزی انجام دهد و بلیت و هتل رزرو کند.
او با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد فرهنگ سفر طبیعت‌گردی با تور برای مردم جاافتاده باشد، می‌افزاید: جدا از تعداد اندکی از جوانان و طبیعت‌گردان حرفه‌‌ای، بخش اعظمی از مردم برای سفرهای طبیعت‌گردی چاره‌ای جز سپردن برنامه‌ریزی سفر به آژانس‌ها ندارند و نیاز است لیدرهای باتجربه آنها را همراهی کنند. از این رو تورهای طبیعت‌گردی سالانه رشدی با میانگین 30درصد دارند. به گفته مدیرعامل یکی از آژانس‌های طبیعت‌گردی، چنین تورهایی حتی در سال‌های رکود اقتصادی کشور بین سال‌های 90 تا 92 نیز با رشد همراه بوده و دست‌کم 10درصد رشد داشته‌اند.
عقدایی با بیان اینکه در همه جای دنیا نسبت افرادی که به صورت انفرادی سفر می‌کنند، بیشتر از گردشگران تورها است، می‌گوید: حتی در فرانسه نیز که چیزی حدود 75میلیون گردشگر دارد، بیشتر توریست‌ها انفرادی سفر می‌کنند.
به اعتقاد عقدایی، گرچه قدرت خرید مردم می‌تواند بر تقاضای آنها برای سفر نقش بسزایی داشته باشد، اما فرهنگ‌سازی بیش از قدرت خرید در انتخاب مردم در زمینه سفر با تور اهمیت دارد؛ چراکه قدرت خرید از یک سال به سال دیگر شاید چندان تغییر چشمگیری نداشته باشد. فرهنگ‌سازی اما به میزان بیشتری می‌تواند در شیوه سفر مردم اثرگذار باشد. این تورگردان دراین‌باره، نهادهای عمومی نظیر سازمان گردشگری، صدا و سیما و رسانه‌های دیگر را مسوول فرهنگ‌سازی می‌داند.
وی در خصوص این موضوع که ممکن است سفر با تور برای مردم صرفه اقتصادی نداشته باشد، می‌گوید: برای تهیه بسته سفر با تور گروهی بی‌شک مجموعه‌ای از اقداماتی صورت گرفته که برای آژانس‌ها هزینه‌بر است؛ بنابراین چنین هزینه‌ای منطقی است و البته نباید غیرمتعارف باشد.
عقدایی مهم‌ترین فواید سفر با تور را کاهش آلودگی به واسطه کاهش تعداد وسایل نقلیه در جاده‌ها عنوان و اضافه می‌کند: چنانچه سفرهای گروهی بیشتر شوند در مصرف بنزین نیز صرفه‌جویی می‌شود و همچنین هزینه‌ها نیز از این حیث کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد، دلایل کافی برای سفر با تور وجود داشته باشد اما این دلایل هنوز برای اکثر گردشگران داخلی مسجل نشده است؛ گرچه این موضوع را هم باید در نظر داشت که ممکن است این شیوه از سفر کردن، موردعلاقه برخی از آنها نباشد. با این‌همه همچنان جای عنصر فرهنگ‌سازی خالی است. باید دید در پایان فصل سفر، چه تعداد از ایرانی‌ها
به تورهای ایرانگردی و طبیعت‌گردی اقبال نشان داده‌اند.
