متخصصان ایرانی موفق به طراحی و ساخت نخستین درزین برقی جهان شدند

برای نخستین بار در جهان، مبتکران و متخصصان کشورمان موفق به طراحی و ساخت نخستین درزین (وسیله نقلیه ریلی تردد مأموران راه‌آهن) برقی برای استفاده در خطوط ریلی و مترو شدند.

به گزارش ایرنا، درزین با هدف سرویس‌دهی و اعزام کارشناس و کارگر به طول خط ریلی، انجام کمیسیون‌های میدانی، تشریفات و بازدید و در مواقع اضطراری، اعزام برای انجام امور تعمیر و بازرسی خطوط ریلی، طراحی و غیره مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کاپیتان «محمدرضا بهروزی» خلبان مبتکر ایرانی و تشکیل‌دهنده گروه «مبتکران» و یکی از اعضای تیم طراح و سازنده درزین است. نامبرده مهندسی الکترونیک خود را از دانشگاه ناتینگهام دریافت کرده است و به‌واسطه شغل پدر خود در راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، ایده ساخت این درزین را در سر پروراند و با کمک سایر مهندسان و پژوهشگران گروه پس از 6 سال، آن را اجرایی کرد و به تولید رسانید؛ پروژه‌ای که در صورت تولید انبوه، کشور را از واردات این خودروی مورداستفاده در خطوط ریلی و خروج ارز بی‌نیاز خواهد کرد.

وی در گفت‌وگو با ایرنا درباره این ایده و چگونگی انجام کار اظهار داشت: ایده این پروژه از سال 1386 شکل گرفت، اما در عمل از سال 1390 عملیات اجرایی ساخت آن آغاز شد و با پشت سرگذاشتن آزمایش ها و اخذ استانداردهای مختلف از راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، درنهایت حدود یک ماه قبل با صرف بیش از 168 هزار نفر ساعت فعالیت فکری، پژوهشی و عملیاتی بیش از 70 نفر پرسنل و متخصصان متالوژی، مکانیک، الکترونیک و ... به ثمر نشست.

بهروزی که سابقه تولید شبیه‌ساز پرواز (سیمولاتور) با 30 نوع هواپیما را نیز در کارنامه داشته و خبر آن را ایرنا در سال 1389منتشر کرد، افزود: این درزین با صرف هزینه یکصد میلیارد ریالی و با هزینه شخصی اعضای گروه ساخته‌شده که نسبت به نمونه مشابه وارداتی از نوع دیزلی 50 درصد هزینه کمتر برای کشور دارد.

این خلبان مبتکر ایرانی تصریح کرد: تولید این محصول با هدف حضور در بازارهای صادراتی انجام‌شده و در کشورهای هم‌جوار نظیر ترکیه و عراق و حتی فرانسه امکان حضور خواهد داشت.

بهروزی ادامه داد: در تولید این درزین، از 70 درصد توان داخلی و 30 درصد قطعات و محصولات خارجی استفاده‌شده است، سه تن وزن دارد و با سرعت 60 کیلومتر در ساعت، قابلیت حمل 16 نفر (همراه با راننده) را دارد.

به گفته این مبتکر، این درزین با توجه به نوع خاص طراحی، در مواقع لزوم قابلیت تبدیل به درزین جرثقیل و آمبولانس را نیز خواهد داشت که با طراحی اتاقک متفاوت برای هر یک از این جنبه‌ها امکان‌پذیر شده است.
وی خاطرنشان کرد: این درزین تست‌ها و آزمایش‌های مختلف میدانی ترمز و کشش (هرکدام دارای بیش از 50 آیتم مختلف) و سایر تست‌ها نظیر تست صدا، ضربه، سایش چرخ نسبت به ریل و ... را در شرکت رضوان درود، وابسته به راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در ایستگاه اسلام‌شهر با موفقیت پشت سر گذاشته است.

در همین پیوند، «محمدرضا ابرقویی» دیگر مهندس همکار در ساخت این درزین به ایرنا گفت: صنعت ریلی یکی از صنایع استراتژیک کشور است که ساخت و نگهداری ریل در آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی بیان داشت: بیش از 80 درصد درزین‌های موجود کشور برای اهداف حمل‌ونقل پرسنل، کارگری و تشریفاتی مخصوص مدیران مورداستفاده است و 20 درصد دیگر برای اهداف مسافربری برای مسافت‌های محدود، درزین جرثقیل‌دار، درزین باربری و درزین آمبولانسی همراه با تجهیزات پزشکی، در زمان بروز حوادث به‌کار می‌روند.

ابرقویی یادآوری کرد: خطوط ریلی هرچند وقت یک‌بار، بسته به میزان ترافیک خط، نیازمند بررسی فیزیکی و بصری از سوی پرسنل کنترل است که در این زمینه، استفاده از درزین ضمن افزایش سرعت کار، به صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌انجامد؛ در صورت استفاده نکردن از این وسیله ریلی، بازدیدهای دوره‌ای باید از طریق خطوط جاده‌ای مجاور ریل‌های راه‌آهن و با استفاده از خودرو انجام شود که هزینه‌های نگهداری ریل‌ها را بالا می برد.

