◄ تاثیر کم بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های بخش ریلی
عدم شفافیت در ارائه طرح‌های سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران، یکی از مهم‌ترین مسائل سد راه دستیابی به تصویر درست از نحوه سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه ریلی است و با آنکه در سال‌های اخیر اقداماتی در این زمینه صورت گرفته اما هنوز درباره نحوه سرمایه‌گذاری و جزئیات طرح‌های ریلی اطلاعات کافی، قابل استناد و قابل تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذار در دست نیست. حتی اگر سرمایه‌گذارانی مایل به سرمایه‌گذاری در این بخش باشند هم، باید برای انجام کار خود از فیلترهای زیاد و دست‌وپاگیری عبور کنند و هم مجوزهای زیادی را از ارگان‌های مختلفی بگیرند.
وضعیت موجود صنعت حمل‌ونقل ریلی، حکایت از قدیمی بودن این صنعت دارد. چراکه امکانات موجود این بخش بهویژه در تامین ناوگان روزآمد و توجه به فاکتور سرعت سیر، نشان‌‌دهنده تزریق کم سرمایه به آن است. در سال‌های اخیر به موضوعِ تشخیص مکان‌سنجی درست برای تخصیص سرمایه در اقتصاد کشور توجه بیشتری شده است اما به‌دلیل موانع قانونی و عملیاتی بی‌شماری که وجود دارد، هنوز صنعت ریلی به پیشرفتی که شایسته آن است، با توجه به مزایای بی‌شمار موجود نرسیده است. مواردی مثل حفظ محیط زیست با مصرف کمتر سوخت، امکان حمل در حجمی انبوه، سهولت سفر و پایین بودن هزینه استفاده از این خطوط نسبت به سایر بخشهای حمل‌ونقل از امتیازات این بخش است که اهمیت آن حداقل در سطح وعده، در تشریح برنامه‌های وزارت راه در دولت دوازدهم به‌صورت ویژه آمده است.
علی فتحی، معاون مدیریت بازرسی و ارزیابی عملکرد رجا در گفت‌وگو با خبرنگار تین‌نیوز با تشریح موانع سرمایه‌گذاری صنعت ریلی می گوید:عدم شفافیت در ارائه طرح‌های سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران، یکی از مهم‌ترین مسائل سد راه دستیابی به تصویر درست از نحوه سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه ریلی است و با آنکه در سال‌های اخیر اقداماتی در این زمینه صورت گرفته اما هنوز درباره نحوه سرمایه‌گذاری و جزئیات طرح‌های ریلی اطلاعات کافی، قابل استناد و قابل تصمیم گیری برای سرمایه‌گذار در دست نیست. حتی اگر سرمایه‌گذارانی مایل به سرمایه‌گذاری در این بخش باشند ، باید برای انجام کار خود از فیلترهای زیاد و دست‌وپاگیری عبور کنند و مجوزهای زیادی را از ارگان‌های مختلفی بگیرند. خود این مساله، بخش خصوصی را از انجام کار دلسرد می‌کند.
فتحی اضافه کرد: بنابراین اگر راه‌آهن بتواند پکیج‌های شفافی ارائه دهد، به این معنی‌که مشخص باشد که سود حاصل از خواب سرمایه در این صنعت برای سرمایه‌گذار چقدر خواهد بود، امید بیشتری به سرمایه‌گذاری در این صنعت وجود خواهد داشت.
معاون مدیریت بازرسی و ارزیابی عملکرد رجا از دیگر مشکلات موجود را واقعی نبودن قیمت سوخت، بالا بودن بهره‌های بانکی و عدم رقابتی بودن سود سرمایه‌گذاری در بخش ریلی با بازدهی سرمایه در آن، تسهیلات بانکی عنوان کرد و افزود: نرخ عوارضی که باید تحت عناوین حق دسترسی و... برای استفاده از ریل پرداخته شود نیز مانع بزرگی است که رفع آن با افزودن بر نرخ عوارض جاده حل نمی‌شود و نیاز به اصلاح کلی در ساختار حمل‌ونقل ریلی دارد. در نرخ تعرفه‌ها هم آزادسازی انجام نشده و هم بعضاً شفافیت وجود ندارد. برای حمل بارهای کوچک و خرد هنوز اشکالات و ابهامات زیادی وجود دارد. زمان تحویل مشخص و برنامه‌ریزی شده‌ای هم برای تحویل بار وجود ندارد. یعنی راه‌آهن نمی‌تواند تضمین کند که در چه زمانی بار به دست صاحبش خواهد رسید.
فتحی خاطرنشان کرد: از طرفی حضور بخش خصوصی هم برای پیشرفت این صنعت لازم است اما به شرطی که خود بخش خصوصی بتواند مستقل عمل کند و زیرمجموعه و یا تحت فشار دولت یا وابسته‌های به آن نباشد. به نظر می‌آید که در تحلیل این مورد، کل ساختار نیازمند اصلاح است. یعنی بخش خصوصی باید ایفاگر نقش اصلی خود باشد و بخش دولتی نیز. در حال حاضر بخش خصوصی نهایتاً تأثیر 20 یا 30 درصدی بر تصمیم‌گیری‌های این صنعت دارد.
