اهمیت داده‌کاوی در جلوگیری از سوانح ریلی
در پیش‌بینی سوانح واگن‌های مخزن‌دار حاوی مواد خطرناک شیمیایی، می‌توان از دانش داده‌کاوی استفاده کرد.
«مخزن‌دارها» ضرورت‌های انکارناپذیر در حمل‌ونقل ریلی‌اند، اگرچه به طور مستقیم با منابع انسانی و مسافری درگیر نیستند اما نقش عمده‌ای در جابه‌جایی بار و مواد مختلف شیمیایی، سوخت‌های مایع و گاز، حمل‌ونقل مواد خطرناک شیمیایی و... بازی می‌کنند. حال تصور کنید چند ده مخزن حاوی مواد شیمیایی خطرناک در یک محور (محوری که در آن تلاقی با قطارهای مسافری و باری دیگر محتمل است) در حرکت باشد. در سرعت‌های بالا، بدون استفاده از الگوریتم‌های داده‌کاوی، نمی‌توان ریسک بزرگ حمل مواد شیمیایی خطرناک را به وسیله مخزن‌دارها پذیرفت زیرا مسئله، احتمال تلاقی با چند قطار مسافری و تعداد محدودی مسافر در یک محور خاص نیست.
گاه انفجار یا هر سانحه دیگری در چنین قطارهایی می‌تواند به ویرانی، نابودی و تخریب وسیع در شهرها و روستاهای پر جمعیت حاشیه محور ریلی منجر شود که مانند چنین اتفاق‌هایی تلخ و اسفناکی، پیش‌تر در ایران و به عنوان بزرگترین سانحه ریلی کشور که منجر به کشته شدن بیش از۳۲۰ نفر و ویرانی کامل تعدادی روستا شد، در سانحه قطار نیشابور رخ داده است. انفجاری که کارشناسان ریلی کشور آن را معادل قدرت انفجار ۱۸۰ تن تی‌ان‌تی برآورد کرده‌اند.
سانحه انفجار قطار در نزدیکی ایستگاه خیام نیشابور در۲۹ بهمن ۱۳۸۲، تلخ‌ترین سانحه ریلی کشور بوده است. حمل مواد خطرناک شیمیایی به وسیله قطار، در تمام دنیا از استانداردهای جهانی ایمنی پیروی می‌کند. گسترش صنعت در کشور که بخش زیادی آن بدون استانداردهای ایمنی برای مقابله با حوادث احتمالی است، موجب شده علاوه بر سوانح طبیعی، حوادث انسان‌ساز نیز بارها در کشور ما اتفاق بیفتد و همواره خسارت‌های جانی و مالی و آسیب به محیط‌زیست را به‌همراه داشته باشد.
مسئله مهم در این میان این است که امروز، هیچ قطار حامل مواد خطرناک و هیچ مخزن‌داری، نباید بدون استفاده از ابزارهای علمی مجوز حرکت داشته باشند. اکنون در راه‌آهن‌های پیشرفته دنیا، الگوریتم‌های داده‌کاوی مجوز حرکت این گونه مخزن‌دارها یا قطارهای باری حامل مواد خطرناک را صادر می‌کنند؛ الگوریتم‌هایی که با استفاده از قوانین منطقی و اصول آمار و احتمال و مهم‌تر از همه با تکنیک‌های داده‌کاوی، پیش از وقوع چنین فجایعی، به کمک تصمیم‌گیرندگان اصلی در سامانه حمل‌ونقل آمده و نشان خواهند داد آیا حمل این گونه مواد از طریق خط ریلی و در وضعیت موجود شدنی است یا خیر؟ بنابراین مشاهده می‌شود امروز دانش داده‌کاوی و کاربردهای بی‌شمار آن، نه فقط به تعیین میزان تاخیر قطارهای مسافری که حتی به پیش‌بینی سوانح فاجعه‌باری نیز گسترش یافته است.
احمد خشنودی - کارشناس حمل‌ونقل ریلی
