◄ شرحی بر مزایای سیستم خودراننده
سیستم خود راننده دارای بهره‌وری ذاتی است که می‌تواند در بدترین جاده‌ها، سخت‌ترین بوران‌ها، با کهنه‌ترین خودروها با کمترین کرایه‌ها کار کند.
آرش جلیلوند* : سیستم خودراننده همان نظریه S.B.U در تئوری مدیریت سازمان است.
اهمیت سیستم بهره‌ور خود راننده: در نظریات امروز مدیریت سازمانی، دنیا دارد به سمت S.B.U می‌رود. خوب به این نظریه جالب توجه کنید. مخفف strategic business unit . به بیان ساده می‌گوید برای مدیریت بهتر کسب و کار بهتر است یک سازمان بزرگ را به واحدهای مستقل کوچک تقسیم کنیم آنگاه هر واحد کوچک برای افزایش درآمد، بهره‌وری خودش را افزایش می‌دهد. مثلا در کارخانه صندلی سازی م. پ. در جاده مخصوص کرج واحد تولید صندلی از واحد تعمیرات مستقل است واحد تولید اگر دستگاهش را خراب کند باید به تعمیرات پول بدهد. با این روشنرخ خرابی کاهش داشته و به همین ترتیب سایر واحدها بهره‌ور شده‌اند. حال ای آقایان مسئول! ما این را در قالب سیستم خودراننده داریم. چرا بی‌توجه باشیم و چرا خرابش کنیم؟ سیستم خود راننده دارای بهره‌وری ذاتی است که می‌تواند در بدترین جاده‌ها، سخت‌ترین بوران‌ها، با کهنه‌ترین خودروها با کمترین کرایه‌ها کار کند.
حرکت جهادگونه خودراننده‌ها طی جنگ تحمیلی و جهاد تخلیه بنادر در 26 آذر را فراموش نکنیم. بارها در سطح جاده رانندگان شرکتی را دیده‌ایم اگر تصادف یا نقص فنی پیدا کنند روزها می‌ایستند تا مکانیک شرکت حضور یابد. اگر بخواهند استراحت کنند ماشین و کولر را هشت ساعت روشن می‌گذارند و می‌گویند شرکت موظف است برایمان کولر درجا نصب کند. آیا خودراننده‌ها هم همینطور هستند؟؟ پس اگر سطح بهره‌وری بالای سیستم خود راننده را درک کنیم می‌بینیم این سیستم نیازمند حمایت است.
سیستم خودراننده چه حمایتی می‌خواهد:
الف- توزیع عادلانه بار در بنادر و جلوگیری از بی نوبتی وحق‌کشی بنگاه‌های باربری
ب- بهبود شرایط معیشت در بندر: شرایط معیشت در بندر پایین تر از استانداردهای کارگری است. چگونه است کارخانه‌دار بخش خصوصی موظف است به ازای هر ایکس تعداد کارگر، تعداد مشخصی حمام و دستشویی بسازد اما پایانه‌های ما حمام ندارد، تیرپارک‌ها حمام ندارد، پارکینگ‌ها سرویس ندارد. یعنی راننده کارگر هم نیست ؟
ج- ساخت پارکینگ‌های استاندارد ترانزیت در فاصله های مشخص: پارکینگ‌های فعلی به‌دلیل فقدان حداقل استانداردها مایه شرم در سطح ملی و بین‌المللی است. ورود خروج وسایل نقلیه سنگین به این پارکینگ‌های موجود خود عامل تصادف و کشتار هموطنان است.
د- نظارت بر صنوف خدمات رسان: حتی سازمان‌های نظارتی هم به حوزه رانندگان کم لطفی می‌کنند. شما اگر بخواهید در سطح شهر رستوران بزنید اداره بهداشت برای مکان زیر ۱۰۰ متر مجوز نمی‌دهد. پس چگونه است که طرف در اطاق ۳*۴ در پایانه یزد رستوران زده و سالن و آشپزخانه و رختکن و خوابگاه و... را در ۱۲ متر نهاده است. چرا بهداشت رسیدگی نمی‌کند که لباس فرم رستوران‌های کامیونی با مکانیکی یکسان است.
ه- امنیت شغلی و اجتماعی: اگر عدالت در توزیع بار فراهم شود دیگر شاهد نخواهیم بود که راننده‌ای ۴۰ روز و ۶۰ روز بیکار بماند. اگر چرخ اقتصاد کند بچرخد ولی عدالت توسط اعلام بار برقرار شود بازهم قابل تحمل خواهد بود. از دیدگاه امنیت انتظامی در مسیرهای ناامن هیچ جایگاه مناسبی برای استراحت راننده و امنیت محموله‌اش موجود نیست. حتی در جلو پاسگاه‌ها چادر کامیون پاره شده و محموله شکر و برنج به یغما می‌رود. نیروی انتظامی محترم جهت جلوگیری از ایجاد مسئولیت از توقف شبانه کامیون‌های پناه آورده به پاسگاه جلوگیری می‌کند!! در اطراف پایتخت سارقان نیسان سوار با شگردی جالب جامبوبگ حاوی مواد پتروشیمی را سوراخ کرده وبا لوله پلیکا آنرا به کف نیسان سرازیر می‌کنند، هر جامبو حاوی 6 میلیون تومان مواد پتروشیمی است. در طول مسیرهای ناامن استان‌های مرزی هیچ پوشش امنیتی به محموله‌های گران‌قیمت داده نمی‌شود. خود حقیر که دوسال پیش تریلی لبه‌دارم در استان کرمان خراب شد نیروی انتظامی ساعت 12 شب آمد و گفت: « شیشه‌ها را بده بالا بخواب هرچیزی هم شد از کابین بیرون نیا»
بر اساس نظریات رایج مدیریت داشتن شجاعت یا entrepreneur یا ریسک‌پذیری جزو لازمه‌های راه‌اندازی کسب و کار است. سیستم خودراننده یکی از نمونه‌های بارز ریسک‌پذیری است که شخص خود راننده علاوه بر پذیرش ریسک مالی، ریسک جانی، معلولیت، مشکلات خانوادگی و ... را به جان خریده است. شخص خودراننده یک سلول کوچک کسب و کار است. خودراننده یک واحد خود اشتغالی است. اگرچه مالکیت سیستم‌های حمل‌ونقل در اروپا به‌صورت شرکتی و بعضاً خود راننده است لیکن در کشور پهناور امریکا با مسیرهای طولانی و صحراهای گسترده اکثریت با سیستم خود راننده است. جالب است که برخی مسئولان در وانفسای اشتغال و بهره‌وری به‌دنبال حذف سیستم خود راننده هستند.
اصلی‌ترین نیاز سیستم خودراننده برای ادامه حیات، عدالت در سیستم توزیع بار در بنادر و پایانه‌ها است. اما برخی مسئولان محلی با کم لطفی و رهاسازی سالن‌های اعلام بار ناآگاهانه، آگاهانه یا هم آگاهانه و هم با تبانی باربری‌ها، اعلام بار و خودراننده را تضعیف می‌کنند.
* دبیر اتحادیه قطعه سازان