وی با اشاره به نخستین درزین‌های استفاده شده در کشور، ادامه داد: درزین‌های اولیه از آمریکا وارد شدند که با بنزین کار می کردند و مصرف سوخت آنها 30 لیتر در هر 100 کیلومتر پیمایش بود.

این مهندس مبتکر اضافه کرد: در سال 1390 برای نخستین بار در کشور موفق به ساخت درزین دیزلی با استفاده از مهندسی معکوس شدیم و این درزین که فقط هشت دستگاه از آن تولید شد، همه استانداردهای مورد نیاز راه‌آهن را کسب و جواز «سیر دائم» را دریافت کرد و اکنون در خطوط ریلی کشور مورداستفاده قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: درزین برقی که هم‌اکنون برای نخستین بار در جهان ساخته شده، با تعبیه باتری هایی بر روی آن، دارای منبع خودتامین انرژی است و با ترامواهای برقی که انرژی خود را از برق شهری دریافت می کنند، متفاوت است.

ابرقویی در بیان برخی دیگر از مشخصات و مختصات درزین برقی، اظهار داشت: درزین ها با سوخت فسیلی، آلاینده محیط زیست هستند، اما درزین برقی چنین مشکلی ندارد و بر این اساس در متروها، تونل ها، سالن های سربسته تولید، صنایع مختلف کشور و معادن، قابل استفاده خواهد بود.

وی یادآور شد: در درزین‌های دیزلی، ضریب اصطکاک چرخ و ریل باید آن‌قدر زیاد باشد که ضمن سر نخوردن چرخ روی ریل، بتواند حرکت کرده یا متوقف شود؛ اما در درزین برقی به دلیل نداشتن دیفرانسیل و وجود محرک جداگانه در هر چهارچرخ، مهم‌ترین معضل درزین‌ها که همان سرخوردن است، حل‌شده و بویژه در هوای سرد و در پیچ‌های تند این معضل از بین خواهد رفت.

این مهندس خلاق کشورمان خاطرنشان کرد: موتورهای به‌کار رفته در این درزین، موتور (DC جریان مستقیم) تحریک سری (مشابه موتورهای لوکوموتیو) فناوری «اشتیل» آلمان است که همراه با کنترل‌کننده مرکزی آن (از فناوری زپی ZAPI ایتالیا) از خارج کشور تأمین‌شده و پس از انجام برخی فرآیندها و تنظیمات لازم، مونتاژ می‌شوند.

به گفته ابرقویی، خطر سرخوردگی درزین در ریل‌های سرد و دارای شیب تند که به دلیل ضریب اصطکاک، توان بالا رفتن از سربالایی وجود ندارد و درنتیجه درزین به عقب برمی‌گردد، در درزین برقی ازمیان‌رفته است.
وی ادامه داد: در درزین‌های دیزلی، در زمان ترمز کردن تااندازه‌ای می‌توان چرخ‌ها را ثابت نگه داشت و پس‌ازآن امکان لغزیدن خودرو و خروج آن از ریل زیاد است، اما با تعبیه یک ترمز برقی، علاوه بر ترمز مکانیکی درزین برای هر چرخ، نه‌تنها شاهد لغزش نیستیم، بلکه باتری‌های موجود نیز با ترمز کردن شارژ خواهند شد.

این مهندس مبتکر یادآوری کرد: یک باتری 720 آمپری 80 ولتی متشکل از 40 سلول که ساخت کارخانجات داخلی کشورمان است، در زیر کابین اصلی درزین تعبیه‌شده و وظیفه برق‌رسانی به خودرو را بر عهده دارد؛ با هر بار شارژ این باتری، درزین امکان هشت ساعت کار مداوم خواهد داشت و با برق 380 ولت شهری شارژ می‌شود.

انتظارات از دولت
اعضای گروه «مبتکران» و تیم سازنده این درزین که بدون اخذ حتی یک ریال وام و تسهیلات و تنها با صرف هزینه‌های شخصی موفق به ساخت این درزین برقی شدند، خواسته اصلی خود را حمایت همه‌جانبه دولت برای تولید انبوه آن مطرح کردند.

کاپیتان «محمدرضا بهروزی» تصریح کرد: واردات هر دستگاه درزین دیزلی بطور میانگین یک‌صد هزار یورو (نزدیک به 450 میلیون تومان) هزینه دارد، اما این درزین در صورت تولید انبوه در داخل کشور با نیمی از این مبلغ تولید خواهد شد و صرفه‌جویی‌های ارزی قابل‌توجهی برای کشور به همراه خواهد داشت.

کاپیتان «محمد تحویلیان»، «پرتوسادات یزدانی»، «رامتین بهروزی» و «میثم نقدی‌نژاد» دیگر پژوهشگران و مهندسان این پروژه ابتکاری هستند.