◄ افسانه ورسک

امروز سالگرد افتتاح یکی از معروف‌ترین پل‌های ریلی دنیاست که در ایران قرار دارد. همان پل معروفی که تقریبا روایت افتتاح آن به گوش همه ایرانیان رسید؛ رضاشاه شخصا در مراسم افتتاح آن حضور پیدا می‌کند و دستور می‌دهد سرمهندس ساخت این پل، هنگام حرکت اولین قطار از روی آن، با خانواده‌اش به زیر پل بروند.

داستان این دستور عجیب هم این است که رضاشاه خواسته که اگر یک درصد احتمال ریزش این پل وجود داشته باشد، روی سر سازنده‌اش خراب شود!

به هر حال ورای واقعی بودن یا نبودن این داستان، پل ورسک حالا 80 ساله شده و هنوز صحیح و سالم روزانه دوبار مسافران تهران-شمال و بلعکس را به مقصد می‌رساند.

پل وِرِسک که در آن زمان بیشتر به یک معجزه شبیه بود تا بنای مهندسی، به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی دنیا شناخته می‌شود که در ساخت آن هیچ سازه فلزی به‌کار برده نشده.

این پل راه‌آهن سراسری تهران ـ شمال را به‌هم متصل می‌کند و در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شده است.

«لادیسلاوس فون رابسویچ» (L. Von Robcevidc) مهندس سازنده پل ورسک است که بعد از این پروژه، همه او را با نام مهندس ورسک می شناسند.

در زمان حکومت رضاشاه و در اول اردیبهشت سال ۱۳۱۲ «یورگن ساکسیلد» مدیرعامل شرکت دانمارکی کامپساکس (Kampsax)  قرارداد احداث راه‌آهن شمال ـ جنوب ایران را امضاء کرد.

 تا قبل از آن برخی شرکت‌های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه‌آهن از میان کوه‌های البرز ناکام مانده بودند.

یورگن ساکسیلد در این قرارداد تعهد داد تا ۹۰۰ کیلومتر خط راه‌آهن بسازد و برای ساخت هر متر راه‌آهن، معادل پنج دلار طلا (حدود ۱٬۵ گرم طلای خالص) دریافت کند.

 پس از آن بهترین مهندسان اروپا به ایران آمده و پس از تهیه عکس هوایی از کوه‌های البرز متوجه شدند که راه‌آهن باید از روستای عباس‌آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور می‌کرد و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به‌سمت تونل گدوک حرکت می‌کرد که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود.

 پس آنان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد.

 همچنین وجود دره ورسک از چالش‌های دیگر این پروژه بود که مهندسان کامپساکس را مجبور کرد تا پلی با دهانه بزرگ را روی آن در نظر بگیرند.

 سرانجام کار ساخت این پل در اواسط آبان سال ۱۳۱۳ در شهرستان سوادکوه استان مازندران، توسط شرکت مهندسی دانمارکی کامپساکس، به عنوان برنده مناقصه ساخت پل، و توسط مهندسان آلمانی و اتریشی آغاز شد و در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۱۵ گشوده شد.

بر اساس اعلام روابط عمومی شرکت راه‌آهن، مدیر کل راه‌آهن شمال در سالروز افتتاح این پل، می‌گوید در صدد هستیم، طرحی را به‌عنوان نماد پل به اجرا در بیاوریم که در هماهنگی‌هایی با روابط‌عمومی راه‌آهن، این طرح اجرایی خواهد شد.

ساخت پل ورسک از اواسط آبان سال ۱۳۱۳ آغاز و افتتاح رسمی آن اردیبهشت ۱۳۱۵ انجام شد

 

هزینه احداث پل ورسک ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار ریال اعلام شد


پل ورسک در زمان جنگ‌جهانی دوم به‌خاطر نقشی که در کمک‌رسانی به اتحاد جماهیر شوروی محاصره شده از سوی آلمان هیتلری ایفا کرد معروف شد و لقب پل پیروزی گرفت. معروف است که فرماندهان متفقین می‌گفتند اگر راه‌آهن ایران وجود نداشت، نقشه جهان شکل دیگری بود